40
O'zbekistonning tabiiy boyliklarga boyligi va bu erda ko'plab qayta ishlovchi korxonalarni
qurish imkoniyating mavjudligi;
aholi sonining o'sib borayotganligi (mehnat resurslari) va kichik zamonaviy ixcham
korxonalarni
barpo etish, ularni mehnat resurslarining manbayi bo'lmish qishloqqa
yaqinlashtirish zarurligi; respublika eksportida xom ashyo salmog'ini kamaytirish va ko'plab
tayyor mahsulotlar chiqarish imkoniyatiga ega bo'lish zarurligi va boshqalar.
Mahalliy investorlar - investitsiya faoliyatini amalga oshiruvchi O‘zbekiston Respublikasi
fuqarolari, O‘zbekiston Respublikasi rezidenti maqomiga ega bo‘lgan chet ellik fuqarolar va
fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar, shu jumladan
yakka tartibdagi tadbirkorlar, shuningdek
O‘zbekiston Respublikasining yuridik shaxslaridir. [11]
2020 - yilning yanvar-dekabr oylarida investitsion faollikni pasaygani kuzatilib, asosiy
kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalar hajmini 2019-yilga mos davriga nisbatan o‘sish sur’ati
91,8 % ni tashkil etdi. 2020- yilning yanvar-dekabr oylarida 202,0 trln. so‘m asosiy kapitalga
investitsiyalar o‘zlashtirilib, ularning 65,4 % i yoki 132,0 trln. so‘mi jalb etilgan mablag‘lar
hisobidan moliyalashtirilgan bo‘lsa, korxona, tashkilot va aholining o‘z mablag‘lari hisobidan 34,6
% yoki 70,0 trln. so‘m moliyalashtirildi. Jami investitsiyalar hajmida,
markazlashgan
moliyalashtirish manbalari hisobidan moliyalashtirilgan asosiy kapitalga investitsiyalarning
ulushi, 2020 - yilning mos davridagi ulushiga nibatan 8,0 % punktga kamayib, 19,5 % ni yoki
39 310,2 mlrd. so‘mni tashkil etdi. Mos ravishda, markazlashmagan moliyalashtirish manbalari
hisobidan 162 289,9 mlrd. so‘m yoki jami investitsiyalarning 80,5 % investitsiyalari o‘zlashtirilib,
o‘tgan yilning mos davridagi ko‘rsatkichga nisbatan 8,0 % punktga ko‘paydi. Markazlashmagan
investitsiyalar - 162 689,9 mlrd. so‘m.
O‘zbekiston Respublikasi kafolati ostida xorijiy kreditlar - 22 467,1 mlrd. so‘m. Asosiy
kapitalga o‘zlashtirilgan xorijiy investitsiya va kreditlar - 86 647,0 mlrd. so‘m. To‘g‘ridan-to‘g‘ri
xorijiy investitsiya va kreditlar 64 179,9 mlrd. so‘m. 2020 - yilning yanvar-dekabr oylarida
korxona va tashkilotlarning o‘z mablag‘lari hisobidan moliyalashtirilgan asosiy kapitalga
investitsiyalar - 51 911,3 mlrd. so‘m yoki jami asosiy kapitalga investitsiyalarning 25,7 % ini
tashkil etdi. Aholi mablag‘lari hisobidan jami asosiy kapitalga investitsiyalarning 8,9 % i yoki 18
077,8 mlrd. so‘mi o‘zlashtirildi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hisobidan o‘zlashtirilgan
investitsiyalar hajmi 28 740,5 mlrd. so‘mni tashkil etdi va 2019 yilning mos davriga nisbatan 5,3
% punktga kamayib, 14,2 % ni tashkil etdi. Shuningdek, tijorat banklari kreditlari va boshqa
qarz mablag‘lari hisobidan 28 520,9 mlrd. so‘m (jami asosiy kapitalga investitsiyalarning 14,1
%
ini tashkil etib, 2019 yilning mos davriga nisbatan 0,3 % punktga kamaydi), O‘zbekiston
Respublikasi kafolati ostidagi xorijiy kreditlar 22 467,1 mlrd. so‘m (11,1 % va 3,1% punktiga
kamaydi), kafolatlanmagan va boshqa xorijiy investitsiya va kreditlar 35 439,4 mlrd. so‘m (17,6
% va 7,6 % punktga ko‘paydi), Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi 1 814,6 mlrd. so‘m (0,9 %
va 2,5 % punktga kamaydi), Respublika budjeti 13 081,3 mlrd. so‘m (6,5 % va 2,5 % punktga
kamaygan), Suv ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini rivojlantirish jamg‘armasi tomonidan 1
947,2 mlrd.so‘m (1,0 % va 0,1 % punktga ko‘payish) miqdorida asosiy kapitalga inestitsiyalar
o‘zlashtirildi. Asosiy kapitalga investitsiyalar o‘sish sur‘atlarini moliyalastirish manbalari bo‘yicha
eng yuqori ko‘rsatkich kafolatlanmagan va boshqa xorijiy investitsiya va kreditlarda kuzatilib,
2019- yilga nisbatan 63,2 % ga ko‘paydi.
Bunday yuqori o‘sishga sement ishlab chiqarishni tashkil etish, elektron gaz hisoblagichlar,
kalava, infuziya va inyeksion qorishma ko‘rinishidagi dori vositalarini ishlab chiqarishni tashkil
etish, Auminzo-Amantoy konlari hududida oltin mavjud konlarda qazib chiqarish va qayta ishlash
bo‘yicha qurilish ishlari I-II bosqich, “Muruntau” karyeriga qayta ishlov berish (Vnavbat) I
bosqich, texnogen chiqindilarni qayta ishlash bo‘yicha majmua qurilishi (I-II bosqichlar),
Toshkent metall zavodi qurilishi va boshqa yirik investitsiya loyihalari doirasida o‘zlashtirilgan
investitsiyalar sabab bo‘ldi. Shuningdek, to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hisobidan
o‘zlashtirilgan ivestitsiyalar 2019- yilga nisbatan 32,7 %ga kamaydi.
41
Buni o‘tgan yilda amalga oshirilgan sement ishlab chiqarishini tashkil etish, “Tashkent city”
XIM hududida “Congress Hall” va besh yulduzli Hilton mehmonhonasining qurilishi,
metallni
qayta ishlash zavodi qurilishi, to‘qimachilik fabrikasi qurilishi va boshqa loyihalar bo‘yicha
investitsion faollik bilan izohlash mumkin.
2020 - yil yanvar-dekabr oylarida 86 647,0 mlrd. so‘m yoki asosiy kapitalga
investitsiyalarning 42,9 % i xorijiy investitsiya va kreditlar hisobidan o‘zlashtirildi. Jami xorijiy
investitsiya va kreditlar tarkibida xorijiy investitsiyalar 32 847,2 mlrd.so‘mni tashkil etdi va
qolgan 53 799,8 mlrd. so‘m xorijiy kreditlar hisobiga to‘g‘ri keldi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy
investitsiya va kreditlar hisobidan joriy davrda 64179,9 mlrd. so‘m o‘zlashtirilgan bo‘lsa,
O‘zbekiston Respublikasi kafolati ostida 22 467,1 mlrd. so‘m xorijiy kreditlar o‘zlashtirildi. Asosiy
kapitalga xorijiy investitsiya va kreditlarning 2019-yilning mos davriga nisbatan o‘sish sur‘ati
90,6% ni tashkil etdi. [11]
Dostları ilə paylaş: