Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи
Yüklə 268,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dini normalar
|
6. Yurisdiksiya
baxımından. Hüquq normaları ilə dini normalar arasında son bir fərq kimi bunların yurisdiksiyalarının da müxtəlif olduğu fikri irəli sürülmüşdür. Bu yazıçılara görə, dini normalar «ruhani (ruhlarla bağlı) və «dünyəvi» kimi ikiyə ayrılırlar. Ruhani dini normalar Allah ilə insanlar arasındakı əlaqələri tənzimləyən normalardır. Dünyəvi dini normaları isə insanların dtigər insanlarda olan əlaqələrini tənzimləyən normalardır. Məsələn, «namaz qıl» əmri ruhani normalardır; buna zidd olaraq , «oğurluq etmə», bununla bərabər «aydınlıq etmək» əmri isə dünyəvi dini normadır. Buradan da yola çıxarmaq, ictimai sistem normasi mahiyyətində olan normaların digəri dini normalar olduğu irəli sürülmüşdür. Bu görüşdə konkretlik, dəqiqlik yoxdur. Belə ki, ruhani normaların tam olaraq, ictimai (sosial) sistemlə əlaqəsiz olduqlarını iddia etmək mümkün deyildir. Məsələn, məscidlərdə namaz qılmağın ictimai sistemi maraqlandırmadığını kim deyə bilər? Digər tərəfdən, bu müxtəliflikdən yola çıxaraq, bəzi yazıçılar, dini normaların əhəmiyyətli bir hissəsinin ruhani olmasına baxmayaraq, hüquq normalarının bütövlükdə hamısının dünyəvi olduğunu irəli sürmüşdürlər. Zənnimizə görə, bu fikirdə dəqiqlik yoxdur Yuxarıdakı nümunəyə nəzər yetirək. Namaz qılmayanlara bu dünyada bir cəza verildiyini fərz edək. Artıq orada hüquq norması mövcuddur. Bu norma yaradılma formasına görə ruhanidir. Şəxsin Allahla olan əlaqəsini tənzimləyir. Nəticə olaraq, dini normalar ilə hüquq normaları arasında müxtəlif fərqlər olduğu irəli sürülübsə də bunlar arasındakı əsl fərq, 16 sanksiyaları baxımındandır; hüquq normaları ağır sanksiyalı, dini normalar isə mənəvi sanksiyalıdır. Yəni hüquq normasının pozulması halında maddi cəza ilə; dini normanın pozulması halında isə «cəhənnəm əzabı çəkmə qorxusu ilə» müqayisə edilir. Təbii ki, həmin bu sonuncusu ancaq inanan insanlara aiddir. O halda dini normaları bu formada adlandırmaq olar: Dini normalar – ilahi iradə tərəfindən yaradıldığına inanılan və sosial normaları tənzimləyən, o biri dünyada cəhənnəm əzabı çəkmə qorxusu ilə sanksiyalaşdırılan əmr və qadağalardır. Yüklə 268,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|