Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи
Yüklə 5,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
IV FƏSIL
NÜVƏ Nüvə hər bir eukariot hüceyrənin vacib hissəsidir. Nüvə adətən sitoplazmadan nüvə membranı ilə ayrılır. Nüvə içərisində bir və ya bir neçə nüvəcik müşahidə olunur ki, onlar nüvənin digər strukturlarından işıq sındırma əmsalına görə fərqlənirlər. Bakteriyalar və göy-yaşıl yosunlarda (sianobakteriyalarda) formalaşmış nüvə olmur. Onlarda nüvə maddəsi olur ki,o da sitoplazmadan nüvə membranı ilə ayrılmır və içərisində nüvəcik də olmur. Lakin nüvənin əsas komponenti- irsiyyətin daşıyıcıları olan xromosomlar bütün hüceyrələrdə olur. Nüvə formasına görə çox müxtəlif olur. Çox vaxt onun forması hüceyrənin formasına uyğun olur. Məsələn, yumru və kub şəkilli hüceyrələrdə nüvə yumru, silindrik hüceyrələrdə ellipsvari nüvələr, əzələ hüceyrələrində uzunsov çöp şəkilli nüvələr və s. olur. Lakin bəzən belə qanunauyğunluq pozulur. Məsələn, şaxəli sinir hüceyrələrində nüvə onun formasına müvafİq olmayaraq yumrudur, leykosit hüceyrələri yumru olduğu halda onun nüvələri dilimlidir və s. (şəkil 52). 203 Şəkil 52. 1 – Dilimli nüvəli leykosit; 2 – Nüvəsiz eritrosit Nüvənin miqdarı da müxtəlif hüceyrələrdə müxtəlifdir. Adətən hər hüceyrədə bir nüvə olur. Lakin bəzən 2 nüvəli (qaraciyərin bəzi parenxim hüceyrələri, qığırdaq hüceyrələri), çox nüvəli (sifonlu yosunlar, eninəzolaqlı əzələ fibrilləri) hüceyrələr də olur. Hər bir hüceyrədə nüvənin ölçüsü ilə sitoplazma ölçüsü arasında müəyyən münasibət olur. Daha doğrusu müəyyən həcmli nüvə müvafiq həcmli sitoplazmadakı prosesləri idarə edə bilir ki,buna nüvə-sitoplazma münasibətləri deyilir və V n / V s - V n = const düsturuna uyğun ifadə edilir. Vs -sitoplazmanın həcmini,Vn -isə nüvənin həcmini göstərir. Funksiyaca nüvələr interfaza və bölünən hüceyrələrin nüvələri olmaqla fərqlənirlər. İnterfaza nüvədə güclü sintez prosesləri gedir. Bölünən Yüklə 5,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|