Babaxanova Nigar Xan qızı

Azərbaycan, Misir, Finlandiya və Ukraynada 
əhalinin savadlılıq statistikası
Əhalinin savadlı hissəsi
Kişilər  Qadınlar
Azərbaycan
99.8%
99.9%
99.7%
Ukrayna
99.7%
99.8%
99.6%
Finlandiya
99%
99%
99%
Misir
73.9%
81.7%
65.8%
Mənbə: BMT-nin insan inkişafı hesabatı və CIA World Factbook, 2012
Göründüyü kimi, Azərbaycanda əhalinin savadlılıq sə -
viy yəsi kifayət qədər yüksəkdir. Bu göstəricilərə görə, Azər -
bay can  MDB  məkanında  liderdir.  Buradan  belə  qənaətə
gəl  mək olardı ki, ölkədə əhali çox mütaliə edir və bu, bey nəl -
xalq kitab mübadiləsi sahəsində də dünyada aparıcı yer lər -
dən birini tutmağımıza real təminatdır. Əslində isə reallıq
belə deyil və müqayisə olunduğumuz hər 3 ölkənin bey nəl -
xalq kitab mübadiləsi göstəriciləri bizimkindən yuxarıdır. Bu
ölkələrin hər birində beynəlxalq kitab mübadiləsinin inkişafı
müxtəlif faktorlardan asılıdır. Məsələn, Misirdə iqtisadi-siyasi
faktorlardan asılı olmayaraq beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq
əlaqələri, kitab mübadiləsi prosesi zəifləmir. Ölkədə əhalinin
savadlılıq səviyyəsinin yüksək olmaması da kitab müba dilə -
si nin səviyyəsinə təsir etmir. Çünki burada əsas rolu tarixi
faktor oynayır. Misir tarixi az qala bəşəriyyət tarixi ilə həmya -
şıd dır. Tarixin bütün dövrlərində bu ölkə səma altında labo-
ratoriya rolunu oynayıb və minlərlə alimin, tədqiqatçının
elmi araşdırmalarına şahidlik edib. Bu mənada Misirdə top -
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
217

lan mış elmi-mədəni irs daimi mübadilə obyektidir və bu öl -
kə dən dünya ölkələrinə və əksinə kitab axını labüd proses
kimi səciyyələndirilməlidir. 
Finlandiyanın beynəlxalq kitab mübadiləsi sahəsində
aparıcı yerlərdən birini tutmasının səbəbi isə kitab nəşrinin
həcmi və əhalinin kitaba olan tələbi ilə bağlıdır. Finlandiyada
təyinatından  və  növündən  asılı  olmayaraq  bütün  kitabx-
analarda azyaşlı uşaqlar üçün kitab bölmələrinin fəaliyyət
göstərməsi insanların mütaliəyə hələ erkən yaşlardan baş -
lama sına bir işarədir.
Ukrayna isə Avropada ən iri kitab fondlarına malik öl -
kə  lər dən biri kimi tanınır. Bu ölkədə beynəlxalq kitab mü ba -
 diləsinin səviyyəsi əsasən təhsilin səviyyəsi və şəx si-psi   xoloji
faktorlarla  ölçülür.  2014-cü ildə  Ukraynada  baş  vermiş
məlum hadisələrin fonunda beynəlxalq kitab mübadiləsinin
zəifləməməsi bir daha sübut edir ki, burada iqtisadi-siyasi
vəziyyətin gərginləşməsi ölkə kitabxanalarının beynəlxalq
əlaqələrinə mənfi təsir etmək iqtidarında deyil. 
Ölkəmizdə isə kitabxanaların beynəlxalq kitab müba -
diləsi prosesində iştirakı mövcud siyasi və iqtisadi vəziyyətlə
sıx bağlıdır. Azərbaycan kitabxanalarının bu sahədəki son 50
illik fəaliyyətini təhlil edərkən məlum olur ki, 1988-1993-cü
il lərdə aparılan mübadilə əməliyyatlarının səviyyəsi çox aşağı
olub və ölkədən xaricə çox az sayda nəşr göndərilib. Mü ha -
ri bə şəraiti, informasiya blokadası, iqtisadi-siyasi disbalans
və bütün bunların fonunda o dövrün siyasi rəhbərliyinin
elm, təhsil və mədəniyyət sahəsində normal proqramının ol -
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
218

ma ması kitabxanaların beynəlxalq fəaliyyətinə mənfi təsir et -
miş dir.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə ha ki -
miy yətə gəlişindən sonra Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə
öz mövqeyini layiqincə ifadə etməsi və qoruması, beynəlxalq
təş kilatlarla tərəfdaşlıq və düzgün qurulmuş xarici siyasət
Azər baycan kitabxanalarının beynəlxalq elmi-mədəni əmək -
daş lığını yeni səviyyəyə qaldırdı. Prezident cənab İlham Əli -
yev  bu  uğurlu  siyasəti  davam  etdirərək  bir  çox  sahələrdə
olduğu kimi elm və təhsil sahəsində də yeni prioritetlər mü -
əy yənləşdirdi, kitabxanaların inkişafına diqqət və qayğı gös -
tərdi.  Cənab  Prezidentin  təşəbbüsü  və  fərmanı  ilə  təsdiq
olun muş “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” inkişaf konsep -
si yasında Azərbaycan kitabxanalarının gələcək inkişafı ilə
bağ lı  məsələlərin  əks  olunması  bunu  bir  daha  təsdiqlədi.
Kon sep siyada deyilir ki, 2020-ci ilədək Azərbaycanda özü -
nü təhsilə və ömür boyu təhsilə artan tələbatın ödənilməsi
üçün kitabxana fəaliyyəti modernləşdiriləcək, elektron kitab -
xa naların sayı artırılacaq, distant təhsilin inkişafı dəs tək lə nə -
cək və ali təhsil müəssisələrində distant təhsil geniş tətbiq
olu nacaqdır.
Bundan başqa, Azərbaycana məxsus mədəni sər vət -
lərin, o cümlədən muzeylərdə, kitabxanalarda və arxivlərdə
qo runub-saxlanılan və ictimai varidat sayılan mədəni irs və
digər əqli mülkiyyət nümunələrinin mərkəzləşmiş şəkildə
rəqəmləşdirilməsi, mühafizəsi, hüquqi qorunması və bey nəl -
xalq təşkilatlarla, həmçinin xarici dövlətlərin aidiyyəti qu -
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
219

rumları ilə mübadiləsi təmin ediləcəkdir.
Həmçinin kitab və nəşriyyat işi üzrə dövlət proqram -
la rı nın hazırlanması, ölkənin kitabxana-informasiya şəbəkə -
si nin  inkişafı,  kitabxana  fondlarının  ədəbiyyat  və  müasir
informasiya daşıyıcıları ilə təmin edilməsi, həmçinin musiqi
ifaçılığı və yaradıcılığının təşviq edilməsi, mədəniyyət sahə -
sin də fəaliyyət göstərən özəl təsisatlara dövlət dəstəyinin
artırılması üzrə zəruri işlər həyata keçiriləcəkdir.
Konsepsiyada bu məsələlərin qarşıya məqsəd qoyul -
ması gələcəkdə Azərbaycan kitabxanalarının beynəlxalq in-
formasiya mühitindəki mövqeyinin möhkəmlənməsinə də
ciddi təsir göstərəcək. 
Ümumiyyətlə isə, beynəlxalq kitab mübadiləsinin gələ -
cək taleyi artıq qlobal miqyasda müzakirə olunur. 2006-cı
ildə IFLA tərəfindən nəşr olunan (Kirsti Ekonen, Paivi Palo-
poski və Pentti Vattulainenin redaktəsi ilə) “Nəşrlərin bey -
nəl xalq mübadiləsi üzrə təlimat kitabı”nda qaldırılan əsas
məsələlərdən biri də informasiya əsrində beynəlxalq kitab
mübadiləsinin gələcəyinin olub-olmaması ilə bağlıdır. Bu
nəşrdən əldə olunan qənaət belədir ki, beynəlxalq kitab mü -
ba diləsi yaxın gələcəkdə tənəzzül etmək təhlükəsi ilə üzbəüz
deyil, əksinə bu sahəni inkişaf etdirməklə iqtisadi üstünlüklər
əldə etmək mümkündür.
Azərbaycan kitabxanalarının beynəlxalq əməkdaşlıq
perspektivlərini  müəyyənləşdirərkən  qeyd  etməliyik  ki,
kitab xanalarımızın  qlobal  informasiya  mühitinə  tam  və
davamlı şəkildə inteqrasiya olunması və beynəlxalq kitab
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
220

mübadiləsinin aparıcı aktorlarından birinə çevrilməsi üçün:
1.  IFLA  ilə  əməkdaşlıq  genişləndirilməli  (AMEA,
Təhsil Nazirliyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi səviy yə -
sində) təşkilatın illik iclaslarına geniş tərkibli (kitabxanaçılar,
biblioqraflar, kitab mübadiləsi mütəxəssisləri və s) nüma -
yəndə heyəti qatılmalı, təşkilatın beynəlxalq layihələrində
Azərbaycan  kitabxanalarının  iştirakı  təmin  olunmalıdır.
Bunun üçün qurumun üzvü olan və ya üzv olmaq istəyən
Azərbaycan kitabxanalarının illik üzvlük haqları vahid şə kil -
də, vahid fonddan ödənməlidir (hazırda kitabxanalar üzvlük
haq qını öz büdcələrindən ödəyirlər ki, bu da bir çox hallarda
dava miyyəti əngəlləyir). Mütəxəssislərin IFLA-nın iclas la -
rın da geniştərkibli iştirakı vahid mənbədən və mütəmadi
şəkildə maliyyələşdirilməlidir;
2. YUNESKO-nun mənbəşünaslıq, kitabşünaslıq, əl -
yaz  maşünaslıq və kitabxanaşünaslıq sahəsində mövcud la yi -
hə lərində iştirak təmin olunmalıdır. Belə layihələrdən ən
va  cibi  sayılan  “Dünyanın  yaddaşı”  (ing.  Memory  of  the
World) proqramına Azərbaycan elmi-mədəni irsinin inteqra -
siya olunması sürətləndirilməlidir. 1992-ci ildən mövcud
olan “Dünyanın yaddaşı” proqramı ümumdünya sənəd irs i -
nin mühafizəsi məqsədi ilə yaradılıb. Bununla yanaşı, pro-
qram oxucuların sənəd irsindən bərabərhüquqlu istifadəsini
tə min etmək, sənəd irsini tədiq və təbliğ etmək üçün mövcud
imkanları genişləndirmək məqsədi daşıyır. Proqram çər çi -
və sində 1997-ci ildən milli, regional və beynəlxalq səviy yə -
lər də sənəd irsinin reyestrləri yaradılır. Hər hansı bir dövlətə
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
221

məxsus  kitab,  sənəd  abidəsinin  reyestrə  daxil  edilməsi
YUNESKO-nun  Beynəlxalq  Məsləhətverici  Komitəsinin
qərarından sonra mümkün olur. 
2011-ci ildə AMEA Əlyazmalar İnstitutunda saxlanılan
tibbə dair üç əlyazma abidəsi UNESCO-nun təsis etdiyi bu
proq ramın  siyahısına  daxil  edilib.  Həmin  əlyazmalardan
“Zəxireyi-Nizamşahi”  (“Nizamşahın  azuqələri”)  əsərinin
(mü əllifi məlum deyil) üzü təxminən XIII əsrdə köçürülüb.
Əsərdə  bitkilərin,  heyvanların,  mineralların,  mürəkkəb
tərkibli dərmanların farmakoloji xüsusiyyətləri əlifba sırası
ilə göstərilib. Digər əlyazma Əbu Əli ibn Sinanın “Əl-Qanun
fi-tibb” (“Tibbi qanun” ) adlı ərəb dilində farmakologiya və
tib bə aid məşhur əsəridir. 1143-cü ildə Bağdadda üzü köçü -
rü lüb. Dünyada dəqiqliyinə görə ən nadir nüsxələrdəndir.
Tibb elminin inkişafına ciddi təsir göstərən fundamental
əsərlərdən biridir. Üçüncü əlyazma “Əl-məqalə əs-səlasun”
(“Otuzuncu traktat”) isə Abul-Qasiməz-Zəhravinin ərəb di -
lin də tibbə aid fundamental əsərinin bir cildidir. X-XI əsr -
lərdə İspaniyada (Kordova) yaşayan təbib ilk müəllifdir ki,
cərrahiyyə alətlərinin təsvirini verib, konkret əməliyyatlar
zamanı onların tətbiq edilməsi üsullarını-qaydalarını gös tə -
rib. Əsər vaxtilə bütün Şərq və Avropa cərrahiyyə elminin
inkişafına təsir edib [33].
Belə bir proqrama daha çox Azərbaycan kitabxanasının
qoşulması beynəlxalq elmi-mədəni əlaqələrin genişləndiril -
mə si baxımından olduqca vacibdir;
3. Kitabxanalar Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
222

(TÜRKSOY) və İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı
(İSESKO) ilə əlaqələrini genişləndirməli, bu təşkilatların
layihələrinə aktiv şəkildə qoşulmalıdırlar;
4. Sahə tədqiqatçıları ingilisdilli xarici elmi jurnallarda
Azərbaycan kitabxanalarının fəaliyyəti haqqında məqalələrin
dərcini artırmalıdırlar. Çünki, Azərbaycan kitabxanaşü nas -
la rının  məqalələrinin  ancaq  MDB-də  nəşr  olunan  elmi
jurnal larda, rus dilində dərc olunması beynəlxalq təcrübə
mü ba diləsi baxımından istənilən nəticəni vermir. 
2004-2014-cü illərdə Azərbaycan kitabxana şünas ları -
nın nüfuzlu beynəlxalq elmi jurnallarda ingilis dilində cəmi
3 məqaləsi dərc olunmuşdur ki, onlar da bunlardır:
Web of Science bazasına (ISI-Thomson Reuters) 
daxil edilmiş jurnallarda:
I) Jafarov, Javid. (2012). Next-generation catalogues and au-
tomated library-information systems in Azerbaijani libraries. Energy
education science and technology Part B-Social and Educational
Studies, Vol. 4. İss: 4, pp. 2457-2462. (Təsir əmsalı 9.4)
SCOPUS (Elsevier) bazasına daxil edilmiş jurnallarda:
II) Mammadov, Elchin. (2014) “Opportunities for using Wiki
technologies  in  building  digital  library  models”.  Library  Hi  Tech
News, Vol. 31 Iss: 2, pp.5 – 8
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
223

III) Nazarova, Muzghan. (2004). Librarianship in Azerbai-
jan: What can a leader do?. Science & Technology Libraries, Vol. 23.
Iss: 2-3, pp. 161-169.
Son 10 il ərzində nüfuzlu jurnallarda sahə üzrə cəmi 3
məqalənin dərci, olduqca aşağı göstəricidir və Azərbaycan
kitabxanalarının fəaliyyətini, inkişafını, əldə etdiyi təc rü bə -
ləri dünya kitabxanaşünaslarının diqqətinə çatdırmaq üçün
ki fayət etməz. Bundan öncə isə nüfuzlu xarici jurnallarda
Azər baycan kitabxanaşünaslarının məqalələrinə rast gəlin -
mir.
5. Beynəlxalq kitab mübadiləsi bilik, təhliletmə baca -
rığı, gərgin əmək və kollektiv iş tələb edir. Mübadiləçi ən azı
bir xarici dil bilməli və komplektləşdirdiyi kitabların ilk ox-
ucusu olmalıdır. Buna görə də, kitabxanalarımızın beynəlxalq
kitab mübadiləsi şöbələrinə əməkdaşların seçimi, onların
xarici dil biliklərinin səviyyəsinə uyğun aparılmalıdır. 
Yalnız bu kimi məsələlərin elmi-təşkilati və kompleks həlli,
kadr siyasətinin, informasiyanın seçilməsi prioritet lə rinin düzgün
müəyyənləşdirilməsi Azərbaycan kitab xa na la rı nın beynəlxalq
informasiya mühitindəki mövqeyini möh     kəmləndirməyə və
perspektivlərin açılmasına imkan verir. Çünki Azərbaycan
kitabxanaları  beynəlxalq  peşəkar  əmək daşlıq  sayəsində,
qlobal dəyərlərin mübadiləsi, mə dəniy yətlərarası dialoqun
qurulması və multikulturalizmin inkişafı fonunda qabaqcıl
təcrübədən  istifadə  edə,  öz  gələcək  strateji  orientirlərini
müəyyənləşdirə və dünya informasiya sisteminə tam inte-
qrasiya oluna bilər. 
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
224

NƏTİCƏ
A
zərbaycan kitabxanalarının beynəlxalq kitab və in-
formasiya  mübadiləsi  sahəsindəki  fəaliyyətinin
tarixi aspektdə öyrənilməsi və ilk dəfə kompleks şəkildə elmi
tədqiqata  cəlb  olunması  nəticəsində  məlum  olmuşdur  ki,
Azərbaycan ərazisində sənəd və kitab mübadiləsi orta əsr lər -
dən vüsət almış, XX əsrin 30-40-cı illərindən etibarən müx tə -
 lif kitabxanalar SSRİ-nin mərkəzi kitabxanalarının va  si təçiliyi
xarici  ölkələrin  elm  və  təhsil  müəssisələri  ilə  beynəlxalq
əmək daş lığa başlamış, 50-ci illərdən etibarən isə vasitəsiz
xarici elmi-mədəni əlaqələrin subyekti olmuşlar. 
80-ci  illərin  sonu,  90-cı  illərin  əvvəllərində  respub-
likada baş verən siyasi-iqtisadi böhran Azərbaycan kitab xa -
nalarının beynəlxalq fəaliyyətinə də təsirsiz ötüşməmiş, bir
sıra  çoxillik  əməkdaşlıq  əlaqələri  pozulmuş,  partnyorlara
göndərilən ədəbiyyatın sayı kəskin azalmış, oxucuların xarici
ədəbiyyatla informasiya təminatı xeyli zəifləmişdi. Ümum-
milli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycana ikinci rəhbərliyi
dövründə beynəlxalq əlaqələr yenidən bərpa olunmuş və in -
kişaf etmişdir. Heydər Əliyevin layiqli davamçısı, Prezident
cə nab İlham Əliyevin hakimiyyəti dövründə bir sıra sahə lər -
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
225

də  olduğu  kimi,  Azərbaycan  kitabxanalarının  beynəlxalq
əlaqələrində də ciddi inkişafa nail olunmuşdur. Prezidentin
bu sahəyə diqqət və qayğısı nəticəsində, Azərbaycan ki tab -
xanaları  modernləşdirilmiş,  onların  maddi-texniki  bazası
gücləndirilmiş, kitabxanalara, onların inki şafına və beynəl -
xalq aləmə inteqrasiyasına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Bu da
öz növbəsində Azərbaycan kitabxanalarını beynəlxalq kitab -
xanalar sisteminin etibarlı üzvünə çevirmişdir.
Müvafiq sahədə aparılan islahatlar və uğurlu fəaliy yət -
lər  nəticəsində  bugün  Azərbaycan  kitabxanaları  IFLA,
LIBER, ALA və bir çox başqa beynəlxalq təşkilatların tam -
hü quqlu  üzvüdürlər.  Bu  üzvlük,  beynəlxalq  təcrübənin
öyrənilməsi  və  kitabxanaların  fəaliyyətində  tətbiqi,  milli-
maddi irsin təbliği, beynəlxalq kitabxanaçılıq standart ların -
dan istifadənin genişləndirilməsi baxımından Azərbaycan
kitabxanaları üçün faydalı olmuşdur. 
Beləliklə, nəticəyə gəlirik ki, Azərbaycan kitabxanaları
beynəlxalq əlaqələr sahəsində qabaqcıl təcrübəyə malikdir;
bu təcrübədən müasir dövrümüzdə uğurla istifadə olunur;
bu təcrübələr gələcəkdə də davamlı beynəlxalq kitab və in-
formasiya mübadiləsinin aparılmasına, informasiya təminatı
işinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edəcəkdir. Bu dinamika və
məntiqi bağlılıq “Azərbaycan kitabxanaları beynəlxalq infor-
masiya  mühitində  (AMEA  Mərkəzi  Elmi  Kitabxanasının
təcrübəsi  əsasında)”  mövzulu  tədqiqat  işinin  aktuallığını
artırmış, əldə olunan elmi yeniliklərin və yeni metodların
tətbiq imkanlarını genişləndirmiş və ümumiləşdirirək təq -
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
226

dim etdiyimiz aşağıdakı nəticələrin əldə olunmasına gətirib
çıxarmışdır:
- Monoqrafiyada “informasiya mühiti” və “bey nəlxalq
kitab mübadiləsi” anlayışlarının terminoloji şərhi verilmiş,
onların tarixin axarında fasiləsiz və ardıcıl şəkildə dəyişən bir
hadisə kimi xüsusiyyətləri, başqa sözlə pro sessuallığı öyrənil -
miş, beynəlxalq informasiya mühitinin formalaşması və kitab
mübadiləsinin təşəkkül və inkişaf tarixi umumiləş dirilərək
tədqiq  olunmuş,  dünya  informasiya  sistemində  Azər bay -
canın Şərqlə Qərb arasında tranzit informasiya dəhlizi kimi
çıxış  etməsi  kitabxanaşünaslıq  nöqteyi-nəzərindən  təhlil
edilmişdir;
- Tədqiqata cəlb olunmuş problemin nəzəri cəhətdən
öyrənilmə səviyyəsi müəyyənləşdirilmiş, müvafiq sahə üzrə
ədəbiyyatın  elmi-nəzəri  təhlili  aparılmış,  əldə  olunan
nəticələr həm rasional, həm də empirik baxışlar çərçivəsində
qiymətləndirilmişdir;
- İlk dəfə AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının nümu -
nəsində Azərbaycan kitabxanalarının beynəlxalq informasiya
mühitindəki yeri və rolu müəyyənləşdirilmiş, kitabxanaların
bu mühitlə qarşılıqlı təsir və əlaqə imkanları öyrənilmişdir;
- İlk dəfə AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının və digər
Azərbaycan kitabxanalarının beynəlxalq kitab və informasiya
mübadiləsi  fəaliyyətinin  tarixi  və  müasir  vəziyyəti  arxiv
materialları  əsasında  tarixşünaslıq  və  kitabxanaşünaslıq
aspektindən araşdırılmış və bu prosesin 3 əsas mərhələdə
həyata keçirildiyi müəyyən olunmuşdur: 1929-1955-ci illəri
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
227

əhatə edən birinci mərhələdə Mərkəzi Elmi Kitabxananın və
digər kitabxanaların beynəlxalq əlaqələri formalaşmağa baş -
lamış, kitabxanalar vasitəsilə ölkə ərazisinə xarici ədəbiyyatın
daxil  olması,  xaricə  kitab  və  jurnalların  göndərilməsi  işi
həyata keçirilmişdir. Bu mərhələdə Azərbaycan kitabxanaları
beynəlxalq kitab mübadiləsini Moskva və Sankt-Peterburqda
yerləşən iri Sovet kitabxanalarının vasitəçiliyi ilə aparmış və
müstəqil komplektləşdirmə siyasətinə malik olmamışlar. İk-
inci mərhələni (1956-1991-ci illər) Azərbaycan kitab xana -
larının beynəlxalq münasibətlər tarixində təbəddülatlı illər
kimi  səciyyələndirmək  olar.  Çünki,  məhz  bu  mərhələdə
kitabxanalar beynəlxalq fəaliyyətlərində əvvəlcə uğur əldə
etmiş, daha sonra isə bir sıra çətinliklərlə üzləşmişdilər. 
SSRİ KP MK Rəyasət Heyətinin 1955-cı ilin iyul tarixli
Qərarı (Qərarda xarici ölkələrin elmi-tədqiqat müəssisələri
ilə əlaqələrin genişləndirilməsi və elmi-texniki informasiya
mübadiləsinin aparılmasının zəruriliyi vurğulanırdı) Mər -
kəzi Elmi Kitabxananın beynəlxalq əlaqələr tarixində yeni
səhifə açmış, 1956-cı ildə Kitabxana müstəqil şəkildə xarici
münasibətlər qurmaq, kitab və elmi-texniki informasiya mü -
badiləsi aparmaq hüququ qazanmışdı. Kitabxana ayrıca bal-
ansa keçilmiş və geniş maliyyə imkanları əldə etmişdi. MEK
ilə yanaşı tədricən digər Azərbaycan kitabxanaları da mərkəzi
kitabxanalardan asılı olmadan beynəlxalq kitab mübadiləsi
aparmaq imkanı qazanmış, bu məqsədlə xarici valyuta ehti -
yatı ilə təmin olunmuşdular. Qeyd olunduğu kimi, Azər -
baycan kitabxanaları beynəlxalq kitab mübadiləsi sahəsində
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
228

ən böyük çətinliklərə də məhz bu mərhələdə məruz qal mış -
lar. Belə ki, 1988-ci ildən etibarən Ermənistanın Azərbaycan
əra zisinə təcavüzü, Dağlıq Qarabağ müharibəsinin başla ma -
sı, ölkədə baş alıb gedən siyasi hərc-mərclik, iqtisadi çətin -
liklər beynəlxalq elmi-mədəni əlaqələrin zəifləməsinə, xarici
ədəbiyyatın alınmasına mənfi təsir göstərmişdi. 
Kitab mübadiləsi sahəsində beynəlxalq fəaliyyətlər tar-
ixinin 1991-2014-cü illəri əhatə edən üçüncü mərhələsindən
bəhs  edən  hissədə  Azərbaycan  kitabxanalarının  xarici
əlaqələrinin müasir vəziyyətindən bəhs olunmuşdur. Müəy -
yən olunmuşdur ki, məhz bu mərhələdə Azərbaycan kitab -
xanaları müstəqil ölkənin elm, təhsil, mədəniyyət ocaqları
kimi  beynəlxalq  informasiya  mühitinə  tam  inteqrasiya
imkanları əldə etmiş, müstəqil və məqsədyönlü, elmi təd -
qiqat ların istiqamətlərinə tam uyğun, ideoloji cəhətdən yük -
lənməmiş, hərtərəfli komplektləşdirmə siyasəti yürütməyə
başlamışlar. Azərbaycan kitabxanalarının sahə üzrə ən nüfu-
zlu təşkilatlarla işbirliyinə başlaması da məhz bu mərhələyə
təsadüf edir. 
-  Müstəqillik  dövrü  informasiya  mühitinin  xüsusiy -
yətləri və tələbləri müəyyən olunmuş, beynəlxalq qurumlarla
əməkdaşlıq elmi-təşkilati aspektdən öyrənilmişdir;
- Kitabxanalar vasitəsilə beynəlxalq konfrans və kitab
sərgilərində milli elmi-mədəni irsin təbliği məsələləri araş -
dırılmış, bu fəaliyyətlərin genişləndirilməsi üçün praktiki
töv siyələr  verilmişdir.  Təsbit  olunmuşdur  ki,  beynəlxalq
kitab sərgiləri həm beynəlxalq elmi-mədəni əlaqələrin inkişa -
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
229

fı nı təmin etmək, həm kitab çapı sahəsində baş verən dəyi -
şik lik ləri izləmək, həm də, ən başlıcası ayrı-ayrı milli mə də -
niyyətləri, milli elmi-texniki uğurları təbliğ etmək üçün çox
vacib sosial forumlardan biridir. Azərbaycan kitabxanaları
IFLA-nın konfranslarında, Krım konfransında, beynəlxalq
Frankfurt, İstanbul, Moskva kitab sərgilərində mütəmadi
iştirak  edirlər.  Lakin  bir  çox  kitab  sərgi  və  konfranslarda
(London, Pekin, Vaşinqton) kitabxanaların təmsil olunma -
ması onların beynəlxalq kommunkativliyini azaldır və yeni
partnyorların tapılmasına maneə yaradır. Bu problem bir sıra
obyektiv və subyektiv səbəblərdən doğur. 
Azərbaycan  kitabxanalarının  beynəlxalq  kitabxana
siste minə inteqrasiyasını əngəlləyən başlıca məsələlərdən biri
də, yerli kitabxanaşünas, biblioqrafiyaşünas və kitabşünas -
ların sahə ilə bağlı araşdırmalarını xarici elmi nəşrlərdə dərc
etdirməməsidir. Müvafiq sahə üzrə məqalələrin əsasən rus
dilində, Rusiyada nəşr olunan elmi nəşrlərdə dərc olunması
hərtərəfli dialoqa əngəl törədir. Çünki, artıq çoxdan sübut
olunub ki, kitabxana işi, kitab mübadiləsi sahəsində beynəl -
xalq münasibətlərin inkişafı üçün bu işin mütəxəssisləri elmi
nəşrlər vasitəsilə təcrübələrini paylaşmalıdırlar. Bu mənada,
Qərb kitabxanaşünasları Azərbaycan kitabxanaşünaslığının
aktual  problemləri  ilə  tanış  deyillər.  Son  15-20  ərzində
Thomson-Reuters bazasında indeksləşdirilən, impakt fak-
torlu elmi jurnallarda cəmi 1, SCOPUS jurnallarında isə 2
məqalənin dərci bu sahədə vəziyyətin qənaətbəxş olmadığını
göstərir.
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
230

- Sahə üzrə beynəlxalq layihələrdə Azərbaycan kitab -
xana larının  iştirak  səviyyəsi  müəyyənləşdirilmiş,  həyata
keçirilən layihələrin əhəmiyyətlilik dərəcəsi öyrənilmişdir.
Təd qiqat nəticəsində bu sahədə aparılan fəaliyyətlərin güc -
lən dirilməsinin zəruriliyi əsaslandırılmış, beynəlxalq layihə -
lərə qoşulmanın maddi deyil, milli-mənəvi dividend əldə
etmə nöqteyi-nəzərindən vacibliyi önə çəkilmişdir;
- Tədqiqat işi çərçivəsində milli kitabxana sistemində
beynəlxalq standartların tətbiqi, yeri və rolu müəyyənləş di -
ril mişdir.  İlk  növbədə  Standartlaşdırma,  Metrologiya  və
Patent üzrə Dövlət Komitəsinin 2010-cu ildə biblioqrafik
yazının başlığına verilən ümumi tələbləri, onun tərtibi qay -
da larını, məlumatlar toplusunu, məlumatların verilmə ardı -
cıl lığını  və  s.  müəyyən  edən  AZS  ГОСТ  7.0-2010.
“Bib lioqrafik yazı. Başlıq. Ümumi tələblər və tərtib qaydaları”
və 2013-cü il noyabr ayının 25-də "İnformasiya, kitabxana
və nəş riyyat işi üzrə standartlar sistemi. Biblioqrafik yazı.
Biblioqrafik təsvir. Ümumi tələblər və tərtib qaydaları” milli
standartlarının beynəlxalq istinad mənbələri müəyyən ləş di -
ril miş  və  təhlil  edilmiş,  paralellər  aparılmış,  kitabxa na şü -
naslıq sahəsində standartlaşdırma zamanı autentik tərcümə
məsələlərinin müsbət və mənfi cəhətləri aydınlaş dı rılmışdır.
Qeyd olunmuşdur ki, standartlaşdırma məsələ lərində pro -
sesə autentik yanaşma normaldır və qə  bul  olu nandır. Lakin
milli standartın beynəlxalq ISO standartları əsasında deyil,
məhz Rusiya və MDB-də qəbul olunan dövlətlərarası ГОСТ
standartına  uyğunlaşdırılması  tərəfimizdən  həm  müsbət,
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
231

həm də mənfi cəhətdən şərh olunmuşdur.
Bundan başqa Azərbaycan kitabxanalarında tətbiq ol-
unan beynəlxalq kitabxana, kitab və təsvir standartlarına yeni
tələblər prizmasından yanaşılmış, müqayisəli təhlillər apa -
rılmış, standartların tətbiq sahələri və funksiyaları araş dırıl -
mışdır;
- Beynəlxalq kitabxana-informasiya resurslarının məz -
mu nu və təqdimat formaları təhlil edilmiş, onların əlyetərlik
im kanları müqayisə olunmuş, AMEA Mərkəzi Elmi Kitab -
xa nası və digər kitabxanalarda, o cümlədən ali təhsil müəs -
sisə lərinin  kitabxanalarında  onlardan  istifadə  səviyyəsi
mü əy yənləşdirilmiş, bu cür elektron bazalara müraciət edər -
kən yaranan obyektiv və subyektiv problemlər və onların
həlli yolları göstərilmişdir;
-  Tədqiqat  işi  çərçivəsində  kitab  və  informasiya
mübadiləsi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın perspektiv -
lə ri müəyyənləşdirilmişdir.
Nəticədə Azərbaycan kitabxanalarının qlobal informa -
siya mühitinə tam və davamlı şəkildə inteqrasiya olun ma sı
və beynəlxalq kitab mübadiləsinin aparıcı aktorlarından bi -
rinə çevrilməsi üçün IFLA ilə əməkdaşlığın genişlən diril -
məsi;  YUNESKO-nun  mənbəşünaslıq,  kitabşünaslıq,
əl yaz ma  şünaslıq və kitabxanaşünaslıq sahəsində mövcud la -
y i  hələrində iştirakın təmin olunması, o cümlədən “Dünya -
nın yaddaşı” (
ing. Memory of the World) proqramına Azər   baycan
elmi-mədəni varidatının inteqrasiya olunma sı nın sürət lən -
dirilməsi;  kitabxanaların  Beynəlxalq  Türk  Mədəniyyəti
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
232

Təşkilatı (TÜRKSOY) və İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət
Təşkilatı (ISESKO) ilə əlaqələrinin genişlən di ril  məsi və bu
təşkilatların layihələrinə aktiv şəkildə qoşul ması; müvafiq
sahədə  aparılan  fəaliyyətlərin  elmi-nəzəri  cəhət dən  daim
tədqiq  olunması  və  əldə  olunan  elmi  nəti cələrin  xarici
dillərdə, nüfuzlu elmi jurnallarda dərc edilməsi; sərgilər, kon-
franslar, ikitərəfli görüşlər və s. formatında, hərtərəfli təcrübə
mübadiləsinin həyata keçirilməsi və ən başlıcası mübadilə
üzrə  mütəxəssis  hazırlığının  səviyyəsinin  yüksəldilməsi;
mütəxəssislərin peşəkar biliklərlə yanaşı, kompüter və xarici
dil  biliklərinin  artırılması  və  mütəmadi  attestasiyası  və  s.
Azərbaycan  kitabxanalarının  beynəlxalq  informasiya
mühitində  inkişaf  etməsi  və  bu  mühitə  təsir  imkanlarını
artırması üçün başlıca amillərdir.
Bu kimi məsələlərin elmi-təşkilati və kompleks həlli,
kadr siyasətinin, informasiyanın seçilməsi prioritetlərinin
düzgün müəyyənləşdirilməsi Azərbaycan kitabxanalarının
beynəlxalq informasiya mühitindəki mövqeyini möhkəm -
lən dirməyə və perspektivlərin açılmasına imkan verir. Çünki
Azər baycan kitabxanaları yalnız beynəlxalq peşəkar əmək -
daş lıq sayəsində, qlobal dəyərlərin mübadiləsi, mədəniy yət -
lər arası dialoqun qurulması və multikulturalizmin inkişafı
fo nunda, qabaqcıl təcrübədən istifadə edə, öz gələcək strateji
ori entirlərini müəyyənləşdirə və dünya informasiya sis te -
minə tam inteqrasiya oluna bilər. 
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
233

ƏDƏBİYYAT:
Azərbaycan dilində:
1. Abbasbəyli A., Nəcəfov E. Beynəlxalq münasibətlər
nəzəriyyəsi (Dərslik), Bakı: Mütərcim, 2007, 208 s. 
2.  Abdullayev  Ç.Ə.  Almaniya-Azərbaycan  əlaqələri.
Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” NPB, 2000, 20 s.
3.  Adilov  M.  Azərbaycan  paleoqrafiyası.  Bakı:  Elm,
2009, 224 s.
4. Ağacanova L. Kitab mübadiləsi genişlənir // Kitab -
lar aləmində, 1984, №4, s. 48.
5. AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının arxivi: sənədlər
və hesabatlar, 1940-2013-cü illər.
6. “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” inkişaf kon sep -
siyası.  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  Fərmanı.
Bakı: 29 dekabr, 2012.
7. “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın
tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına
dair Dövlət Proqramı haqqında”. Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin Sərəncamı. Bakı: 23 may, 2012. 
8. Azərbaycan Milli Kitabxanası – 90: məqalələr məc -
mu əsi / K.Tahirovun redak-təsi ilə. Bakı: Azərbaycan Milli
Kitabxanası, 2013,152 s.
9. “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya
sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proq -
ramı”. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərən camı. 6
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
234

oktyabr, 2008.
10. Azərbaycan-Avropa əlaqələri: mövcud prob lem lər
və əməkdaşlığın əsas istiqamətləri / BDU-nun Beynəlxalq
mü nasibətlər və beynəlxalq hüquq fakültəsinin elmi konfran -
sı nın materialları. Bakı: Şirvannəşr, 2005, 564 s.
11. “Azərbaycanda kitabxanaların fəaliyyətinin yaxşılaş -
dırıl ması haqqında”. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Sərəncamı. Bakı: 20 aprel, 2007.
12. Behbudova A. Heydər Əliyev və müstəqillik illə rin -
də Azərbaycanda kitabxana işi. “İki sahil” qəz., 2011, 21 ok-
tyabr, s.12.
13.  Cəfərov  A.A.  Respublika  elmi  kənd  təsərrüfatı
ki tab  xanasında oxuculara kitabxana xidmətinin müasir və -
ziy yə ti və inkişaf istiqamətləri // Kitabxanaşunaslıq və in   -
for   masiya, 2010, №3, s. 67-75.
14. Əhmədov E., Əhədova G. Kitabxanaların hüquqi
tə minatında beynəlxalq əməkdaşlığın rolu // “Kitabxa na şü -
nas lıq və informasiya”, 2009, №1, s. 41-46.
15. Əhmədov Ə. Azərbaycan beynəlxalq münasi bət lər -
də (Türkdilli dövlətlərlə əlaqələr. XX əsrin 90-cı illəri). Bakı:
Elm və Təhsil, 2009, 383 s.
16. Əhmədov M. Müasir tipli kitabxana informasiya cə -
miy  yətinin atributudur (Prezident kitabxanasının fəaliy yə ti
barədə). “Azərbaycan” qəz., 2006, 20 avqust, s. 3.
17. Əliyev Ə. Kitab mübadiləsi (Azərb. SSR ЕА Əsaslı
Kitabxanasının Fransanın 30-dan artıq kitabxanası ilə kitab
mü badiləsi haqqında). “Bakı” qəz., 1974, dekabr.
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
235

18. Əliyev Ə. Uzaqdan gələn məktublar (Azərb. SSR
EA Əsaslı Kitabxanasının xarici dövlət kitabxanaları ilə əla -
qə sindən bəhs olunur). “Bakı” qəz., 1962, 25 sentyabr.
19. Əliyev H. XXI əsr: Azərbaycan–MDB ölkələri: hu -
ma nitar əlaqələr, 1991-2005-ci illər. Bakı: Ulu, 2008, 316 s.
20. Əliyeva-Kəngərli A.İ. AMEA Mərkəzi Elmi Kitab -
xanası EBSCO məlumat bazasından istifadə etmək hüququ
qazanmışdır. “Xalq” qəz., 2004, 21 avqust. 
21. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Amerika şərqşünası Azərbay -
can da. “Təhsil problemləri” qəz., 2003, 6-19 iyul.
22. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Azərbaycan elmi kitabı post -
so vet məkanında. “Elm” qəz., 2007, 30 oktyabr.
23. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Azərbaycan Milli Elmlər Aka -
de miyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanası müstəqillik illərində
// Elm və həyat, 2011, №3, s. 27-29.
24. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Azərbaycanın beynəl xalq el -
mi-mədəni əlaqələrində AMEA Mərkəzi Elmi Kitab xana -
sının rolu // AMEA MEK-in Elmi Əsərləri, 2003, IV bur., s.
6-12.
25. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Beynəlxalq elmi əmək daş lıq
genişlənir. “Elm” qəz., 2003, 20 iyun.
26. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Beynəlxalq konfrans dünyanı
na rahat  edən  problemlərə  toxunur.  “Elm”  qəz.,  2007,  30
iyun.
27. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Dünya kitabxanalarına giriş.
“Təhsil problemləri” qəz., 2005, 21-31 iyul.
28. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Elmi kitabxana 1500 jurnal
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
236

al mışdır: (AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanası). “Respub-
lika” qəz., 2003, "2 mart.
29. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Heydər Əliyev və Azərbaycan
elmi: biblioqrafik göstərici (Ümummilli lider Heydər Əli ye -
vin Azərbaycanda hakimiyyətə gəlişinin 40 illiyinə həsr ol-
unur). Bakı: Şərq-Qərb, 2010, 424 s. 
30. Əliyeva-Kəngərli A.İ. İnformasiya şəraitində Türk -
dil li xalqların beynəlxalq elmi əlaqələri: kommunikativliyin
və perspektivlərin artırılmasına doğru / Milli-mənəvi də yər -
lərimiz: yaradanlar və yaşadanlar. Bakı: Proqres, 2012, s. 207-
212.
31. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Milli-mənəvi dəyər lərimiz:
ya radanlar və yaşadanlar. Bakı: Proqres, 2012, 582 s.
32. Əliyeva-Kəngərli A.İ. Müasir Azərbaycanda elmin
in formasiya təminatı və kitabxanalar. Bakı: Elm, 2007, 394 s.
33. Fərəcov S. Kitab tariximizin dəyərli səhifələri: Əl -
yaz malar. “Mədəniyyət” qəz., 2011, 28 sentyabr, s. 15.
34. Həmidov H. Azərbaycanın Asiya ölkələri ilə bey -
nəl xalq münasibətləri. Bakı: Qartal, 2001, 112 s.
35. Həsənov Ə. Azərbaycanın ABŞ və Avropa dövlətləri
ilə münasibətləri (1991-1996). Bakı: Elm, 2000, 368 s.
36.  Həsənov  Ə.  Müasir  beynəlxalq  münasibətlər  və
Azərbaycanın xarici siyasəti. Bakı: Azərbaycan, 2005, 752 s.
37. Hüseynov İ., Əfəndiyeva N. Xarici ölkələrdə mədə -
ni fəaliyyətin təşkili. Bakı: Mars-Print, 2008, 377 s.
38. Xələfov A.A. Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi:
Dərslik: I hissə. Bakı: BUN, 2004, 328 s. 
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
237

39. Xələfov A.A. Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi:
Dərslik: II hissə. Bakı: BUN, 2007, 552 s. 
40. Xələfov A.A. Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi:
Dərslik. III hissə.- Bakı: BUN, 2010, 432 s.
41. Xələfov A.A. Heydər Əliyev və Azərbaycanda kitab -
xa na işi. Bakı: Azərnəşr, 2006, 312 s. 
42. Xələfov A.A. XXI əsrin əvvəllərində Azərbaycanda
ki tabxana işinin əsas inkişaf istiqamətləri (mülahizələr, tək -
liflər və proqnozlar). Bakı: AMEA MEK, 2006, 106 s. 
43. Xələfov A.A. İnformasiya cəmiyyətinin formalaş -
ma sında kitabxanaların vəzifələri // Kitabxanaşünaslıq və
bib lioqrafiya, 2005, № 2, s. 5-17.
44. Xələfov A.A. Kitabxanaşünaslığa giriş: Dərslik, III
hissə. Bakı: BUN, 2003, 314 s. 
45. Xələfov A.A. Kitabxanaşünaslığa giriş: Dərslik, I-II
hissələr. Bakı: BUN, 2001, 400 s.
46. Xələfov A.A. Müstəqillik illərində Azərbaycanda
kitabxanaşünaslığın inkişafı // AMEA MEK-in Elmi əsərləri,
2010, № 11, s. 3-31.
47. İbrahimova S. Bakı Dövlət Universiteti Elmi Kitab -
xa nasının informasiyalaşdırılması və informasiya mədəniy -
yətinin formalaşdırılması tendensiyasının əsas istiqamətləri
// Kitabxanaşünaslıq və informasiya, 2010, №2, s. 47.
48. İnformasiya cəmiyyətinin 100 əsas anlayışı. Bakı:
Azərbaycan Respublikası Rabitə və İnformasiya Texnologi -
ya ları Nazirliyi, 2007, 48 s.
49. İsmayılov X.İ. Azərbaycan kitabxanalarının meto -
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
238

di ki fəaliyyətində beynəlxalq əlaqələrin rolu // Kitab xa na -
şünas lıq və biblioqrafiya, 2010, №2, s.13-21. 
50. İsmayılov X.İ. Heydər Əliyevin əsərlərinin Respub-
lika kitabxana resurslarının formalaşmasında rolu // Kitab -
xa naşünaslıq və biblioqrafiya, 2013, №1, s.21-28.
51. İsmayılov İ.A. Azərbaycan SSR beynəlxalq hu ma -
ni tar əlaqələr sistemində (XX əsrin-80-ci illəri): tar. üzrə fəls.
dok. ...dis. avtoref. Bakı: 2014, 26 s.
52. İsmayılov İ.Z. Azərbaycanın XX əsrdə Almani ya və
Fran sa ilə mədəni əlaqələri. Bakı: Azərbaycan, 2006, 79 s.
53. İsmayılov İ.Z. Azərbaycan-İran mədəni əlaqə lə ri
XX əsrdə. Bakı: Azərbaycan, 2006, 96 s.
54. İsmayılov İ.Z. Azərbaycan-Türkiyə mədəni əlaqə -
ləri XX əsrdə. Bakı: Azərbaycan, 2004, 154 s.
55. İsmayılov N.İ., Hacıyeva M. Milli kitabxana: Bey -
nəlxalq əməkdaşlığın yeni mərhələsində // Kitabxana şü nas -
lıq və biblioqrafiya, 2009, №1, s. 154.
56. Kazımi P.F. Türk xalqlarının kitab və kitabxana mə -
də niyyəti. Bakı: ABC, 2012, 313 s.
57. Kərimov E.Z. Azərbaycan-İtaliya əlaqələri. Roma:
Azər baycan Respublikasının İtaliya Respublikasındakı Səfir -
liyi, 2009, 113 s.
58. Kitabxana işinə dair normativ aktlar: Qanun və qa -
nun qüvvəli normativ hüquqlu sənədlər toplusu / tərt. edəni
K.Tahirov. Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2004, 52 s.
59. Qasımlı M. Azərbaycan Respublikası dünya me -
ridi an larında: Mədəni əməkdaşlıq. Bakı: Gənclik, 1992, 88 s.
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
239

60. Qasımlı M., Abdullayev M. Beynəlxalq müna sibət -
lər tarixi (XX əsr. II hissə 1946-1999-cu illər): Dərslik. Bakı:
Bakı Universiteti nəşriyyatı, 1999, 450 s.
61. Mahmudov Y.M. Azərbaycan diplomatiyası: Ağqo -
yun lu və Səfəvi dövlətlərinin Avropa ölkələri ilə əlaqələri:
XV-XVII yüzilliklər. Bakı: Təhsil, 2006, 416 s.
62. Manafova M.C. Beynəlxalq mədəni əlaqələr. Bakı:
Sabah, 2008, 655 s.
63. Manafova M.C. Azərbaycanın ərəb ölkələri ilə mə -
dəni əlaqələri: Dərs vəsaiti. Bakı: Sabah, 2009, 134 s.
64. Manafova M.C. Azərbaycanın Şərqi Asiya ölkələri
ilə mədəni əlaqələri: Dərs vəsaiti, Bakı: Sabah, 2008. 96 s.
65. Məhərrəmov Ə. Azərbaycan SSR Elmlər Akademi -
ya sı  Əsaslı  Kitabxanasında  biblioqrafiya  işinin  yaranması
tarixindən // Elmi əsərlər. S.M.Kirov ad. ADU-nun Kitab -
xana çılıq və biblioqrafiya seriyası, 1974, № 2, s. 52-57.
66. Məhərrəmova S.S. Azərbaycan Respublika sının Al-
maniya Federativ Respublikası ilə əlaqələri (1991-2011-ci
illər): tar. üzrə fəl. dok. ...dis. avtoref. Bakı, 2013, 30 s.
67. Məmmədov H.N. Azərbaycan-Şərqi Avropa: mə -
də niy yətlərarası əməkdaşlığın tarixi. Bakı: Mütərcim, 2008,
311 s.
68. Məmmədov M.Ə. Kitabxanaların beynəlxalq əlaqə -
lərində qeyri-hökumət təşkilatlarının iştirakı // Kitab xa na -
şünas lıq və informasiya, 2010, №3, s. 51-58.
69. Məmmədova A.Z. Kitabxana fondunun zəngin ləş -
mə sində İttifaq üzrə kitab mübadiləsinin rolu //Kitabxana-
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
240

bib   lioqrafiya və informasiya işi məsələləri: Məqalələr top   lusu.
Bakı: Elm, 1979,139 s.
70. Muradova M. Beynəlxalq kitab mübadiləsi (Azərb.
SSR EA-nın Əsaslı Kitabxanasının beynəlxalq əlaqələri ba -
rə də). “Elm” qəz., 1985, 23 may.
71. Muradova M. Dostluq hədiyyələri (Azərb. SSR EA-
nın  Əsaslı  Kitabxanasının  beynəlxalq  əlaqələri  barədə).
“Bakı” qəz. 1973, 29 yanvar.
72. Muradova M. Dostluq hədiyyələri (Azərb. SSR EA-
nın  Əsaslı  Kitabxanasının  beynəlxalq  əlaqələri  barədə).
“Bakı” qəz., 1975, 16 oktyabr.
73. Ömərov V. Azərbaycan-İtaliya mədəni inteqrasiyası
(XX əsrin ortalarından müasir dövrədək). “Səs” qəz., 2013,
7 sentyabr. 
74.  Rüstəmov  Ə.M.  Patentlər  və  əmtəə  nişanları:
tərtibi, mühafizəsi, axtarışı. Bakı: BUN, 2004, 443 s.
75. Sayadov S. XX əsr: Azərbaycan və dünya: beynəl -
xalq inteqrasiya sistemində: SSRİ, Avropa, Asiya, Afrika,
Amerika: (1945-1990-cı illər). Bakı: Elm, 2006, 286 s.
76. Səfərov İ. Azərbaycan alimlərini əsərləri dünya mət -
bu atında. “Bakı” qəz., 1966, 16 fevral.
77. Səfərov İ. Dünya Azərbaycanla maraqlanır. “Azər -
bay can gəncləri” qəz., 1965, 10 dekabr.
78. Süleymanova F. Beynəlxalq kitab mübadiləsi çərçi -
və sində görüş: Çexiya Milli Kitabxanasının direktoru Tomaş
Bohm və Tarix Muzeyinin direktoru Mayk Lukes AMEA
Mərkəzi Kitabxanasının qonağı olmuşdur. “Respublika” qəz.,
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
241

2011, 2 oktyabr.
79. Şərq və Qərb: ortaq mənəvi dəyərlər, elmi-mədəni
əlaqələr  /  Aida  İmanquliyevanın  70  illik  yubileyinə  həsr
olunmuş beynəlxalq elmi konfransın materialları. Bakı: Elm,
2004, 160 s.
80.  Tahirov  K.M.  M.F.Axundov  adına  Azərbaycan
Milli Kitabxanasının yaranması və inkişafı (1923-1959-cu
illər): tar. üzrə fəl. dok. ...dis. avtoref. Bakı, 2009, 26 s.
81. Vəliyev S.T. Azərbaycanın beynəlxalq mədəni əla -
qə ləri kontekstində mədəni irsin qorunması və təbliği prob -
lemləri: tar. üzrə fəl. dok. ...dis. avrtoref. Bakı, 2010, 26 s.
Rus dilində:
82.  Абрамов  К.  История  библиотечного  дела  в
СССР. М.: Книга, 1980, 351 с.
83. Агавканова Л. Немецким читателям об Азербай-
джане. Газ. «Баку», 1974. 28 декабрь.
84. Агаджанова Л. Книги путешествуют. Газ. «Ба -
ку», 1977, 26 декабрь.
85. Агаджанова Л. Книги сближают. Газ. «Баку»,
1978, 13 ноябрь.
86. Агаджанова Л. Международный книгообмен о
ФРГ. Газ. «Баку», 1978, 15 мая.
87. Агаджанова Л.Е. Международный книгообмен
фундаментальной библиотеки Академии наук Азербай-
джанской ССР / Вопросы библиотечно-библиографиче-
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
242

ской и информационной работы: Сб.статей. Баку, Элм,
1979, с 39-43.
88. Агаджанова Л.Е. Место МКО в комплектовании
фонда иностранной литературы ФБ АН Азерб. ССР /
Проблемы формирования и использования фондов ли-
тературы: Сб.статей. Москва, 1980, с. 106-115.
89. Агаджанова Л.Е. По законам сотрудничества.
Газ. «Баку», 1980, 25 январь.
90.  Агаджанова  Л.Е.  По  международному  книго-
обмену. Газ. «Баку», 1980, 24 марта.
91. Азербайджан – Франция: Книгообмен. Газ. «Ба -
ку», 1974, 6 декабрь.
92. Алиева-Кенгерли А.И. Книжное дело в средне-
вековом  Азербайджане  /  Библиотеки  Национальных
Академий наук: проблемы функционирования, тенден-
ции  развития:  научно-практический  и  теоретический
сборник. Киев, 2009, Bып. 7, с. 265-272.
93. Арутюнова А.А. Международный книгообмен
Центральной научно-библиотеки Академии наук Азер-
байджанской  ССР  с  социалистическими  странами  /
Информационно-библиографическое обслуживание чи -
тате лей: Сб. научных трудов. Москва, 1984, с. 117-123.
94. Ахунжанов Э.А. Письменная культура Средней
Азии. Ташкент: Изд-во народного наследия им. А. Ка-
дыри, 2000, 74 с.
95. Багиров М. Международные научные связи Ака-
демии наук. Книжный фонд ЦНБ. Газ. «Элм», 1985, 14
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
243

сентябрь.
96. Бакулин К.Д. Международный книгообмен со-
ветских научных библиотек. К.: Наук. думка, 1974, 150 с.
97. Басамыгина И.Н. Кооперация библиотек: Учеб.-
метод. пособие. М.: Либерея-Бибинформ, 2007, 96 с.
98.  Берестова  Т.  Ф.  Информационное  простран-
ство: история развития и место библиотеки в нем // Мо-
лодые в библиотечном деле, 2003, № 2, c. 91 -117.
99. Вассерман Л.Х. О международном книгообмене
ЦНБ АН Аз ССР // ББИ библиотек АН СССР и АН со-
юзных республик, 1962, № 38, с. 117 -122.
100. Вехов С. Библиотеки в древнем мире. Варшава:
Типография Варшавского учебного округа, 1899, 23 с.
101. Гасанова М.М. В посылках книга. Газ. «Баку»,
1979, 20 октябрь.
102. Гасанова М.М., Садыхова Т.Д., Листенгартен
Н.Б. Центральная Научная Библиотека Академии Наук
Азерабайджаской  ССР  за  годы  Советской  власти  //
Вопро сы Библиотечно-Библиографической и Информа-
ционной работы, 1988, № 2, c. 7-20.
103. Гасымлы М.Дж. Азербайджан в международ-
ных культурных связях (1946-1990 гг.). Тбилиси: Арта-
нучи, 2005, 300 с.
104. Годелюк О.Ю. Международный книгообмен-
одна из важнейших форм международных связей Акаде-
мии  наук  СССР  /  Из  истории  библиотечного  дела  и
биб лиографии: Сб. науч. трудов. Москва, БАН СССР,
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
244

1978, с. 181-198.
105. Горбачевский Б.С. Люди, книги, библиотеки.
М.: Книжная палата, 1963,199 с.
106.  Гос.  архив  Самарской  области:  о.  1.  д.  66.  л.
1068.
107. Гришина С.М. Теоретические аспекты между-
народного сотрудничества библиотек на рубеже XX и
XXI вв. / Молодежь в науке и культуре XXI века: Мате-
риалы третьей науч. конф. Челябинск, 2004, с. 52-55.
108.  Гришина  С.М.  Международное  сотрудниче-
ство российских библиотек: историко-теоретические и
организационно-практические аспекты: автореф. дис. …
канд. пед. наук. Москва, Челяб. гос. академия культуры и
искусств, 2006, 24 с.
109. Гришина, С. М. Международное сотрудниче-
ство российских библиотек: основные этапы и факторы
влияния  //  Информационный  бюллетень  Российской
библиотечной ассоциации, 2005, №35, с. 45-47
110. Евстигнеева Г.А. Международный книгообмен
в комплектовании иностранной литературы // Науч. и
техн. б-ки., 2001, №5, с. 51-56.
111. Евстигнеева Г.А. Современное состояние меж-
дународного обмена научной информацией / Научно-техниче-
ская  информация  и  международное  сотрудничество:  роль
библиотек: Ежегодный межведомственный сборник научных
трудов. Москва, ГПНТБ, 2013, с. 29-36. 
112. Ефендиев В. География книгообмена: О меж-
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
245

дународном  книгообмене  ФБ  Академии  Наук  Азерб.
ССР. Газ. «Бакин. рабочий»,1974, 14 марта.
113. Закупень Т.В. Правовые и организационные
аспекты формирования информационного пространства
государств-участников СНГ. М.: Молодая гвардия, 1998,
237 с.
114. Зеленский Э. Все флаги в гости. ФБ АН Азерб.
ССР  и  международный  книгообмен.  Газ.  «Вышка»,
1968, 1 ноябрь.
115.  Иванов  В.  Мировые  информационные  ре-
сурсы. Тверь: ТГТУ, 2006, 32 с.
116. Из Турции, Ирана, Ирака…(Бандероли, по-
ступившие в адрес ЦНБ АН АзССР.). Газ. «Баку», 1984,
13 январь.
117.  Информационный  бюллетень  Всесоюзного
Общества Культурной связи с заграницей. М.: ВОКС,
1926, № 41. 19 с. 
118. Книги из Англии, Португалии, Польши. Газ.
«Ба кин. рабочий», 1936, 21 апрель.
119. Книги из многих стран. Газ. «Вышка», 1957,
25 январь.
120.  Конвенция  о  международном  обмене  изда-
ниями. Париж, 1958 г.
121.  Космач  В.А.  Книгообмен  и  сотрудничество
биб  лиотек Германии и Беларуси в 1925-1932 гг.: фраг-
менты из истории рапалльской политики / Менеджмент
библиотек учреждений образования: материалы IV меж-
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
246

дунар. конференции. Витебск, 27-29 мая 2003 г. с. 71-75.
122. Круглик Г.М. Динамика международного кни-
гообмена // Научные и технические библиотеки, 1997,
№1, с. 94-98.
123. Куба – Азербайджан: Широкий книгообмен.
Газ. «Баку», 1974, 21 январь.
124. Кязимов Р.А. Книгообмен с США. Газ «Выш -
ка», 1973, 28 июня.
125. Кязимов Р.А. Работа фундаментальной библио-
теки АН Азерб.ССР // ББИ библиотек АН союзных рес-
публик, 1973, № 3, с. 72-91.
126.  Кязимов  Р.Ф.  Книги  сближают  народы.  Газ.
«Вышка», 1966, 21 январь.
127. Ленин В.И. О задачах Публичной Библиотеки
в Петрограде // Полн. собр. соч., 5-е изд., Т.35. М.: По-
литиздат, 1969, с. 132-133.
128. Ленин и библиотечное дело. М.: Книга, 1969,
407 с.
129. Линецкая С.И. Из истории фундаментальной
библиотеки АН Азерб. ССР // ББИ библиотек АН со-
юзных республик, 1973, № 2, с. 108-115.
130. Магеррамли Дж. Несколько слов об академи-
ческой библиотеке: К 20 – летию АН Азерб. ССР. Газ.
«Баку», 1965, 10 апрель.
131. Маркина A.B. В.И. Ленин и вопросы централи-
зованного кни- госнабжения библиотек / Централизация
библиотечного дела: итоги и перспективы: Межвуз. сб.
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
247

науч. трудов. Москва, МГИК, 1982, с. 26-37.
132. Морозов А., Полопанова И. Россия в междуна-
родном информационном пространстве // Российская
юстиция, 2000, №1, с. 58.
133. Научное и культурное взаимодействие на про-
странстве СНГ в контексте развития книгоиздания, кни-
гообмена и науки о книге к 285-летию академического
книгоиздательства в России / Материалы международ-
ной научной конференции. Москва, Наука, 2013, 226 с.
134. Научные связи Азербайджана с зарубежными
странами (О книгообмене ЦНБ). Газ. «Бакин. рабочий»,
1956, 1 август.
135. Немировский Е.Л. Мир книги. С древнейших
времен до начала XX века. М.: Книга, 1986, 287 с.
136. О единой политике в области обязательного
эк земпляра  документов:  Рекомендательный  законода-
тельный  акт  Межпарламентской  Ассамблеи  СНГ  /
Библи отечная  Ассамблея  Евразии.  Информационный
бюл летень, - Вып. 4. Москва, 1995, с. 5-17.
137. Об утверждении положения о библиотечном
деле  в  СССР.  Указ  Президиума  Верховного  Совета
СССР от 13 марта 1984 года.
138.  Озолинг  И.В.  Международный  книгообмен
Биб лиотек  Академии  наук  СССР  и  академий  наук  со-
юзных республик на современном этапе / Вопросы даль-
нейшего  совершенствования  и  повышения  качества
комплектования иностранной литературой и междуна-
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
248

родного  книгообмена  в  библиотеках  Академии  наук
СССР и академий наук союзных республик: Сб. науч.
работ. Ленинград, 1986, с. 44-50.
139.  Окинавская  Хартия  глобального  информа-
ционного общества // Дипломатический вестник, 2000,
№8, с. 52.
140. Программа взаимодействия национальных (го-
сударственных)  библиотек  стран  СНГ  в  организации
всеобщего доступа к информации по культуре и искус-
ству на 1995-2000 гг.: Проект / Библиотечная Ассамблея
Евразии. Информационный бюллетень. Вып. 3. Москва,
1994, с. 13-17.
141. Савельев Д.А. Права человека в области ин-
формации (международно-правовые аспекты): автореф.
дис. …канд. юрид. наук. СПб., 2002, с. 7-8.
142. Саядов О. ХХ век: Азербайджан в системе меж-
дународных отношений СССР: История, практика (70-
80-е годы). Баку: Элм, 2005, 320 с.
143.  Саядов  С.А.  Азербайджан:  международные
связи и взаимопонимание. Баку: Азернешр, 1991, 222 с.
144. Селиверстова Н. А. Книжные культуры стран СНГ
и Балтии. прошлое и настоящее /М.: Наука, 2006, 290 c.
145. Сильвестрова Т. Международный книгообмен в
библиотеках России // Учреждения культуры и искусства:
бухгалтерский учет и налогообложение, 2010, № 4, с. 3-7.
146. Суворова В. М. Международный документо-
обмен:  возникновение,  становление,  современное  со-
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
249

стояние и проблемы: автореф. дис. … канд. пед. наук.
Моск. гос. ун-т культуры и искусств, М., 1997, 22 с.
147. Талалакина О.И. История библиотечного дела
за рубежом. М.: Книга, 1982, 260 с.
148. Уэбстер Ф. Теории информационного обще-
ства. М.: Аспект Пресс, 2004, 400 с. 
149. Хорошилов А.В., Селетков С.Н. Мировые ин-
формационные ресурсы. СПб.: Питер, 2004, 176 с.
150. Шира Джесс X. Введение в библиотековеде-
ние: Основные элементы библиотечного обслуживания.-
М.: Высшая школа, 1983.- 256 с.
İngilis dilində:
151. Abad H.R., Bover P.J. International cultural ex-
change through libraries / International librarianship: coop-
eration and collaboration. London, Scarecrow Press, 2001,
384 p.
152. Anderson P. Internationalism: a breviary // New
Left Review, 2002, v.14, No 1, pp. 5-25.
153. Asheim L. Foreword // International librarian-
ship, 1989, v. 9. pp. 7-9. 
154. Benge R. Libraries and cultural change. London:
Clive Bingley, 1970, 278 p.
155. Bliss N.J. The emergence of international librari-
anship as a field // Libri, 1993, v. 43, No 1, pp. 39-52
156. Butler B., Webster J., Watkins S. Resource sharing
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
250

within an international library network: using technology
and professional cooperation to bridge the waters // IFLA
journal, 2006, v. 32, No 3, pp. 189–199.
157. Caidi N. Cooperation in context: library develop-
ments in Central and Eastern Europe // Libri, 2003, v. 53,
No 2, pp. 103–117.
158. Chakraborty S., Das A.K. Collaboration in Inter-
national  and  Comparative  Librarianship.  London:  IGI
Global, 2013, 346 p.
159. Coblans H. Librarianship and documentation: an
international perspective. London: André Deutsch, 1974,
142 p.
160. Danton J.P. The Dimensions of Comparative Li-
brarianship. Chicago: American Library Association, 1973,
184 p.
161. Danton J.P. Definitions of comparative and inter-
national library science / In Comparative and International
Library Science. Metuchen, Scarecrow Press, 1977, pp. 3-14.
162. Dunlap L.W. Readings in Library History. NY &
London: R.R. Bowker CO., 1972, 137 p.
163. El Abbadi M. Life and fate of the ancient Library of
Alexandria: 2nd ed. Paris: UNESCO/ UNDP, 1992, 250 p.
164. Glynn T. Historical perspectives on global librar-
ianship / Global librarianship, New York, Marcel Dekker,
2004, pp. 1–17. 
165. Handbook on the International Exchange of Pub-
lications. On behalf of IFLA / Ed. by Ekonen K., Paloposki
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
251

P., Vattulainen P. Berlin: De Gruyter, 2006, 42 p.
166. Harris M.H. History of Libraries in the Western
World: 4th ed. London: Scarecrow Press, 1999, 312 p.
167. Harvey J.F. Towards a definition of international
and comparative library science // International Library Re-
view, 1973, v. 5, No 1, pp. 289–318.
168. Havard-Williams P. International Standards // Li-
brary Trends, 1982, v. 30, pp. 17-22.
169. Hazen D. Area studies librarianship and interdis-
ciplinarity, globalization, the long tail, and the cloud / Inter-
disciplinarity and academic libraries. Chicago, Association
of College and Research Libraries, 2012, pp.115–129.
170. Heim M. The Metaphysics of virtual reality / Vir-
tual reality: theory, practice and promise. London, Meckler,
1991, p. 27–33. 
171. Hopkinson A. International standards for global
in formation / Global librarianship, New York, Marcel Dek -
ker, 2004, pp. 219–256.
172. Horton F.W. International Federation for Infor-
mation and Documentation // Encyclopedia of library and
information science, 2009, v. 4, pp. 2895–2897.
173. Ignatow G. What has globalization done to devel-
oping countries’ public libraries? // International Sociology,
2011, v. 26, No 6, pp. 746–768.
174. Jordan J. OCLC: a global cooperative / Libraries
in the early 21st century: an international perspective. Berlin,
De Gruyter Saur, 2012, v. 2, pp. 5–16.
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
252

175. Josef W.M., Jere L.B. Medieval Islamic Civiliza-
tion: An Encyclopedia: (Volume 2). New-York: Taylor &
Francis, 2006, 878 p.
176. Keresztesi M. 1981. Prolegomena to the history
of international librarianship. // Journal of Library History,
1981, v.16, No 2, pp. 435-448.
177. Krzys R., Litton G. World librarianship: a com-
parative study. New York: Marcel Dekker, 1983, 202 p.
178. Lees J.M. OCLC PICA: a European library mem-
bership organization // Liber quarterly: the journal of Eu-
ropean research libraries, 2002, v. 12, No 2/3, pp. 152–155.
179. Lor P.J. Critical reflections on international librar-
ianship // Mousaion, 2008, v.26, No 1, pp. 1–15.
180. Lor P.J. International and comparative librarian-
ship / Encyclopedia of library and information science: 3rd
ed. New York, Taylor & Francis, 2010, pp. 2847–2855.
181. Lor P.J. The IFLA–UNESCO partnership 1947–
2012 // IFLA Journal, 2012, v. 38, No 4, pp. 269–282.
182. Lor P.J. Revitalizing comparative library and in-
formation  science:  theory  and  metatheory  //  Journal  of
Documentation, 2014, v. 70, No 1, pp. 25–51.
183. Maack M.N. Books and libraries as instruments
of cultural diplomacy in Francophone Africa during the Cold
War // Libraries & Culture, 2001, v. 36, No 1, pp.58-59.
184. McCarthy J.P., Tarango O.J. Globalisation in aca-
demic  libraries:  A  reflective  comparison  of  academic  li-
braries at Cork, Ireland, and Chihuahua, Mexico // Library
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
253

Management, 2010, v. 31, No 7, pp. 505–520.
185. Melville J.R, Raynard C.S. Soviet libraries and li-
brarianship / Report of the Visit of the Delegation of US Li-
brarians to the Soviet Union, May-June, 1961, under the
U.S.-Soviet Cultural Exchange Agreement American Library
Association. Chicago, ALA, 1962, 145 p.
186. Parker J.S. International librarianship–a recon-
naissance // Journal of Librarianship, 1974, v. 6, No 4, pp.
219–232. 
187.  Poulain  M.  France:  archives,  museums  and  li-
braries / Encyclopedia of library and information sciences:
3rd ed. New-York, Taylor & Francis, 2010, pp. 1867–1883. 
188. Rayward W.B. The evolution of an international
library and bibliographic community // Journal of Library
History, 1981, v.16, No 2, pp. 449–462.
189. Rayward W.B. International exhibitions / Infor-
mation beyond borders: international and cultural exchange
in the Belle Époque. Aldershot, Ashgate, 2014, pp. 1–22.
190. Rikowski R. Globalisation, information and li-
braries. Oxford: Chandos Publishing, 2005, 424 p.
191. Witt S. Agents of change: the rise of international
librarianship and the age of globalization // Library Trends,
2014, v. 62, No 3, pp. 504–518. 
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
254

Fransız dilində:
192. Caroux H. Architecture et lecture: Les Biblio-
thèques municipales en France 1945-2002. Paris: Éditions
Picard, 2008, 304 p.
193. Claire B. La lecture numérique: réalité, enjeux et
perspectives. Villeurbanne: Presses de l'Enssib, 2004, 296 p.
194. Giuliani E. Association internationale des biblio-
theques, archives et centres de documentation: un demi-
siecle d'existence et d'activites // Bulletin-bibliotheques de
France, 2001, v. 46, No 6, p. 111-113.
195. Jacques B. Bibliothèques du monde. Paris: Mar-
tinière, 2014, 247 p.
196. Lucien X. Livres en feu: Histoire de la destruction
sans fin des bibliothèques, Paris: Denoël, 2004, 430 p.
197. Martine B., Christophe E., Esteban B. Sociabilité
du livre et communautés de lecteurs: trois études sur la so-
ciabilité du livre. Paris: Bibliothèque Publique d’Informa-
tion, Centre Georges Pompidou, 1996, 290 p.
198. Poulain M. Les Bibliothèques publiques en Eu-
rope. Paris: Cercle de la librairie, 1992, 367 p.
199. Roger C. L’ordre des livres: lecteurs, auteurs, bib-
liothèques en Europe entre XIVe et XVIIIe siècle. Aix-en-
Provence: Alinea, 1992, 119 p.
200.  Sorel  P.,  Leblanc  F.  Histoire  de  la  librairie
française. Paris: Cercle de la librairie, 2008, 719 p.
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
255

BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ 
VƏ ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
(monoqrafiya)
Çap tarixi: 27.01.2017.
Ofset çap üsulu. Ofset kağızı. Həcmi: 16 f.ç.v.
Kağız formatı: 60x90 
1
/
16
Tiraj: 300.
“Zərdabi” Nəşriyyatında 
çap olunmuşdur.

BEYNƏLXALQ 
İNFORMASİYA MÜHİTİ 
VƏ ELMİ-MƏDƏNİ 
İNTEQRASİYA
Babaxanova Nigar Xan qızı 
Bakı şə hə  rində ziyalı
ailə sin də anadan ol muş dur. Azər bay can Dövlət Dillər Uni-
versiteti və Fran sanın Stras burq şəhə rin də yer ləşən Mark
Blok Uni ver sitetində təhsil almış, fran sız dili və ədə  biyyatı
ixtisası üzrə bakalavr  və magistr pil  lə lərinə yiyələn miş dir. 
AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar  İns ti -
tutun da şöbə müdiri vəzifəsində çalışır. 
3 ki tabın, 30-dan artıq elmi məqalənin mü əlli fi dir.
Əl  yaz malar  İnstitutunun doktoranturasını bitirmiş və ta -
rix üzrə fəlsəfə doktoru elmi də rə cəsi almaq üçün dis ser -
ta  si  ya  müdafiə et mişdir.
Qərb dilləri üzrə mütəxəssis-poliqlotdur (fran sız,
ingi lis və s.).
Hüseyn Cavidin şeirlərini ilk dəfə fransız və ingilis
di l lərinə çevirmiş, bu mövzuda “Məhəbbətdir ən böyük
din” və “Cavid aforizmi” adlı kitabları nəşr olunmuşdur.
N.Babaxanova Azər baycanda ilk “Fransızca-Azərbaycanca
fra zeoloji lü ğət”in də müəllifidir.
N
.X
.B
A
B
A
X
A
N
O
V
A
.
B
E
Y
N
Ə
L
X
A
L
Q
 İN
F
O
R
M
A
S
İY
A
 M
Ü
H
İT
İ V
Ə
 E
L
M
İ-
M
Ə
D
Ə
N
İ İ
N
T
E
Q
R
A
S
İY
A
MÜASİR ELMİ 
ƏDƏBİYYAT
KİTABXANASI