Babayeva d. R

Pedagogik talab.
0 ‘yinchoq obrazi va mazmunining bola tarbiya- 
siga muvofiqligi; jamiyatimiz g‘oyasi nuqtayi nazariga mos kelishi, 
g‘oyaviy jihatdan qimmatli bo‘lishi pedagogik talabning muhim bel- 
gisi hisoblanadi. 0 ‘yinchoq bolada olijanob tuyg‘ulami uyg‘otishi, 
boshqa millat bolalari bilan do‘stona munosabatlami tarbiyalash, 
voqeylikka nisbatan olijanob tuyg‘ular uyg‘otishi, ijobiy, axloqiy 
tajriba to‘plashga yordam berishi lozim. Bolaning faollikka bo‘lgan 
intilishini qoniqtirishi va uni uyg‘otishi kerak. Obrazli o‘ymchoq real 
haqiqatni ifoda etadi,-buyum, uning xususiyatlari va hayotdagi aha- 
miyatini aks ettiradi. ; 
о
0 ‘yinchoqning dinamiklik xususiyati undan ko‘p marotaba rejali 
tarzda foydalanish imkoniqi yaratadi. Bu xususiyatidan kelib chiqib, 
o‘yinchoqqa quyidagi talablar qo:‘yiladi:
Gigiyenik talablar.
0 ‘yinchoq qanday materialdan va rarigdan tay- 
yorlanganligi, bolaning hayotiga hech qanday xavf solmashgi, yaxshi 
tozalanishi mumkinligi asosiy talablardan hisoblanadi.
Badiiy talablar.
Shakl, bo‘yoq va bezaklaming har tomonlama 
uyg‘unlashuvi, bir-birini rang va shakl jihatdan to‘ldirib, ta’kidlab, 
o‘yinchoqning badiiy ifodaliligini oshiradi. 0 ‘yinchoqlaming tuzili- 
shi va bezalishi bolalaming turli yosh bosqichlarida idrok etish xu- 
susiyatlariga to‘la mos kelmog‘i lozim.
To‘g‘ri tanlangan o‘yinchoq - bolaning jismoniy, axloqiy, aqliy 
va badiiy-estetik tarbiyasi rivojiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bolani 
aqliy jihatdan tarbiyalashda didaktik o‘yinchoqlaming butun bir 
tizimi katta ahamiyat kasb etib, sensor va nutq rivojiga ta’sir etadi, 
fikrlash jarayonlari va diqqatini tarbiyalaydi, buyum va uning xu- 
susiyatlariga, qurilishiga bo‘lgan qiziqish shakllanadi, bilimi, tu- 
shunchalari boyib boradi.
262

---

- 0 ‘yinchoq bolani quvontiradi, atrofdagilarga nisbatan ijobiy 
munosabat hosil qiladi, birgalikda o‘ynash tuyg‘usini uyg‘otadi va 
ijobiy his-tuyg‘ulami tarkib toptiradi. Axloqiy his-tuyg‘ulami shakl- 
lantirishda qo‘g‘irchoq muhim ahamiyatga ega. Milliy qo‘g‘irchoq 
bolalarni boshqa millatga mansub bo‘lgan tengdoshlariga bo‘lgan 
ijobiy munosabatini tarbiyalash manbalaridan hisoblanadi. San’atni 
birinchi yorqin obrazli va eng tushunarli buyumi bo‘lgan o‘yinchoq 
estetik hislar va kechinmalami uyg‘otadi, estetik tarbiyani to‘plashga 
yordam beradi va badiiy didni shakllantiradi. Shu o‘rinda bolalarga 
yaqin va tushunarli bo‘lgan xalq o‘yinehoqlarining ahamiyatini alo- 
hida ta’kidlash lozim.