|
§ 9.1. Günəş tutulmaları
Günəş
Şəhil 9.1. Günəş tutulması (А - tum hölgə, Б -yavımkölgə)
Ау qey ri şəffaf kü rəvi bərk ci sim ol du ğım dan о Yer ət га -fmda orbit boyünca dolanması zamanı bəzi göy cisimlərinin qarşısmı ya qismən, ya da tam kəsir. Ona görə Yer səthinin müəyyən hissəsində bu göy cismi ya qismən, ya da tamam gö-rünmür.
Аут Günəş diskinin qarşısını kəsməsinə və ya örtmə-sinə Günəş tutulması deyilir.
Günəş tutulması qismən, tam və halqavari ola bilər. Gü-nəş tutulması Ay Yerlə Günəş arasında olanda, yəni təzə Ay fazasında baş verir. Ay və Günəşin Yerdən görünən bucaq diametrləri təxminən eyni (D©=D,=32') olduğundan Ay diski
Günəş diskini tamamilə örtə bilər. Şəkil 9.1-də Günəş tutul-ması sxematik olaraq göstərilmişdir. Təzə Ay fazasında Ay Günəş şüalarının qarşısını kəsir və Yerə tərəf konus şəkilli kölgə buraxır. Yer səthinin tam kölgə bölgəsində olan müşa-hidəçi üçün tam Günəş tutulması, yarımkölgədəki müşahidəçi üçün isə qismən Günəş tutulması baş verir.
Ayın orbit müstəvisi ekliptika müstəvisi ilə 05o09'-lik bu caq əmələ gətirdiyindən hər təzə Ay fazası Günəş tutulması ilə nəticələnmir. Günəş tutulmasının baş verməsi üçün təzə Ay
fazası Ay orbitinin düyünlərinə və ya ona yaxın yerlərə təsa-düf etməlidir. Yəni Günəş tutulmasının gerçəkləşməsi üçün təzə ay fazasında Ay ekliptika müstəvisində və ya ondan kiçik bucaq məsafəsində olmalıdır.
Dostları ilə paylaş: |
