Backup of Uz Qabigi

§ 13.6. İkinci kosmik sürət



Yenə h=0 şərtindən alırıq ki,

Süni peykin Yerin cazibəsini dəf edərək onun təsir sferin-dən çıxması üçün traektoriyanın passiv hissəsinin əvvəlində sürəti parabolik sürətə bərabər və ya ondan böyük olmalıdır, yəni

Burada

и_2к =л/2о_1к =11.2 km/s

ikinci kosmik sürət adlanır.

Aydındır ki, Yer səthindən h hündürlükdə parabolik sü-

rət

olar.

Yerə nəzərən ikinci kosmik sürətə malik olan süni cisim Yerin təsir sferindən çıxaraq Günəş sisteminin digər cisimləri-nin təsir sferinə düşər və onun süni peykinə çevrilir.

İkinci kosmik sürəti başqa yolla da almaq olar. Onun üçün peykin Yerin cazibə qüvvəsini dəf edərək onun səthin-dən sonsuzluğa qədər uzaqlaşması zamanı görülən işi hesab-lamaq lazımdır. Bu iş

°fdr _ M_com A = -GM_@m j—- = G—

о Г ^К®

(13.28)

olar.

Yerin cazibə qüvvəsi ağırlıq qüvvəsinə bərabər olduğun-dan, yəni

olduğundan (13.28)-dən alırıq ki,

A = mgR_@ . (13.29)

Yerin təsir sferindən çıxmaq üçün bu enerjiyə malik olan cismin minimal sürəti

ifadəsindən təyin oluna bilər:

Yerin təsir sferindən çıxıb Günəşin təsir sferinə düşən və Günəş ətrafında dolanaraq süni planetə çevrilən ilk cisim 1959-cu ildə keçmiş Sovetlər İttifaqında buraxılan kosmik ra-ket olmuşdur.