Bakıdakı Facebook nəsli
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İŞTİRAKÇILAR
- Ruslan Bəşirli
- Arzu Qeybullayeva
|
Adnan, Emin və Azərbaycanda dissidentliyin gələcəyi
Berlin – İstanbul 15 Mart 2011 “... onlar 1968-ci ildəki və 1980-1981-ci illərdəki PolĢa təcrübələrindən parçalanmıĢ, laqeyd və sınmıĢ görünən cəmiyyətin aydın, qəfildən birlĢəmiĢ bir vətəndaĢ cəmiyyətinə necə çevrilə biləcəyini bilirlər. ġəxsi fikrin ümumxalq fikrinə necə çevrildiyini, xalqın yenidən öz ayaqları üstündə necə durduğunu bilirlər. Bunun üçün isə onlar buzun altında iĢləyir və gözləyirlər.”
Timoti Qarton Eş, kommunist Çexoslovakiyasında Xartiya 77 haqqında, Fevral 1984 “Necə olur ki, bizim xalqımız, məğlub cəmiyyətlərin üzləĢdiyi köləlik və ümidsizlik kimi ümidsiz bir seçim etməyin dilemması ilə üz üzə qalmıĢdır?”
Adam Miçnik, Qdansk həbsxanasından göndərilmiş məktub, İyul 1985
Mündəricat
XÜLASƏ ......................................................................................................................................... I İŞTİRAKÇILAR ............................................................................................................................ II
1.
Ad günü üçün güllər ................................................................................................................ 1
2.
YENİ NƏSİL .......................................................................................................................... 4
A.
Millətin yaranışı .............................................................................................................. 4
B.
İnqilabı necə etmə(mə)li ................................................................................................. 7
C.
“Dəyişikliyin özü olmaq” .............................................................................................. 12
D.
İtirilmiş Respublikanın xatirələri .................................................................................. 14
E.
Uzunqulaqların hüquqları ............................................................................................. 16
3.
REPRESSİYA ....................................................................................................................... 20
A.
Emin və Adnan necə həbsə düşdülər ............................................................................ 20
B.
Məhkəmə şousu............................................................................................................. 22
4.
DİSSİDENTLİYİN GƏLƏCƏYİ ......................................................................................... 25
A.
Avtoritar stabillik və Avropa Şurası ............................................................................. 25
B.
Buz sınır ........................................................................................................................ 31
Bu tədqiqat Açıq Cəmiyyət Think Tank fondu tərəfindən dəstəklənmiĢdir. Bütün fikirlər və nəticələr ESĠ-ya məxsusdur.
www.esiweb.org I
Son illərdə Qafqaz Respublikası, 1991-ci ildən müstəqilliyini əldə etmiş Azərbaycan sürətli iqtisadi dəyişikliklə üz üzə qaldı: sıçrayışlı neft və qaz gəlirləri hesabına şəhər tikinti bumu yaşayırdı. Xəzər dənizindəki ölkənin sərvətinin mənbəyi olan yeni neft istehsal edən mədənləri və 2006-cı ilin Mayından tikilmiş Tiflisə və Türkiyənin Aralıq dənizi sahillərinə qədər uzanan 1776 km-lik borunu görmək olar. Təhsilli gənc Azərbaycanlılar üçün bu sıçrayış çoxlu yeni imkanlar yaratmışdı. Dağılmaqda olan kommunist imperiyasında doğulmuş, mürəkkəb keçid dövründə yaşayaraq xaricdə təhsil almaq və səyahət etmək kimi yeni imkanlardan yararlanan və geri döndükdən sonra gənclər beynəlxalq təşkilatlar, xarici şirkətlər və yaxud Azərbaycanın yerli təşkilatlarında çalışmaq imkanı əldə edirdilər.
2009-cu ildə xuliqanlıq ittihamı ilə saxta məhkəmə nəticəsində həbs edilmiş iki gənc Azərbaycanlı fəal Adnana Hacızadə və Emin Milli bu nəslin nümayəndələridir. ABŞda təhsil almış Adnan daha sonra Azərbaycanın enerji sektorunda ən böyük səhmdarlardan biri olan British Petroleum şirkətində iş tapmışdı. Almaniyada hüquq təhsili alan Emin Bakıya geri dönərək müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarda işləmişdi. Bir çoxları kimi vətənlərində günü gündən artan avtoritarlıqdan narahat olmağı bir kənara qoymaq əvəzinə onlar demokratiya fəalları oldular. Azərbaycanın yeni qızıl əsrindəki artan qeyri bərabərliyə göz yummaq əvəzinə onlar ölkələri ilə Qərb arasındakı demokratik fərqlərdən narahat olmağa başladılar. Eminin 2009-cu ildə Kolumbiya Universitetindəki çıxışı zamanı dediyi kimi, korrupsiya bütün sahələri əhatə etdikcə Azərbaycandakı avtoritar rejim də güclənir: “ Müxalifət qüvvələrin təhdid etmək və müstəqil ictimai qrupların yaranmasının qarşısını almaq üçün rejim özünün repressiya aparatını daha da gücləndirir .” Bir neçə ay sonra isə Emin və Adnan həbs olundular.
Bununla belə Avropa hökumətləri, ABŞ və beynəlxalq təşkilatlar- xüsusilə Avropa Şurası, Avropanın ən qədim beynəlxalq demokratiya klublarından biri- 10 il əvvəl Avropa Şurasına qoşulan Azərbaycandakı artan repressiyanı nəzərə almaqda uğursuzluğa düçar olmuşdular. Buna baxmayaraq Emin və Adnan kimi gənc Azərbaycanlılar rejimi laxlada bilmişlər. Onların məqsədi özlərinə, dostlarına və bütün dünyaya hətta dünyanın bu küncündə, Putin Rusiyası və Əhmədinecat İranı arasında sıxılıb qalmış bir ölkədə demokratik etiraz haqqına və ifadə azadlığına –və bunların hər ikisindən qorxanl digərlərinə- inananların olduğunu çatdırmaq idi.
1980-ci illərin əvvəllərində yazdığı əsərlərində Timoti Qarton communist Çexoslovakiyasını “nazik buz qatıyla örtülmüş göl” kimi təsvir edərək, bildirir ki, “Bu qat tərpənmir. Lakin buzun altında filosof-fəhlələr, pəncərə təmizləyən jurnalistlər və gecə növbətçisi olan rahiblər arasında həyat hərəkətdədir” Mətbuat dəyişmişdir.Bu gün dissidentlər artıq çap makinələrində 12 nüsxədə samizdat ədəbiyyat çap etməyə məcbur deyillər. Bunun yerinə onlar bloq yazıları yazır və Facebook vasitəsilə ünsiyyət qururlar. Fundamental dinamika isə özünün normaları və dəyərləri ilə dəyişməz olaraq qalmışdır.
Misir, Tunis və Orta Şərqdə baş verənlərin hamısını bir hadisə kimi qiymətləndirərkən Azərbaycandakı elitanın gücünün də onların özlərinin düşündükləri qədər güclü olmadığını təxmin etmək olar. Onların yaratdığı parlaq görüntünün altında liderlərdən hüquqların əvəzində əl payı və demokratiya əvəzinə stabillikdən daha çox şey gözləyən bir nəsil yaşayır. Bu Azərbaycanın yaxın gələcəkdə Avropanın ən demokratik ölkəsinə çevriləcəyi ilə bağlı vədlərə ümidini itirməyən bir nəsildir. Onların göstərdikləri səyləri xüsusilə demokratik standartların üzvləri arasında təmin edilməsini üzərinə öhdəlik kimi götürmüş Avropa Şurası kimi təşkilatlardan dəstək almağa layiqdir. Nəticə olaraq, ölkənin öhdəlik olaraq götürdüyü qanunlara hörmət etmək Azərabycan hökumətinin öz maraqlarına uyğun olardı.
www.esiweb.org II
İŞTİRAKÇILAR
Əbülfəz Elçibəy (1938-2000) Müstəqil Azərbaycanın ilk seçilmiş prezidenti (1992-1993)
Hikmət Hacızadə (1954) Müstəqil Azərbaycanın Moskvadakı ilk səfiri, liberal siyasi şərhçi
Heydər Əliyev (1923-2003) Azərbaycanın ikinci seçilmiş prezidenti (1993-2003)
Azərbaycanın üçüncü seçilmiş prezidenti (2003-cü ildən bu günə qədər)
Adnan Hacızadə (1983) Azərbaycanlı fəal və dissident
Azərbaycanlı fəal və dissident
www.esiweb.org III
Eynulla Fətullayev Emin Hüseynov Elmar Hüseynov Qənimət Zahid
Nigar Fətəli Erkin Qədirli Arzu Qeybullayeva Əli Novruzov
Ruslan Bəşirli, Yeni Fikir gənclər təşkilatının keçmiş sədri, 2005-ci ildən bəri həbsdədir Eynulla Fətullayev, journalist, terrorizm və narkotik saxlama ittihamları ilə həbs edilmişdir, Elmar Hüseynov, Monitor jurnalının keçmiş redaktoru, 2005-ci ildə güllələnərək öldürülmüşdür. Emin Hüseynov, keçmiş journalist və müxalif siyasətçi, Reportyorların Azadlığı və Təhlükəsizliyi İnstitutunun rəhbəri, 2003 və 2008-ci illərdə döyülmüşdür Qənimət Zahid, Azadlıq qəzetinin redaktoru, xuliqanlıq ittihamı ilə 2007-ci ilin Noyabrından 2010-cu ilin Martına qədər həbs edilmişdir Nigar Fətəli, blogger, bloqu Fighting Windmills? Go on
www.esiweb.org 1
AD GÜNÜ ÜÇÜN GÜLLƏR
Azərbaycanın keçmiş prezidenti Heydər Əliyevin adı Sovet İttifaqından kənarda yaşayan insanlara çox da tanış olmaya bilər. Lakin Azərbaycana gələn istənilən şəxs bu adla ən qısa zamanda tanış olur. Bakıya, ölkənin paytaxtına gələn ziyarətçilət Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanında yerə enirlər. Şəhərə çatmaq üçün hər iki tərəfi Azərbaycanda təhsil və mədəniyyət məsələləri ilə bağlı tədbirlərin bir nömrəli sponsoru olan Heydər Əliyev Fondunu reklam edən plakatlarla bəzədilmiş Heydər Əliyev prospekti ilə irəliləmək lazım gəlir. Bakının mərkəzinə doğru irəlilədikcə şəhərin Heydər Əliyev adına ən böyük parklarından biri və onunla üzbəüz yerləşən Heydər Əliyev adına konsert sarayını görmək olar.
Azadlıq Radiosunun məlumatına əsasən keçmiş prezidentin adını daşıyan muzey və mərkəzlərin sayı 60-a yaxındır. (Belə mərkəzlərdən biri olan Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzi onun irsini araşdırmaq məqsədilə yaradılmışdır.) 1 Əliyevin heykəlləri və üzərində onun şəkilləri olan plakatlar hər yerdədir. Hər bir hökumət idarəsində Azərbaycanı 2003-cü ildən bəri idarə edən oğlu İlham Əliyevlə yanaşı Heydər Əliyevin şəkli asılır. Mövzunun nə olmasından asılı olmayaraq Azərbaycan hökumətinin rəsmiləri öz nitqlərinə ata Əliyevin nailiyyətlərini sadalamaqla başlayırlar. Diplomatik protokol qaydalarına görə xarici nümayəndə heyətləri onun qəbrini ziyarət etməlidir.
1940-cı ildə MTK-nın sıralarına daxil olan veteran siyasi lider Heydər Əliyev Moskvaya köçərək Politbüronun (Sovet Kommunist Partiyasının ən ali icraedici orqanı) ilk müsəlman üzvü və SSRİ baş katibinin müavini olmazdan əvvəl 1969-1982-ci illərdə Sovet Azərbaycanını idarə etmişdir. 1987-ci ildə, Mixail Qorbaçovla münasibətləri pisləşən Əliyev Moskvadakı işini itirərək, 1990-cı ildə Ermənistan, İran və Türkiyə ilə əhatə olunmuş Azərbaycan ərazisi olan doğma vətəni Naxçıvana qayıtdı.
1991-ci ilin avqustunda Azərbaycanın kommunist liderləri dağılmaqda olan Sovet İttifaqından müstəqilliklərini elan etdilər. 1992-ci ildə ilk rəqabətli prezident seçkiləri keçirildi. Seçkilərdə qalib gələn xalq Hərəkatının lideri Əbulfəz Elçibəyə bərbad iqtisadi vəziyyət və nəticəsində Azərbaycanın ağır zərərlər gördüyü, Ermənistan ilə Dağlıq Qarabağ uğrunda gedən müharibə miras qalmışdı. 1993-cü ildə Elçibəyə qarşı qiyam baş verdi. 2 Elçibəy özü də istəmədən qiyamçılarla danışıqlar aparmaq üçün Heydər Əliyevi Bakıya dəvət etməli oldu. 1993-cü ilin iyununda parlamentin sədri kimi kürsüyə qalxan Əliyev qiyamçıların lideri ilə danışıqlar apararaq onu baş nazir vəzifəsinə təyin etdi. O, həmçinin Elçibəyə etimadsızlıqla nəticələnən referendumun keçirilməsinə nail oldu. 3 Artıq prezident olmadığını qəbul etmək istəməsə də, Elçibəy müqavimət göstərmədən ömrünün qalan hissəsini doğma kəndində keçirdi. 4
1
“Heydər Aliyev adına…” Şahnaz Bəylərqızı, 7 Oktyabr 2010, Azadlıq Radiosunun veb səhifəsi, http://www.azadliqradiosu.az/content/article/2183208.html . 2
Tomas Qoltz, Azərbaycan Gündəliyi : Azmış Reportyorun neftlə zəngin, müharibə dağıntıları yaşayan, post Sovet respublikasındakı macəraları (Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter’s Adventures in an Oil-Rich, War- Torn, Post-Soviet Republic), M.E. Şarp, 1998, səh. 243, həmçinin Çarlz van der Lyuvun Azərbaycan: Kimliyin araĢdırılması, Palgrave Macmillan, 2000, səh. 186. 3
Çarlz Kinq, Azadlıq Kabusu. Qafqazın Tarixi (The Ghost of Freedom. A History of the Caucasus), Oxford University Press, 2008, səh. 226-228. 4
Elçibəy 1996-cı ildə verdiyi müsahibədə demişdir:“ 1997-ci ilin İyununa qədər mən de jure olaraq özümü Azərbaycanın prezidenti hesab edirdim. Mən xalq tərəfindən seçilmişdim və hər hansı rəsmi istefa sənədini imzalamaqdan imtina etmişdim.” “Mən azad insane olacağam”, Uncaptive Minds, vol. 9, no. 1-2, 1997, səh. 119.
www.esiweb.org 2 1993-cü il oktyabr;n 3-də Heydər Əliyev 98.8 faiz səs çoxluğu ilə Azərbaycanın yeni prezidenti seçilmişdir. 5 O zaman The New York Times qəzetinin yazdığı kimi, “Sovet sisteminin mükəmməl övladı” olan Əliyev özünü “anti-Sovet Azərbaycan milliyyətçisi” olaraq təqdim etməyə nail ola bildi.
6 Növbəti onillik ərzində Əliyev bütün gələcək parlament seçkilərini udan Yeni Azərbaycan Partiyasından ibarət de-fakto birpartiyalı rejim qurmuşdur. O, Elçibəyin Azərbaycanı MDB-dən çıxarmaq qərarının və gələcəkdə Azərbaycan və İranın şimalındakı Azərbaycan regionlarının birləşməsi ilə bağlı maraqlarının əksinə olaraq Rusiya və İranla əlaqələri daha da yaxşılaşdırdı. 1994-cü ildə Ermənistanla atəşkəs razılaşması imzaladı. (Daha əvvəlki üç lider Ermənistanla müharibədə verilən itkilər fonunda öz güclərindən məhrum olmuşdular. 7 ) O, British Petroleum tərəfindən idarə olunan beynəlxalq konsorsiumla Xəzər dənizində neftin istismarı ilə bağlı böyük bir müqavilə imzalayaraq Qərbin neft və qaz şirkətləri üçün etibarlı bir ortaq olduğunu sübut etmiş oldu. Heydər Əliyev 2003-cü ilin dekabrına- ölümünə bir neçə həftə qalana qədər prezident kürsüsündə qalmış və hakimiyyətdə oğlu İlham tərəfindən əvəzlənmişdir. Bir təhlilçinin qeyd etdiyi kimi Əliyevin diqqətəlayiq karyerasına nəzər salsaq, o “1969-cu ildən bəri, 1987-1993-cü illər arasındaki 6 illik məsafəni nəzərə almaqla, 34 il ərzində Azərbaycanın ali hakimi olmuşdur”. 8
Bu gün keçmiş prezidentin şərəfinə iki dövlət bayramı qeyd olunur. 1997-ci ildə Əliyevin Prezident Əbülfəz Elçibəyi kənarlaşdıraraq parlamentin sədri olduğu gün -15 iyunun (1993) “Milli Qurtuluş Günü” kimi qeyd olunması qərara alındı . 9 Əliyevin ölümündən sonra isə, onun ad günü də qeyd olunmağa başladı. “Gül bayramı” kimi tanınan bu gün həm də Azərbaycanın ən əhəmiyyətli dövlət bayramlarından biridir. Hər il mayın 10-da xarici ölkələrdən alınmış güllər Bakı küçələrini bəzəyir, atəşfəşanlıq səmanı işıqlandırır və Bakı bulvarında konsertlər keçirilir. 2009-cu ildə Gül bayramı, 1993-cü ildən bəri özünün ən təhlükəsiz anlarını qeyd edən rejimin yubileyi şərəfinə xüsusi təmtəraqla keçirildi. 2008-ci ildə keçirilən Prezident seçkiləri oğul Əliyevin rəqabətsiz idarəçiliyini təmin etdi. 89 faiz səs qazanan namizəd Əliyevin qarşısında heç bir ciddi maneə müşahidə olunmadı. 10 Bunun nəticəsi olaraq 2009-cu ilin martında keçirilən referendum prezidentin 2 dəfədən çox seçilməsinə qoyulan məhdudiyyət aradan qaldırdı və bununla da İlham Əliyevin məhdudiyyətsiz olaraq hakimiyyətdə qalmasını təmin edən imkanlar açdı. Göründüyü kimi bu rəqabətsiz gücün kulminasiyasında təzahür edən hakimiyyət idi.
Eyni zamanda 2009-cu ildə keçirilən Gül bayramı rejimin zəif nöqtələrini aşkara çıxarmağı bacaran Azərbaycanın gənc aktivistlərindən ibarət kiçik qrupların gücünü ortaya qoydu. Gənc tənqidçilərin 2009-cu il may etirazlarında iştirak etmələri üçün çoxlu sayda səbəbləri var idi. Yerli mətbuatda gəzən şaiyələrdən biri Gül Bayramı üçün təqribi 14 milyon avroya başa gələn,
5
Svant E. Kornell, Azərbaycan müstəqillik qazanandan bəri (Azerbaijan Since Independence), M.E. Şarp, 2011, səh. 90. Rəsmi nəticə 96 faiz idi. Əliyevdən başqa, iki tanınmayan namizəd mübarizə aparırdı.. Some Tomas Qolts da daxil olmaqla, bəzi analitiklər nə üçün Əliyevin seçkilərdə hər bir halda qalib olacağını bilə bilə bu cür “Brejnevsayağı” fiqurları meydana çıxarmaq zərurəti hiss etdiyini anlamağa çalışırdılar. 6
New York Times, “Keçmiş Kreml Fiquru Azərbaycanda Hakimiyyətə Qayıdır”, 16 İyun 1993. http://www.nytimes.com/1993/06/16/world/ex-kremlin-figure-returns-to-power-in-azerbaijan.html . 7
1993-cü il Elçibəyin hakimiyyətdən getməsinə qədər Azərbaycanın son iki kommunist lideri Əbdürrəhman Vəzirov və Ayaz Mütəllibov Dağlıq Qarabağ konfliktində döyüşlər zamanı baş vermiş itkilər fonunda hakimiyyətlərini 1990 və 1992-ci illərdə itirmişdilər.. 8
Alek Rəsizadə, “Azərbaycan Heydər Əliyevdən sonra” (“Azerbaijan after Heydar Aliev,”) Nationalities Papers, vol. 32, no. 1, Mart 2004, səh. 139.. 9
“Azərbaycan Milli Qurtuluş Gününü qeyd edir”, Trend.Az, 15 İyun 2010, http://en.trend.az/news/official/chronicle/1703321.html . 10
ATƏT/DTİHB, “Azərbaycan Respublikası, Prezident Seçkiləri, 15 Oktyabr 2008. ATƏT/DTİHB seçki müşahidə missiyasının Yekun Hesabatı, Varşava, 15 Dekabr 2008, səh. 29.
www.esiweb.org 3 81 ölkədən 1.5 milyon gülün idxal edilməsi barədə idi. 11 Digər bir səbəb isə bayram şənliklərinin Bakı Neft Akademiyasında Gürcüstan əsilli azərbaycanlı killerin 12 tələbəni, müəllimləri və sonra da özünü güllələməsi nəticəsində baş verən faciədən 10 gün sonra keçirilməsi idi. Lakin etirazçıların narazılığı daha dərin idi. Prezidentlik dövrünə qoyulan məhdudiyyəti aradan qaldırmaqla 2009-cu il mart referendumu İlham Əliyevin atasının yolunu davam edəcəyi və hakimiyyətini daha da möhkəmlədərək on illərlə hakimiyyətdə qalacağı ehtimalının mümkünlüyünü ortaya çıxardı. Bir çox gənc azərbaycanlının narahatçılığını bölüşən Cənubi Qafqaz üzrə ekspert Segey Markedonov yazır:
“Qafqaz ölkəsi simvolik bir keçidə imza atdı. Lakin Novruzun əksinə olaraq [yazda qeyd olunan milli Yeni Ġl bayramı], bu bahardan qışa (dövlət institutları və onların gücünü nəzərə alsaq, erkən bahardan deyə bilərik) olan keçiddir. Dövlət başçısının şəxsi gücü praktik olaraq məhdudiyyətsiz olacaqdır.” 12
10 mayda Bakı küçələrində qara geyimli gənclərdən ibarət kiçik qruplar peyda olmağa başladı. 30 adamdan ibarət, adətən Azərbaycanlıların yas mərasiminə gətirdikləri qərənfilləri əllərində tutan bir qrup gənc Heydər Əliyev Parkının yaxınlığındakı Konservatoriyanın pilləkənlərində yığışmışdı. 13 Minlərlə insanın öncəki günlərdə etdiyi kimi, qrup da Dövlət Neft Akademiyası tərəfə irəliləyərək gülləri Akademiyanın pilləkənləri üzərinə qoymağı qərara aldı. 14
Lakin bunu etməyə heç macal tapmamış qrup üzvləri mülki geyimli polislər tərəfindən saxlanılaraq həbs edildilər. Həbs olunanlar arasında Qərbdə təhsil almış Azərbaycamlıları bir araya gətirən demokratik yönümlü Məzunlar Şəbəkəsinin (AN Şəbəkəsi) qurucusu olan 29 yaşlı Emin Milli, Gənclərin Atlantika Əməkdaşlıq Təşkilatının (YATA) qurucusu 31 yaşlı Rəşad Şirin və Məzunlar Şəbəkəsində aktiv olan blogger Nigar Fətəli də var idi. 15 Emin Millinin sözlərinə görə polis fəallara həbsləri ilə bağlı hər hansı bir səbəb göstərə bilmirdi və yaxud bunu etmək istəmirdi. 16 Hadisə iştirakçılarından bəziləri etirazın əks olunduğu videoları internetdə yerləşdirdi. Videoların bəzilərində Emin Milli izləyiciləri öz dostlarını və qohumlarını bu etirazlar barədə məlumatlandırmağa çağırır. 17 Sonralar bəziləri bu etirazların onun tərəfindən təşkil edildiyini düşünürdü. O isə sadəcə olaraq Facebook-da başqaları tərəfindən edilən çağırışlara cavab vermişdi. 18
Gənc insanlardan ibarət digər qruplar da müxtəlif yerlərdə etiraz edirdilər. Bəziləri Sahil parkının önündə fit çalır, digərləri isə Gül bayramında axşam təşkil olunmuş konsert zamanı arxalarını səhnəyə çevirmişdilər. Onların arasında digər gənclər hərəkatı-OL-un qurucusu olan 25 yaşlı
11
, 13 May 2009,
http://www.azadliqradiosu.az/content/article/1730611.html . 12
Sergey Markedonov, “Azərbaycan: Pisdən daha Pisə doğru” (“Azerbaijan: From Bad to Worse”), Open Democracy, 30 Mart 2009, http://www.opendemocracy.net/article/email/azerbaijan-from-bad-to-worse . . 13
Gül Bayramının təsviri və şəkillərlər Arzu Qeybullayevanın bloqunda tanış olmaq olar, “Was it really worth it?”,
http://flyingcarpetsandbrokenpipelines.blogspot.com/2009/05/was-it-really-worth-it.html .
14
Əli Novruzovun bloqu In Mutatione Fortitudo, “Holiday of Flowers: 10 May Saga”, 14 May 2009, http://blog.novruzov.az/2009/05/holiday-of-flowers-10-may-saga.html .
15
Nigar Fətəlinin 2009-cu ilin Noyabrında açdığı ingilisdilli “ Fighting Windmills? Go On ”. Onun keçmiş bloqunun ünvanı http://fatalin.blogspot.com/ . Həmçinin rus dilində də bloq aparmışdır (“ Don Quixote ”). 16
Balcani e Caucaso, 12 May 2009, http://www.balcanicaucaso.org/eng/Regions-and- countries/Azerbaijan/Celebrating-Flower-Day-in-Azerbaijan .
17
Əli Novruzovun bloqu In Mutatione Fortitudo, “Holiday of Flowers: 10 May Saga”, ibid. 18
Amanda Rivkin, “Keçmiş məhkəmələr: Emin Milli və Azərbaycanın gələcəyi” (“Shown Trials: Emin Milli and the Future of Azerbaijan”), Fortnight Journal, 26 Noyabr 2010, http://www.fortnightjournal.com/amanda-rivkin/103-shown-trial/read.html .
www.esiweb.org 4 Adnan Hacızadə də var idi. Həbs edilənlərin hamısı bir neçə saatlıq saxlanıldı. 19 Bəzi
saxlananların dediyinə görə bu ona görə baş verdi ki, onlar sadəcə qara geyimdə idilər. 20 Təxmin edildiyi kimi, Azərbaycanın hökumət mətbuatı etiraz və həbslərə göz yumaraq, diqqəti güllərin nümayiş etdirilməsinə yönəltdi. Etirazçıların sayı atəşfəşanlığa tamaşa edən yüz minlərlə Bakı sakinləri tərəfindən üstələndi. Yalnız Azadlıq Radiosu polis tərəfindən saxlanılan etirazçılardan onlar buraxıldıqdan sonra müsahibə aldı. 21 Özünə güvənən elita narazılığın bu cür sadə şəkildə ifadə olunmasına əhəmiyyət verməyə bilərdi. Lakin Bakıdakı bu idarəçilər özünəinamdan başqa hər şeyə malik idilər. Gül bayramına qarşı olan etirazlara verilən rəsmi reaksiya xalqın sadiqliyinə əmin olmayan avtoritar hökumətin acizliyini üzə çıxardı. Polis Neft Akedmiyasına gedən yolları bağladı. Etirazçılar izlənməyə başladı. Ümumilikdə 76 nəfər həbs olundu. 22
Novruzov 14 may tarixində yazır: “ Bu gün atama bizim rayon polisinin istintaq şöbəsindən zəng gəldi– onlar mənim barəmdə iş açırdılar” 23 Nigar Fətəlinin sözlərinə görə etirazlardan iki gün sonra onun evinə gələn polislər anasını sorğu-suala tutmuşdular. 24 İki ay sonra, etirazçılardan ikisi-Emin Milli və Adnan Hacızadəni tutmaq və onları xuliqanlıqda təqsirləndirmək üçün münasib bəhanə tapıldı.
Kiçik addımlar atmasına baxmayaraq, gənc azərbaycanlılardan ibarət kiçik bir qrup avtoritar rejimi təşvişə salmağı bacarmışdı. Onların məqsədi özlərinə, dostlarına və bütün dünyaya hətta dünyanın bu küncündə, Putin Rusiyası və Əhmədinejat İranı arasında sıxılıb qalmış bir ölkədə demokratik etiraz haqqına və ifadə azadlığına inananların və eyni zamanda bunların hər ikisindən qorxanların olduğunu çatdırmaq idi.
Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|