Barcha yo’nalishlar uchun “Hayot faoliyati xavfsizligi” fanidan “yakuniy nazorat” savollari variantlari

FVVga tezkor bo‘ysunuvchi respublika ixtisoslashtirilgan va qutqaruv tuzilmalari O‘zbekiston Respublikasi Aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo‘mitasining Maxsus avariya-tiklash boshqarmasini, O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining Respublika tezkor tibbiy yordam ilmiy markazini va uning filiallarini, «O‘zbekiston havo yo‘llari» milliy aviakompaniyasining qidiruvchi havo kemalarini, mahalliy davlat hokimiyati organlari avtotashuvchilari hududiy uyushmalari avtotransport va avtosanitariya otryadlarini, shuningdek favqulodda vaziyatlarni tugatishga hamda FVDT kuchlari harakati va tadbirlarini ta’minlashga mo‘ljallangan FVDT funksional quyi tizimlarining boshqa tarkibiy bo‘linmalarini o‘z ichiga oladi.
Tezkor bo‘ysunadigan tuzilmalarning vazifalari, tayyorlanish muddatlari, ularni jalb etish tartibi ushbu tuzilmalarning Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan kelishilgan harakat rejalari hamda FVDT tegishli funksional quyi tizimlari bilan shartnomalarda belgilanadi.
Vazirliklar va idoralarning harbiylashtirilgan va professional avariya-qutqaruv, avariya-tiklash va boshqa ixtisoslashtirilgan bo‘linmalari idoraviy mansub ob’ektlarda ishlab chiqarish-texnologiya avariyalari va halokatlar bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish, shuningdek epidemiyalar, epizootiyalar va epifitotiyalar yuzaga kelganda maxsus vazifalarni hal etish uchun mo‘ljallangan.
Vazirliklar va idoralarning yong‘in, kon, gaz-qutqaruv, qurilish, qurilish-montaj, tibbiyot va boshqa ixtisoslashtirilgan bo‘linmalari va tashkilotlari negizida favqulodda vaziyatlarning tarqalishini cheklash hamda ularning oqibatlarini tugatish bo‘yicha birinchi navbatdagi ishlar uchun doimiy tayyor holatdagi idoraviy tuzilmalar tuzilishi mumkin.
Doimiy tayyor holatdagi idoraviy tuzilmalar idoradan tashqari avariya ob’ektlaridagi favqulodda vaziyatlarni tugatish ishlariga amaldagi xarajatlar qoplangan holda kontrakt asosida jalb etiladi.
Hududiy quyi tizimlar va ularning bo‘g‘inlarida — Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, shaharlar va tumanlarda — fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi hamda tegishli hokimlar qarorlari bilan geofizik, tabiiy-iqlim va boshqa mahalliy sharoitlarni hisobga olgan holda qurilish, montaj-qurilish, avtokorxonalar va boshqa tashkilotlar negizida mahalliy davlat organlarining hududiy avariya-qutqaruv va avariya-tiklash tuzilmalari, shuningdek FVVning viloyat (shahar, tuman) avtootryadlari, tezkor tibbiy yordam markazlari, qutqaruv komandalari tashkil etiladi.
Tashkilotlar rahbarlarining qarorlari bilan yuqori darajada xavfli ob’ektlarda mavjud ixtisoslashtirilgan xizmatlar va bo‘linmalar (qurilish, kimyo, tibbiy va boshqalar) negizida bevosita ob’ektlarda kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan shtatdan tashqari ixtisoslashtirilgan tuzilmalar tuziladi.
Avariyalar, halokatlar va tabiiy ofatlar oqibatida kelib chiqishi mumkin bo‘lgan favqulodda hodisalardan aholi va hududlarni muhofaza qilishga doir vazifalarni hal etish uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, shaharlar, tumanlarda va ob’ektlarda fuqaro muhofazasi boshliqlari — Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi va tegishli hokimlarning qarorlari bilan umumiy va maxsus maqsadlardagi hududiy hamda ob’ektlarning tuzilmalari tuziladi.
Tabiiy va texnogen tusdagi yirik ko‘lamli favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda tezkor qutqaruv ishlarini bajarish hamda zarar ko‘rgan aholiga yordam ko‘rsatish uchun O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qaroriga binoan O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining kimyoviy himoya, muhandislik-sapyor va boshqa harbiy bo‘linmalari, harbiy-transport aviatsiyasi hamda harbiy-tibbiy xizmat muassasalari jalb etilishi mumkin.

19.FVDT ning rejimlari?

FVDT 3 ta rejimda faoliyat olib boradi:
1. Kundalik faoliyat rejimi - me’yordagi ishlab chiqarish-sanoat, radiatsion, kimyoviy, biologik (bakteriologik), seysmik va gidrometeorologik vaziyatda, epidemiyalar, epizootiyalar va epifitotiyalar bo‘lmaganda.
2. Yuqori tayyorgarlik rejimi - ishlab chiqarish-sanoat, radiatsion, kimyoviy, biologik (bakteriologik), seysmik va gidrometeorologik vaziyat yomonlashganda, favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi mumkinligi to‘g‘risida prognoz olinganda.
3. Favqulodda rejim - favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda va favqulodda vaziyatlar davrida.
Rejim o‘rnatish huquqiga fuqaro muhofazasi boshliqlari-hududiy quyi tizim rahbarlari: respublika bo’yicha - O‘zbekiston Respublikasi Bosh Vaziri, hududlarda esa - Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari ega.
Har bir rejimda aniq bir tadbirlar amalga oshiriladi:
Kundalik faoliyat rejimida: atrof tabiiy muhit ahvolini, kuchli xavfli ob’ektlar va ularga yondosh hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni amalga oshirish; favqulodda vaziyatlarning oldini olish, aholi xavfsizligi va muhofazasini ta’minlash, yetkazilishi mumkin bo‘lgan zarar va ziyonni qisqartish bo‘yicha, shuningdek favqulodda vaziyatlarda sanoat ob’ektlari va sanoat tarmoqlarining faoliyat ko‘rsatishining barqarorligini oshirish bo‘yicha maqsadli va ilmiy-texnik dasturlar hamda chora-tadbirlarni rejalashtirish va bajarish; favqulodda vaziyatlar bo‘yicha boshqaruv organlarini, kuchlar va vositalarni favqulodda vaziyatlar chog‘idagi harakatlarga tayyorlashni takomillashtirish, aholini favqulodda vaziyatlar chog‘ida muhofaza qilish usullari va harakat qilishga o‘rgatishni tashkil etish; favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy resurslar zaxiralarini yaratish va to‘ldirish; sug‘urtaning maqsadli turlarini amalga oshirish.
Yuqori tayyorgarlik rejimida: favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi xavfi to‘g‘risida boshqaruv organlariga xabar berish va aholini xabardor qilish; favqulodda vaziyatlar bo‘yicha tegishli boshqaruv organlarining FVDT quyi tizimlari va bo‘g‘inlari faoliyatiga rahbarlikni o‘zlariga olishi, zarur hollarda vaziyatning yomonlashishi sabablarini aniqlash uchun ofat yuz berishi mumkin bo‘lgan rayonlarda tezkor guruhlarni tashkil etish; FVDT rahbarlar tarkibining doimiy dislokatsiya punktlarida kecha-kunduz navbatchiligini joriy etish; viloyatlar, tumanlar favqulodda vaziyatlar bo‘yicha boshqarmalar (bo‘limlar)ining tezkor-navbatchi xizmatlarini hamda vazirliklar, idoralar va ob’ektlarning navbatchi-dispetcherlik xizmatlarini kuchaytirish; atrof tabiiy muhitning ahvoli, kuchli xavfli ob’ektlar va ularga yondosh bo‘lgan hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni kuchaytirish, favqulodda vaziyatlarning yuzaga kelish ehtimollarini, ularning ko‘lamlari va oqibatlarini prognozlash; favqulodda vaziyatlarda aholi va atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish, shuningdek ob’ektlar va iqtisodiyot tarmoqlarining barqaror faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash chora-tadbirlarini ko‘rish; kuchlar va vositalarni tayyor holga keltirish, ularning harakat rejalarini aniqlashtirish hamda zarur bo‘lganda mo‘ljallanayottan favqulodda vaziyat hududiga yo‘naltirish.
Favqulodda rejimda: favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganligi to‘g‘risida boshqaruv organlariga xabar berish va aholini xabardor qilish; tezkor guruhlarni favqulodda vaziyat hududiga yo‘naltirish; aholini muhofaza qilishni tashkil etish; favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishni tashkil qilish; favqulodda vaziyatlar zonalari chegaralarini belgilash; sanoat tarmoqlari va ob’ektlarning barqaror faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash, zarar ko‘rgan aholining hayotiy faoliyatini ta’minlash ishlarini birinchi navbatda tashkil etish; favqulodda vaziyat hududidagi atrof tabiiy muhitning holati, avariya ob’ektlari va ularga chegaradosh hududlardagi vaziyatni uzluksiz nazorat qilishni amalga oshirish.
Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish ular balansida turadigan avariya ob’ektlari, vazirliklar va idoralarning, hududida favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan hokimliklarning kuchlari va vositalari bilan amalga oshiriladi.
Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish ob’ektlarning, vazirliklar (idoralar) va hokimliklarning tezkor guruhlari (mutaxassislari) rahbarlarining bevosita rahbarligida amalga oshiriladi.
Favqulodda vaziyatning ko‘lami mavjud kuchlar va vositalar yordamida bartaraf etish mumkin bo‘lmagan holda zaruriy yordam ko‘rsatish yoki mazkur favqulodda vaziyat oqibatini bartaraf etishga rahbarlikni o‘ziga olishi mumkin bo‘lgan FVDTning yuqori rahbar organiga yordam so‘rab murojaat qilinadi.
Alohida vaziyatlarda favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish uchun Hukumat komissiyasi tashkil qilinishi mumkin.
Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo‘yicha tadbirlarni mablag‘ bilan ta’minlash favqulodda vaziyat sodir bo‘lgan hududda joylashgan ob’ektlarning, vazirliklar va idoralarning mablag‘lari, tegishli byudjetlar, sug‘urta jamg‘armalari va boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi. Ko‘rsatilgan mablag‘lar yetarli yoki mavjud bo‘lmagan taqdirda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining zaxira jamg‘armasidan ajratiladi.
Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish, favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ular yuzaga kelganda keltirilgan ziyon va zararning miqdorini kamaytirish bo‘yicha oldindan choralar ko‘rish yoki yuzaga kelganida harakat qilish bo‘yicha respublika, idora rejalari, hokimliklar va ob’ektlarning harakat qilish rejalari, shuningdek FVDTning barcha darajalarida o‘zaro hamkorlikda harakat qilish rejalari ishlab chiqiladi.

20.Tavakkal nazariyasining asosiy qoidalari?