Teqvim2013. pdf

 

Ə d ə b i y y a t

Seçilmiş əsərləri [Mətn]       

/Mir Möhsün Nəvvab; trans-

lit. ed. Ə.Məmmədbağıroğlu, 

A.Ramazanov; elmi, dini, 

tibbi qeydləri tərcümə ed. 

R.Kərimov.- Bakı: Şərq-

Qərb, 2006.- 216 s.

Nəsihətnamə [Mətn] 

/M.M.Nəvvab; naşir və red. 

Ə.Sayılov - Bakı: Araz, 

2005.- 56 s.

1905-1906-cı illərdə erməni-

müsəlman davası [Mətn] 

/Mir Möhsün Nəvvab; 

red. Vasif Quliyev.- Bakı: 

Azərbaycan, 1993.- 128 s.

Mir Möhsün Nəvvab Qara-

bağinin pedaqoji görüşləri 

[Mətn]: ped. e. n. al. dər. a. 

üçün təq. ed. dis.: 13.00.01. 

/T.M.Kərimli; Azərbaycan 

Dövlət Pedaqoji Un-ti.- 

Bakı, 2005.- 167 s.

Mir Möhsün Nəvvab [Mətn] 

//XIX əsr Azərbaycan şeiri 

antologiyasi.- Baki, 2005.-

S.229-236.

İ n t e r n e t d ə

www.az.wikipedia.org

www.kataloq.net

Şair

---

393

Milli ədəbiyyat

135  

illiyi

Əli Nəzmi     

1878-1946

    

2013

Əli Məhəmməd oğlu Məmmədzadə 

(Əli Nəzmi) 1878-ci ildə Yelizavetpol 

(Gəncə  şəhəri) yaxınlığındakı Sarov 

kəndində yoxsul ailədə doğulmuş-

dur.  İbtidai təhsilini mollaxanada al-

mış, sonra rus-tatar məktəbində oxu-

muşdur. Atasının vəfatından sonra 

güzəranı ağır keçdiyindən doğma yur-

du tərk edib, iki il Orta Asiyanın Bu-

xara və  Səmərqənd  şəhərlərində tacir 

dükanında  şagird olmuşdur. Mütaliə 

yolu ilə təhsilini artırmış, klassik Şərq 

ədəbiyyatını  dərindən öyrənmişdir. 

“Bikəs” təxəllüsü ilə  şeirlər də yaz-

mışdır. 

Ədəbi  fəaliyyətə 1904-cü  ildə 

“Şərqi-rus” qəzetində  dərc etdirdiyi 

“Kənddə ibtida” adlı ilk şeiri ilə baş-

lamışdır. 1905-1907-ci illərin inqilabi 

hərəkatı onun yaradıcılığında  dönüş ya-

ratmış, satirik şeirlərini “Məşədi Sijim-

qulu”, “Kefsiz” və s. gizli imzalarla çap 

etdirmişdir. “Molla Nəsrəddin”  ədəbi 

məktəbinin görkəmli nümayəndəsi 

kimi tanınmışdır. Felyeton və sati-

rik  şeirləri satirik-yumoristik jurnal-

larda,  xüsusən “Molla Nəsrəddin” 

jurnalında müntəzəm çap olunmuş-

dur. “İstibdad”, “Qorxuram”, “Ola-

caqmı”, “Sizə  nə”, “Ey füqəra”, “Od 

tutub odlandı  vətən” və s. şeirlərində 

mütləqiyyətə, müstəmləkəçilik siya-

sətinə, dini fanatizmə və geriliyə qar-

şı azadlıq ideyalarını  təbliğ etmişdir.       

Doğma kəndində  təqib olunduğuna 

görə ailəliklə  Gəncəyə köçmüş, bu-

rada xırda ticarətlə  məşğul olmuşdur. 

Eyni zamanda öz satirik şeirlərini 

gizli imzalarla (“A.S.Əlidəyənəkli”, 

“Həcamətverdi”, “Sərsəri”, “Qana-

caqsız”, “Şəmşir”, “Şəmşirək”, “Peşi-

man qoca”, “Gəncə cavanları”, “Müt-

şair”, “Şallax”, “Kav-mahi”, “Qoca 

zığ-zığ”, “Papiros-çəkən” və s.) çap 

etdirmişdir. Azərbaycanda Sovet 

hakimiyyəti yarandığı ilk gündən yeni 

cəmiyyətin tərəfdarı kimi fəaliyyət 

göstərmişdir. O, 1924-1926-cı illərdə 

Gəncə  məktəblərində müəllimlik et-

miş, sonra “Yeni Gəncə” qəzeti re-

daksiyasında çalışmış, 1926-1931-ci 

illərdə Bakıya köçərək “Kəndli” qəzeti 

və “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksi-

yasında məsul katib vəzifəsində ça-

lışmışdır.  Sonra təqaüdə çıxmış, həm 

də “Yeni yol”, “Kommunist” qəzeti 

redaksiyalarında müxtəlif vəzifələrdə 

işləmişdir.

 İkinci Dünya müharibəsi dövründə 

alman faşizminə qarşı  kəskin sati-

rik  əsərlərlə  çıxış etmişdir. Nizami, 

Firdovsi, Krılov kimi sənətkarlardan 

tərcümələr etmiş, eyni zamanda 

qiymətli ədəbi-tənqidi məqalələr yaz-

mışdır. “Keçmiş günlər” (1944) adlı 

mənzum xatirəsi XX əsr Azərbaycan 

ədəbiyyatı  və  mətbuatını öyrənmək 

üçün maraqlı mənbə hesab edilir. 

Əli Nəzmi 1946-cı il yanvar ayının 

4-də Bakıda vəfat etmişdir.