Baxtiyor. Uz o'quvchi va o'qituvchilar uchun eng yaxshi portal!

14. Xavotirlik darajasini o'rganish metodikasi (CH.Spilberger) 
Yo'riqnoma: sinchiklab o'qing, berilgan savollardan paydo bo'lgan
javoblardan o'ng tarafdagi sonlarni belgilang (doiraga oling!) miyangizga kelgan
birinchi javob doimo to'g'riligini unutmang!
№
Sizga taklif etamiz
Yo'q,
umuma
n Yo'q
Ehtimol,
shunday-
dir
Aniq
shunday
Mutloqa
HA
1
Men og'ir bosiqman
1
2
3
4
2
Meni hech narsa
qo'rqitmaydi
1
2
3
4
3
Men tarang holatda
turaman
1
2
3
4
4
Men afsuslanaman
1
2
3
4
5
Men o'zimni erkin his
qilaman
1
2
3
4
К.Қ.Й. Низоли вазиятларида қўллаб-қувватламаслик зарур. Такаббурлиги орқали таъсир кўрсатиш
мумкин. Муносабатларни бир хил ушлаб туриш, секин-аста ижтимоий интеллектини ривожлантириш зарур.

---

6
Men tartibsizman
1
2
3
4
7
Meni muvaffaqiyatsizlik
bezovta qilmaydi
1
2
3
4
8
Men
o'zimni
tashvishsizdek his qilaman
1
2
3
4
9
Men hayojonlanaman
1
2
3
4
10
Men
o'z-o'zimdan
qoniqaman
1
2
3
4
11
Men o'zimga ishonaman
1
2
3
4
12
Men asabiylashaman
1
2
3
4
13
1
2
3
4
14
Meni asabim tarang
1
2
3
4
15
Men
harakatlarimni
cheklanganligini
his
qilmayman
1
2
3
4
16
Men xursandman
1
2
3
4
17
Men tashvishlanaman
1
2
3
4
18
Meni juda ham jahllim
chiqadi
1
2
3
4
19
Men xursand bo'laman
1
2
3
4
20
Men ko'ngilliman
1
2
3
4
14. Tajovuz xolati tashxisi. (Bass-darki testi)
Jismoniy tajovuz – boshqa odamga nisbatan jismoniy kuchdan foydalanish.
Bilvosita tajovuz – boshqa odamga bilvosita yo'naltirilgan yoki hech kimga
yo'naltirilmagan tajovuz.
Tajanglik – arzimas narsa ta'sirida salbiy xissiyotlarni namoyish etishga
tayyorlik.
Negativizm – mavjud qonun-qoidalarga shunchaki qarshi chiqishdan tortib,
ular bilan kurashishgacha bo'lgan reaksiyalar.
Xafagarchilik – boshqalardan ularning haqiqiy yoki hayoliy xarakatlari
sababli nafratlanish va ularga xasad qilish.
SHubhalanuvchanlik – extiyotkorlik va boshqalarga ishonchsizlikdan tortib,
boshqalarning yomon niyatda ekanligiga qattik ishonish.
Verbal tajovuz – negativ xissiyotlarning turli tovushlar bilan (qiyqirish,
chiyillash) yoki so'zlar bilan (qarg'ish, so'kinish) ifodalanish.
Aybdorlik xissi – sub'ektning o'zini yomon inson deb o'ylashi, qilayotgan
ishlari yomonlik degan hayolga borishi, vijdon azobidan qiynalishi.
Savolnoma 75 ta hukmdan iborat. Biz so'rovnomani taxrir qildik,
ko'rsatkichlarni hisoblash jarayonini unifikasiyaladik, uning validligi va
ishonchliligini tekshirdik.

---

Yuriqnoma: Quyidagi xukmlarni o'qib (yoki eshitib) ularni o'z xulq-atvoringiz
bilan solishtiring va unga mos yoki emasligini bildirish uchun berilgan javob
variantlaridan birini: «ha», «ha shekilli», yoki «yuq shekilli», «yuq» tanglang.
Metodika so'rovnomasi 
Ayrim paytlarda birovga zarar yetkazmasdan tura olmayman.
Ba'zida o'zimga yoqmagan odamlarni g'iybat qilishim mumkin.
Jaxlim tez chiqadi-yu, ammo o'zimni tezgina tinchlantira olaman.
Agar mendan biror narsani bajarish yaxshilikcha so'ralmasa, iltimosni
bajarmayman.
Har doim xam o'zimga tegishli narsalarni qo'lga kirita olmayman.
Boshqalar orqamdan gapirishlarini bilaman.
Agar boshqa odamlarning harakatlari menga yoqmasa, buni ularga dangal
aytaman.
Bordiyu biror kishini aldasam, vijdonim qiynaladi.
Menimcha odamga qul kutara olmasam kerak.
Men qachon narsalarni otib yuboradigan darajada jaxlim chiqmaydi.
Birovning kamchiliklarini doim kechira olaman.
O'rnatilgan tartib qoida menga yoqmasa, uni buzgim keladi.
Boshqalar qulay vaziyatlardan deyarli xamma vaqt foydalanadilar.
O'zini men uylagandan ortiq do'stona tutayotgan odamlarga biroz shubxa
bilan qarayman.
Ko'pincha boshqalarning fikriga qo'shilmayman.
Ba'zida xayolimga shunday fikrlar keladiki, ulardan uyalaman.
Birov meni birinchi bo'lib ursa, unga javob kaytarmayman.
Jaxlim chiqqanda eshikni qarsillatib yopaman.
Atrofdagilar o'ylaganidan xam jaxldorroqman.
Agar kimdir o'zini xujayinlardek tutsa, doim unga qarshi bo'laman.
O'z taqdirimdan biroz o'ksinaman.
Menimcha, ko'pchilik odamlar meni yoqtirmasa kerak.
Agar kimdir mening fikrimga qo'shilmasa, o'zimni baxslashishdan tuxtata
olmayman.
Menimcha, ishdan bo'yin tovlagan odamlarning vijdoni qiynalishi kerak.
O'zimni yoki oilamni hakoratlagan odam bilan mushtlashishga tayyorman.
Qupol xazil qila olmayman.
Ustimdan kulishganda qattiq jaxlim chiqib ketadi.
Odamlar o'zini boshliqlarcha tutsa, darov tanobini tortib quyaman.
Deyarli xar xafta o'zimga yokmaydigan biror kimsani ko'rib turaman.
Ko'pchilik menga xasad qiladi.

---

Xuquqlarimning xurmat qilinishini talab qilaman.
Ota-onamga kam yordam berayotganimdan vijdonim qiynaladi.
Doim odamlarning asabiga tegib yuradiganlarning dodini berib quyish kerak.
Jaxlim chiqib ketganda, ba'zida «qovog'imdan qor yog'adi».
Odamlar menga yomon munosabatda bo'lsa ham, dilim siyox bo'lmaydi.
Kimdir jaxlimni chiqarsa ham, unga e'tibor bermayman.
Tashqaridan qaraganda bilinmasa ham, ba'zida xasad qilaman.
Ba'zida menga ustimdan kulishayotganday tuyuladi.
Xatto jaxlim chiqqanida ham qo'pol so'zlarni ishlatmayman.
Xatolarimning kechirilishini juda-juda xoxlardim.
Kimdir meni ursa xam, kamdan-kam xollarda javob qaytaraman.
Biror narsa xoxlaganimdek chiqmasa, ba'zida xafa bo'laman.
Ba'zida oldimda odamlar borligi xam asabimga tegadi.
Xech kimdan xaddan tashqari nafratlanmayman.
Asosiy qoidam: «Hech qachon begonalarga ishonma».
Biror kimsa asabimga tegsa, u haqidagi barcha fikrlarimni aytib yuborgim
keladi.
Juda ko'p qilmishlarim uchun keyin afsuslanaman.
Jaxlim chiqsa, birovni urib yuborishim ham mumkin.
O'n yoshligimdan beri xaligacha birdan qattiq jaxlim chiqqan vaqtlar
bo'lmagan.
Ko'pincha o'zimni portlay-portlay deb turgan porxli bochkadek his etaman.
Agar odamlar o'zimni qanday xis etayotganimni bilganlarida meni til
topishish kiyin bo'lgan odam deb hisoblardilar.
Doim nima sababdan odamlar menga yaxshilik qilishlarini tushunishga
intilaman.
Menga baqirishganda, baqirib javob qaytaraman.
Muvaffaqiyatsizliklar meni ranjitadi.
Mushtlashish borasida boshqalardan qolib ham, oshib xam ketmayman.
Jaxlim chiqib ketganidan duch kelgan narsani sindirib tashlaganimni eslay
olaman.
Ba'zida mushtlashishni o'zim boshlashga tayyorligimni sezaman.
Ba'zida xayot menga nisbatan adolatsizlik qilayotganini his etaman.
Avvallari ko'pchilik odamlar rost gapiradi, deb o'ylardim, endi esa bunga
ishonmayman.
Jaxlim chiqqanda so'kinaman.
Biron narsani notug'ri qilib quysam, vijdonim qiynaladi.
Agar o'zimni himoya qilish uchun kuch ishlatish lozim bo'lsa, uni ishlataman.
Ba'zida jaxlim chiqqanini stolga musht bilan urish orqali ko'rsataman.

---

O'zimga yoqmaydigan odamlarga nisbatan qo'polroq bo'laman.
Menga zarar yetkazish niyati bo'lgan dushmanlarim yo'k.
Odamni o'z o'rniga tushirib quyish talab kilinganda xam, bunday qila
olmayman.
Tez-tez «noto'g'ri yashayapman» degan xayolga borib turaman.
SHunday odamlar borki, ular jaxlimni chiqarganlaridan mushtlashib ketishim
mumkin.
Mayda-chuydalar deb mening jaxlim chiqavermaydi.
Odamlar jaxlimni chiqarishga yoki haqoratlashga xarakat qiladilar, degan fikr
kamdan-kam xayolimga keladi.
Ko'pincha odamlarni shunchaki qo'rqitib, aslida ularni jazolamoqchi
bulmayman.
Oxirgi paytlarda juda ziqna va ezma bo'lib qoldim.
Baxslashganda ko'pincha baland ovoz bilan gapiraman.
Odatda, odamlarga bo'lgan yomon munosabatimni yashiraman.
Baxslashib – tortishgandan ko'ra rozi bo'lib qo'yaqolaman.
Natijalarni kayta ishlash jarayonida «ha» va «ha shekilli» javoblari uzaro
qo'shilib «ha» javobi sifatida, «yuq» va «yuq shekilli» javoblari uzaro qo'shilib
«yuq» javobi sifatida qaraladi.
1-kalit.
Natijalarni qayta ishlash uchun.
«1» Jismoniy tajovuz (k=11)
1+, 9-, 17-, 25+, 41+, 55+, 62+, 68+.
«2» Verbal tajovuz (k=8)
7+, 15+, 23+, 31+, 39-, 46+, 53+, 60+, 66+, 71+, 73+, 74-, 75-.
«3» Bilvosita tajovuz (k=13)
2+, 10+, 18+, 26-, 34+, 49-, 56+, 63+.
«4» Negativizm (k=20).
4+, 12+, 20+, 28+, 36-.
«5» Tajanglik (k=9)
3+, 11-, 19+, 27+, 35-, 43+, 50+, 57+, 64+, 69-, 72+,
«6» SHubxalanuvchanlik (k=11)
6+, 14+, 22+, 38+, 45+, 52+, 59+, 65-, 70-,
«7» Xafagarchilik (k=18)
5+, 13+, 21+, 29+, 37+, 44+, 51+, 58+.
«8» Aybdorlik xissi (k=11).
8+, 16+, 24+, 32+, 40+, 47+, 54+, 61+, 67+.

---

2-kalit
Natijalarni taxlil qilish uchun varaqa.
K:
«1»
«3»
«5»
«4»
«7»
«6»
«2»
«8»
1+
2+
3+
4+
5+
6+
7+
8+
9-
10+
11-
12+
13+
14+
15+
16+
17-
18+
19+
20+
21+
22+
23+
24+
25+
26-
27+
28+
29+
30o
31+
32+
33o
34+
35-
36-
37+
38+
39-
40+
41+
42o
43+
44+
45+
46+
47+
48+
49-
50+
51+
52+
53+
54+
55+
56+
57+
58+
59+
60+
61+
62+
63+
64+
65-
66-
67+
68+
69-
70-
71+
72+
73+
74-
75-
11
13
9
20
13
11
8
11
Ballar yig'nidisini har bir reaksiya bo'yicha kalitda qavslar ichida berilgan
koeffisientga ko'paytirib, qiyosiy tahlil uchun qulay me'yoriy individual va guruxga
tegishli natijalarni aks ettiruvchi ko'rsatkichlarni aniklash mumkin («0» kursatkichli
xukmlar hisobga olinmaydi).
Umumiy ko'rsatkichlar:
(«1» + «2» + №3№): 3 = TI – tajovuzkorlik indeksi.
(«6» + «7») : 2 = DI – dushmanlik indeksi.
Tajovuzkorlikning me'yoriy ko'rsatkichi: indeks 21+/ - 4.
Dushmanlikning me'yoriy ko'rsatkichi: indeksi – 6,5-7 + 3.