Bazar iqtisadi sistemi şəraitində əmtəə- pul münasibətlərinə, dəyər qanununa, bazarın roluna, vəzifələrinə və s məsələlərə olan münasibətlər əsaslı surətdə dəyişir, yeniləşir və bu dəyər kateqoriyaları nəhayət ki

3. Müəssisələr və beynəlxalq marketinq.

Müəssisələr beynəlxalq marketinq üzrə öz fəaliyyətlərini təşkil və idarə etmək üçün əvvəlcədən müəyyən hazırlıq işləri görməlidir. İlk növbədə özlərində «idxal» şöbəsi, sonra isə «beynəlxalq filial» və nəhayət «transmilli» şirkətə çevrilməlidirlər. Beynəlxalq müəssisələrin fərqləndirici xüsusiyyətləri aşağıdakılardan ibarətdir.

1. Xarici ölkələrin ərazilərində yerləşən və bilavasitə öz nəzarətində olan istehsal filiallarının və «qız» kompaniyalarının mövcudluğudur. Həmin filial və «qız» kompaniyalar ya əvvəlcədən xarici bazarlarda məşhur olan müəyyən növ məhsullar istehsal edir, yaxud da «ana» konpaniyanı komponentlərlə və ya da xammal və material resursları ilə təchiz edir.

2. Nəzarətdə olan müəssisələrdə texnoloji kooperativləşmədən və ixtisaslaşmadan istifadə edir.

3. Filialların və «qız» kompaniyalarının fəaliyyətlərinə nəzarət edir və onun koordinasiyasını həyata keçirilir.

Qabaqcıl təcrübə göstərmişdir ki, müəssisələri beynəlxalq marketinqlə məşğul olmağa 2 amil sövq edə bilər. a) daxili bazarda marketinq imkanlarının zəifləməsi və ya konyukturun dəyişməsi. b) Müəssisələr öz əmtəələri üçün başqa ölkələrdə açılan imkanların artması ilə xarici ticarət fəaliyyətinə cəlb oluna bilmə imkanlarının yaranması. Qeyd edilməlidir ki, bunların hər ikisində bəzi prinsiplər (marketinq vəzifələrinin qoyulması, məqsədli bazarların seçilməsi, marketinq mövqeyinin müəyyənləşdirilməsi, marketinq konpleksinin yaradılması, marketinq nəzarətinin yerinə yetirilməsi və s. eynidir. Yəni hər iki halda bu prinsiplər öz qüvvəsində qalır. Bütün bu prinsiplər yeni deyil, lakin ölkələr arasındakı fərq çox dərin ola bilər və buna görə də beynəlxalq marketinqlə məşğul olurlar real xarici mühitdən, xarici təsisatlardan və s. yaxşı baş çıxarmalıdır.

Mütəxəssislər belə hesab edirlər ki, beynəlxalq marketinqlə məşğul olan hər bir müəssisə, şirkət, firma aşağıdakı şəkildə göstərilən 6 əsas qərarı qəbul etməlidir.


Бейнялхалг маркетинг мцщитинин юйрянилмяси

Хариъи базара чыхмаьын мягсядяуйьунлуьу щаггында гярар

Щансы базара чыхмаг щаггында гярар











Базара чыхмаг щаггында гярар

Маркетинг конплексинин гурулушу щаггында гярар

Маркетинг хидмятинин гурулушу щаггында гярар



Şəkil 1. Beynəlxalq marketinq sahəsində qəbul edilən əsas qərarlar.