Bioetikadan ma’ruza matnlar to’plami O’qituvchi; Ikromova Feruza Isrofilovna kirish

T ibbiy tadqiqotlar etikasi (Ethics Medical Research) – bemorga kasbiy tibbiy yordam ko'rsatish bilan bog'liq tadqiqotlarni amalga oshirishda shifokorning majburiyatlari-qo'shimcha axloqiy qoidalarni nazarda tutadi. 1. Tadqiqot dasturi doirasida shifokor hayotni saqlab qolish, sog'likni tiklash yoki bemorning azob-uqubatlarini bartaraf etishga umid qilsa, yangi diagnostika yoki davolash choralarini qo'llash erkinligiga ega bo'lishi kerak;
2. Yangi usulning ehtimoliy foydalari, zarari, xavfi yoki noqulayligi mavjud diagnostika va davolash usullarining eng yaxshisi bilan solishtirganda baholanishi kerak; 3. Har qanday tibbiy tekshiruvda, har bir bemorga, shu jumladan nazorat guruhi bemorlariga, eng yaxshi tasdiqlangan diagnostika va davolash usullaridan foydalanish kafolatlanadi (shu ma'noda nazorat guruhi bemorlar uchun platsebo foydalanish axloqiy emas); 4. Har holda, sinalayotgan shaxs ixtiyoriy bo'lishi kerak; bemorni tadqiqotda ishtirok etishdan voz kechish shifokor va tibbiy xodimlar bilan bo'lgan munosabatlarini buzmasligi kerak; 5. Shifokor tibbiy tadqiqotlarni yangi tibbiy bilimlarni olish uchun kasbiy yordam bilan birlashtirishi mumkin, chunki bu tadqiqotlar bemor uchun diagnostika yoki terapevtik ahamiyatga ega; 6. Faqat klinik tadqiqotlar olib borilganda, shifokorning vazifasi inson hayoti va sog'lig'ini himoya qilishdir – klinik tadqiqotlar ob'ekti. Tadqiqotchi eksperimentni to'xtatishi kerak, agar tadqiqot davom etsa, sinalayotgan shaxsning sog'lig'iga zarar etkazishi mumkin; 7. Inson tadqiqotida ilm-fan va jamiyatning manfaatlari hech qachon sinalayotgan shaxsning sog'lig'idan yuqori bo'lmasligi kerak.



O'z-o'zini tekshirish uchun savollar

1 . Qaysi tashkilotlar xalqaro hamjamiyatning turli axloqiy va tibbiy pozitsiyalarini va axloqiy va mafkuraviy yo'nalishlarini tartibga soladi?

2. Bemorning huquqlarini ta'minlash sohasida qanday hujjatlar qabul qilindi?
3. Birinchi xalqaro "odamlarda tajribalarni o'tkazish bo'yicha qoidalar to'plami" qachon va qaerda qabul qilindi?
4. Qaysi Kodeksda insoniyat tarixida birinchi marta insonning manfaatlari, ilm-fan va jamiyatning manfaatlari haqida fikr yuritildi?
5. Bemorning huquqiy himoyasi shakliga aylangan printsip nima?
6. Eksperimental klinik tadqiqotlar nima?
7. Biotibbiy tadqiqotlar qanday axloqiy me'yorlarni tartibga soladi?
8. Klinik tekshiruvda ishtirok etish uchun bemorning ongli roziligining asosiy qoidalarini ro'yxatlash va tavsiflash
9. Axloqiy qo'mitalar (xalqaro, milliy) qanday vazifalarni bajaradi?
10. Farmatsevtika bioetikasining asosiy masalalari?
11. Jahon Xelsinki deklaratsiyasining qabul qilinishi qanday hodisalar yuz berdi?
12. Xelsinki-Tokio deklaratsiyasining ma'nosi?
13. Farmatsevtika bioetikasi muammolarini hal qilishda ilmiy dalillarga asoslangan tibbiyot (IDAT) ning roli qanday?
BOB V. O'LIM VA O'LISH. EVTANAZIYANING HUQUQIY VA AXLOQIY JIHATLARI. EVTANAZIYA MUAMMOLARI-ZAMONAVIY PALLIATIV YORDAMNING TIBBIY, BIOTIBBIY VA FALSAFIY ASPEKTLARI BO'LGAN EVROPA AMALIYOTLARINING AFSONALARI VA HAQIQATI.


B iz o'limga maxkum bo'lsak - da, biz o'lik narsalarga bo'ysunmasligimiz kerak, lekin iloji boricha boqiylikka ko'tarilishimiz kerak va biz eng yaxshi narsalar uchun yashashimiz zarur.