Biokimyo va molekulyar biologiya


 Karbonsuvlarning pentozafosfat sikli



Yüklə 7,94 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə114/291
tarix25.09.2023
ölçüsü7,94 Mb.
#148553
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   291
01b4ed00153a6dc26a146fde7c647734 BIOKIMYO VA MOLEKULYAR BIOLOGIYA

 
7.5.6.3. Karbonsuvlarning pentozafosfat sikli 
O.Varburg, 
F.Lipman, 
F.Dikkens 
va 
V.A.Engelgardlarning 
ishlari, 
pentozafosfat 
sikli 
deb 
nomlangan, 
karbonsuvlarning 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri 
oksidlanishini o‗rganishga bag‗ishlandi. Karbonsuvlarning mumtoz (uch karbon 
kislotalar) sikli yoki Krebs sikli va pentozafosfat sikli o‗rtasidagi farqli jihat 
geksozomonofosfat hosil bo‗lish bosqichidan boshlanadi. Agarda glyukoza-6-
fosfat fruktozo-6-fosfatgacha izomerlanib, ikkinchi marta fosforlansa va fruktozo-
1,6-bifosfat ga aylansa, bu holatda karbonsuvlarning keyingi parchalanishi 
odatdagi glikolitik yo‗l bilan pirouzum kislotasini hosil bo‗lishi yuz berib, u 
oksidlanib atsetil-KoA ga aylanadi, keyin Krebs siklida ―yonadi‖. Agar geksozo-


143 
6-fosfataning ikkinchi fosforlanishi yuz bermasa, fosforlangan glyukoza 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri parchalanib, fosfopentozalargacha oksidlanadi. Me‘yoriy 
sharoitda miqdoriy jihatdan glyukozaning pentozafosfat yo‗li bilan parchalanish 
ulushi uncha katta bo‗lmay, u har xil organizmlarda to‗qimalarning tipi va 
funksional holatiga bog‗liq holda turli ko‗rsatkichlarda sodir bo‗ladi.
Sutemizuvchilarda pentozafosfat siklining faolligi nisbatan jigarda, buyrakda, 
embrional to‗qimada va sut bezlarida laktatsiya davrida yuqori bo‗ladi. Modda 
almashinuvida bu yo‗lni ahamiyati katta. U yog‗ kislotalari, xolesterin va 
h.k.larning biosintezi uchun kerak bo‗lgan qaytarilgan NADH
2
 
yetkazib beradi. 
Pentozofosfat sikl evaziga organizmning NADH

ga bo‗lgan talabi 50 % ga 
qondiriladi. Bundan tashqari, pentozofosfat sikl nuklein kislotalari va ko‗p 
kofermentlarni sintezi uchun pentozofosfatlarni yetkazadi. Pentozafosfat sikli 
reaksiyalari hujayraning sitoplazmasida bo‗lib o‗tadi. 
Glyukoza-6-fosfatning 
birinchi
degidrogenlanish reaksiyasi quyidagicha 
ketadi: 
Keyingi bosqichda degidrirogenlanish va dekarboksillanish bo‗lib o‗tadi. 
Reaksiya natijasida fosforlangan ketopentoza – D-ribuloza-5-fosfat va yana 1 
molekula NADFH

hosil
bo‗ladi.

Yüklə 7,94 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   291




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin