297
aminoatsil-t-RNK sintetaza fermentlari ishtirokida, faollashadi
va tegishli t-RNK
larga birikadi.
Bu fermentlarning har biri ma‘lum aminokislotaga va unga tegishli bo‗lgan t-
RNKga xos maxsuslik xususiyatlariga ega. Katalitik markazda fermentning
faollashuvi ikki bosqichda amalga oshadi. Avvalo, ATF ning aminokislota bilan
ta‘sirlanishi natijasida oraliq mahsulot-aminoatsiladenilat hosil bo‗ladi.
Bunda
aminokislotaning –COOH guruhi AMF ning 5′- fosfat guruhi bilan birikishi va
pirofosfat kislotaning ajralishi
yuz beradi, bunda ATF
ning bir qism energiyasi
aminoatsiladenilat tomonidan o‗zlashtiriladi, u peptid bog‗ hosil bo‗lishi uchun
zarurdir.
Ikkinchi reaksiyada aminoatsil qoldiqni maxsus t-RNK ga ko‗chiriladi.
Bunda aminokislotaning –COOH guruhi t-RNK ning adenozin qoldig‗ini 3′′-OH-
uchli guruhhi bilan murakkab efir bog‗ini hosil qiladi.
Reaksiya natijasida har bir aminokislotani o‗ziga mos bo‗lgan t-RNK
molekulasi bilan eterifikatsiyalanishi yuz beradi, ya‘ni aminoatsil-t-RNK hosil
bo‗ladi. Bu jarayon davomida har bir aminokislota faollashadi va o‗ziga xos
bo‗lgan ―o‗zining‖ t-RNK si bilan bog‗lanadi:
298
Tuzilishiga ko‗ra aminoatsil-t-RNK sintetazalar (aa-tRNK sintetazalar) uch
guruhga bo‗linadi. Bu aa-tRNA sintetazalarning
Dostları ilə paylaş: