125
Odatda, amiloza molekulasida 1000 ga yaqin glyukoza
qoldiqlari bir-biri
bilan birikkan bo‗ladi, amilopektinning alohida olingan molekulasi xuddi shu
xildagi birliklarning yigirma-o‗ttiztasidan tashkil topgan. Kraxmalning molekulyar
massasi 10
5
-10
7
Da ga teng. Qisman gidrolizlaganda kraxmal: amilo-, eritro-, axro-
va maltodekstrinlargacha parchalanadi. Gidrolizni davom ettirilsa, u maltoza va α-
D-glyukozagacha parchalanadi. Kraxmal odam uchun eng muhim ovqat mahsuloti
hisoblanadi, uning bug‗doy uni tarkibidagi miqdori 75-80 %ni,
kartoshka
tuganagida esa 25 % ni tashkil qiladi.
Glikogen
odam va hayvonlarning eng muhim energetik zaxirasi hisoblanadi.
Uning miqdori
jigarda (10 % gacha)
va
mushakda (0,4-2,0 %)
eng ko‗p
bo‗ladi. U shuningdek, zamburug‗larda, ba‘zi yuksak o‗simliklarda (makkajo‗xori)
va mikroorganizmlarda uchraydi. Glikogen α-D-glukopiranoza
qoldiqlaridan
tashkil topgan shoxlangan polimer bo‗lib, uning ipsimon qismlari α-1,4-
bog‗lardan, shoxlangan qismlari esa – α-1,6- bog‗lardan tashkil topgan bo‗ladi.
Amilopektindan farqli o‗laroq amilopektindagi shoxlangan tarmoqlar nuqtasi
o‗rtacha har 20 ta glyukoza qoldig‗dan
keyin kelsa, glikogenda α-1,6-tipdagi
bog‗lanish har 8-12 ta glyukoza qoldig‗idan keyin keladi. Glikogen molekulasini
yuqori darajada shoxlanishi uning kompaktligini ham ta‘minlaydi (20-rasm).
Dostları ilə paylaş: