Demak,
qо‘shaloq tuzlar suvdagi eritmalarda nihoyatda beqaror
atsidokomplekslardir.
4.
Poligalogenidlar. Markaziy ioni va ligandlari galogenlardan iborat
koordinatsion birikmalar poligalogenidlar deb ataladi. Masalan : K[JJ
2
] ; K[Icl
4
];
K[BrCl
2
].
5.
Polikislotalar. Bularni kislota molekulasiga shu yoki boshqa
kislotaning angidriti kelib qо‘shilgan mahsulotlar deb qarash mumkin.
H
2
S
2
O
7
ham polikislotalar, chunki u H
2
SO
4
ni SO
3
bilan tо‘yintirilganda
hosil bо‘ladi.
Xromning H
2
CrO
2
· CrO
3
, H
2
CrO
4
· 2CrO
2
va H
2
CrO
4
· 3CrO
3
tarkibli
polikislotalari ma’lum. Polikislotalar hosil qiluvchi oddiy kislotalar jumlasiga H
3
PO
4
,
H
4
SiO
4
, H
3
BO
3
, H
2
MoO
4
, H
2
WO
4
, HVO
3
va boshqalar kiradi.
Biror kislotaga shu kislotaning angidriti kelib qо‘shilishdan hosil bо‘lgan
polikislotalar i z o p o l i k i s l o t a l a r deb ataladi.
Agar biror kislotaga boshqa kislota angidriti kelib qо‘shilsa,
geteropolikislota hosil bо‘ladi. Masalan, H
2
WO
4
· 3WO
3
izopolikislota uchun, H
3
BO
3
· 12 WO
3
· nH
2
O esa geteropolikislota uchun misol bо‘la oladi.
Biror kislotadan hosil bо‘lgan izopolikislotaning kuchi shu kislota
kuchidan ortiq bо‘ladi. Masalan, H
2
CrO
4
ning dissotsilanish konstantasi K
2
= 3 · 10
–7
,
bixromat
kislota H
2
Cr
2
O
7
niki esa K
2
= 2 · 10
–2
dir. Geteropolikislota tuzi —
ammoniy fosfor molibdat (NH
4
)
3
H
4
[P (Mo
2
O
7
)
6
] ni dastlab 1826 yilda Y. Berselius
olgan.
Bu moddalarning tuzilishi
haqidagi nazariyalarni Miolata, Rozengeym,
Pfeyffer yaratdilar. Keyinchalik V.I.Spitsin va boshqalar
polikislotalarning tuzilish
nazariyasini takomillashtirdilar.
6.
Siklik kompleks birikmalar. Ichki sferasida siklli koordinatsion
birikmalar siklik birikmalar deb ataladi.
Ley 1904 yilda ikki valentli mis tuzlari α –
aminosirka kislota glikokol
(glitsin) bilan zangori rangli mis glikokolyat hosil qilishini kuzatadi. Mis
glikokolyatning suvdagi eritmasi elektr tokini yomon о‘tkazadi..
Leyning fikricha glikokolyat hosil bо‘lish reaksiyasi quyidagicha boradi :
Hosil bо‘lgan moddada glikokol molekulalarining karboksil gruppasidagi
vodorod atomlari misga almashinib, u bilan asosiy valentlik hisobiga bog‘lanadi;
undan tashqari mis atomi ikkita glikokol molekulasidagi
ikkita azot atomi bilan
qо‘shimcha valentlik orqali ham birikadi. Shunday qilib, bunda besh a’zoli ikkita halqa
bо‘ladi.
Bu kabi birikmalar
Dostları ilə paylaş: