Biologiya (turlar bo’yicha) Termiz 2021

2-masala*. Makkajo’xori o’simligida donning sariq bo’lishi (A) oq bo’lishi (a) ustidan va donning silliq shakli (B) burishgan shakli (b) ustidan to’liq dominantlik qiladi. A va B genlari bitta xromosomada joylashgan. Ularning retsessiv allellari a va b shu xromosomaning gomologida joylashgan. Sariq, silliq donli o’simliklar oq, burishgan donli o’simliklar bilan chatishtirilganda, F₁ va F₂ da o’rganilayotgan belgilar bo’yicha qanday genotip va fenotipga ega bo’lgan o’simliklar olish mumkin? F₁ o’simliklari oq, burishgan donli o’simliklar bilan chatishtirilsa, keyingi avlodda olingan o’simliklarning genotip va fenotipi qanday bo’ladi?

Masalaning yechilishi:

1) P ♀ sariq, silliq X ♂ oq, burishgan

A B a b

═══ ═══

A B a b

A B a b

g ─── ───

A B

F₁ ═══ - sariq, silliq

a b

2) P ♀ sariq, silliq X ♂ sariq, silliq

A B A B

═══ ═══

a b a b

A B a b A B a b

g ───, ─── ─── , ───

A B A B A B a b

F₂ ═══ ═══ ═══ ═══

A B a b a b a b

3 sariq, silliq 1 oq, burishgan

3) P ♀ sariq, silliq X ♂ oq, burishgan

A B a b

═══ ═══

a b a b
A B a b a b

g ───, ─── ───

A B a b

F_B ═══ ═══

a b a b

1 sariq, silliq 1 oq, burishgan
Sariq, silliq donli makkajo’xori o’simliklari oq, burishgan donli o’simliklar bilan chatishtirilganda, F₁ da faqat sariq, silliq donli o’simliklar olinadi. F₂ da esa F₁ o’simliklari digeterozigotali bo’lishiga qaramasdan 3:1 nisbatda sariq, silliq va oq, burishgan donli ikkita fenotipik sinflarga oid o’simliklar olinadi. Bunga sabab, A va B genlarining bitta xromosomada birikkan holda joylashganligidir. F₁ o’simliklari oq, burishgan donli o’simliklar bilan chatishtirilganda, agar A va B genlari orasida krossingover ketmasa, F_B da 1:1 nisbatda sariq, silliq va oq, burishgan donli o’simliklar olinadi.