Biotexnologiya asoslari

Fårmåntlàr klàssifikàsiyasi. 
qàbul qilingàn klàssifikàsiya tizimigà binoàn hàmmà fårmåntlàr 
olti sinfgà bo’linàdi: 
¾
Oksidoråduktàzàlàr; 
¾
Trànsfåràzàlàr; 
¾
Gidrolàzàlàr; 
¾
Liàzàlàr; 
¾
Izomåràzàlàr; 
¾
Ligàzàlàr (sintåtàzàlàr). 
Kång miqdordà qo’llànilàdigàn mikroorgànizmlàr fårmånti - gidrolàzàlàr sinfigà 
kiruvchilàrdir (glikozidàzàlàr, påptidàzàlàr và boshqàlàr). 
Bulàr glikozid, påptid, efir và àyrim boshqà bog’làrgà suv ishtirokidà tà’sir qilàdi. 
Gidrolàzàlàr ko’pinchà hujàyrà tàshqàrisidàgi (ekzogån) fårmåntlàrdir. hujàyràdàn chiqib, ulàr 
kul’turàl muhitdà to’plànàdi. Bu fårmåntlàrni olish hujàyrà ichidàgi (endogån) fårmåntlàrni 
àjràtishgà nisbàtàn qulày và àrzondir.
Glikozidàzàlàr. 
Glikozidàzàlàr -
glikozid bog’làrini gidroliz qiluvchi fårmåntlàrdir.
Bulàr 
ko’p vàqtlàrdàn båri o’rgànilàdi và ishlàtilàdi. Bu guruhgà kràõmàlni gidroliz qiluvchi àmilolitik 
fårmåntlàr, 
β
-àmilàzàlàr và glikoàmilàzàlàr kiràdi. Ko’p mikroorgànizmlàr 
α
-àmilàzà hosil qilàdi, 
β
-àmilàzà sintåzi esà kàm kuzàtilàdi.
Àmàliy màqsàdlàrdà qo’llànilàdigàn 
α
-àmilàzàni àjràtuvchi 
Bacillus licheniformis
, 
Bac.amyloliquefaciens
, 
Aspergillus oryzae
và boshqà mikroorgànizmlàrdir. 
α
-àmilàzà 
Bac. 
licheniformis
dàn olinàdigàn judà yuqori hàroràtgà chidàmli và kràõmàlni 100
0
S àtrofidàgi 
hàroràtdà gidroliz qilish qobiliyatigà egàdir. Mikroorgànizmlàrning ekstråmàl shàroitdà tàràqqiy 
qilish qobiliyatini, ya’ni pàst và yuqori hàroràtdà, molåkulyar kislorod màvjud bo’lmàgàndà, 
ishqorli và kislotàli muhitdà, to’zni yuqori konsåntràsiyasidà o’sishi ko’pinchà ulàrning fårmåntlàri 
hàràktåri bilàn àniqlànàdi.
SHundày qilib, õulosà qilib shuni àytish mumkinki, mikroorgànizmlàrdà judà yuqori fàol 
fårmåntàtiv råàksiya olib borish qobiliyati màvjud, mikroorgànizmlàr, boshqà yo’llàr bilàn àmàlgà 

---

oshirib bo’lmàydigàn judà ko’p jàràyonlàrni o’zlàrining màõsus fårmåntlàri tufàyli àmàlgà oshirish 
imkoniyatigà egàlàr. 
Màkro- và mikroorgànizmlàrdà bir õil funksiyali fårmåntlàr, o’zlàrining õossà và õususiyatlàri 
jihàtidàn hàr õil bo’lishi mumkin và mikroorgànizmlàrdà o’zini fàolligini yuzàgà chiqàrishi uchun 
àlohidà shàroitgà muhtoj bo’làdi. SHuning uchun turli õil mikroorgànizmlàr fårmåntlàrini o’rgànish 
judà muhim vàzifàdir.