Biotexnologiya asoslari

Interferonlar -
hujayraning immun tizimini faollashtiruvchi, oqsil tabiatli biostimulyatorlardir. 
Bundan tashqari, ular virusga qarshi faollikka ega bo’lib, rak hujayralarini ko’payishdan
to’xtatish xususiyatiga ega. Odam interferonlarining uch sinfi ma’lum : 
α
, 
β
va 
γ
. O’tgan 
asrning 70- yillaridayoq, inson 
β
-interferonini sintez qiluvchi gibrid DNK ni bakterial 
hujayraga o’tkazishga muvofiq bo’lingan edi. Oradan ko’p o’tmay bunga o’xshash 
konstruksiyalar
α
- va 
γ
- interferonlar uchun ham tuzildi. 
E.coli
bakteriyasi hujayrasiga, 
bakterial triptofan yoki laktoza operoni va interferon geni saqlovchi, gibrid DNK 
o’tkazilishi bilan u yoki bu xususiyatga ega bo’lgan interferon sintez qiluvchi bakteriya
shtammlari yaratilgan edi. Keyinroq esa, shtammlarni hosildorligini oshirish hamda virusga 
qarshi xususiyatlarini ko’paytirish maqsadida rekombinant DNK da modifikasiya (xususan 
ba’zi-bir aminokislotalarni almashtirish) qilindi va xo’jayin hujayraning genotipi hamda 
ularni o’stirish sharoitlari tanlandi. Har uch sinfga mansub interferonlar sintez qiluvchi
bakteriyalar shtammlari Rossiyaning ko’pgina olimlari tomonidan ham yaratilgan edi. 
Xususan, 
α
- va 
γ
- interferonlar shtammlari biorganik kimyo institutida 
β
- interferon 
shtammi esa Rossiya FA Genetika va sanoat mikroorganizmlari seleksiyasi institutida 
yaratilgan edi. Interferonlar ishlab chiqarish uchun E.coli dan tashqari Methylomonas, 
Salmonella, Pseudomonas kabi grammanfiy bakteriyalardan ham foydalanish mumkin.
Masalan, Pseudomonas sp. shtammi asosida 
β
- interferon ishlab chiqarish birinchilardan 
bo’lib Rossiyada yo’lga qo’yilgan edi. Interferon sintez qiluvchi achitqi zamburug’larini 
transmutantlari ham yaratilgan bo’lib, ularning bakterial shtammlardan ancha afzallik 
tomonlari ham bor. Xususan, achitqi zamburug’lari arzon oziqa talab qiladi, faglar ta’siriga va 
lizisga chidamli, oson cho’kadi, eng muhimi preinterferonlar hosil bo’lishini to’g’ri tashkil 
qiladi.