Birinci fəsil: Mədəni hücum və mədəni mübadilə

9- Təbliğat üçün İslam təlimlərini və İslam tarixini bilməyin zəruriliyi

Biz bu gün üzərimizə hansı vəzifənin düşdüyünü və hansı dünya ilə qarşı-qarşıya qaldığımızı bilməliyik. Deməyin ki, mən kiçik bir məscidi idarə edirəm. Bu gün yalnız bir dinləyicisi olan ruhani də İslam təlimlərini dünyanın vəziyyətinə və İslam məsələlərinə dair düzgün təsəvvürə əsasən bəyan etməlidir. Çünki həmin bir nəfər də bu inqilabçı və mübariz cəmiyyətin tərkib hissəsidir. Onun da aydın İslam düşüncəsi və düzgün siyasi ayıqlığı olmalı, dünyanın müasir düşüncələrini bilməli və milyonlara deməlidir. Belə olduqda üç-dörd nəfərlə qarşılaşan, yaxud kiçik bir şəhərin cümə imamı və ya bir məsciddə ruhani olan adamın bunları bilməsi lazım deyil?! Bu gün dindən danışan hər birimiz bir neçə məsələyə riayət etməliyik: Əvvəla əsaslı danışmalı, zəif sözlər deməməliyik. Bu gün bizim hər bir sözümüz düşmənlərin mikroskopu altındadır, dinləyicilərimiz düşüncə baxımından düşmənin hücumuna məruz qalırlar. Biz çox ehtiyatlı olmalı, hətta uşaqlarla danışanda da düzgün və əsaslı sözlər deməliyik. İnsanın sadə, yaxud səhv sözlər deməsi fərqli şeylərdir. Sadə danışmaq odur ki, zehni zəif və savadsız olan uşaqlara və avam adamlara münasib olsun. Sadə danışmaq bunlar üçün lazımdır, səhv danışmaq isə yox. Biz elə bilirik ki, belə adamlar üçün danışanda mötəbər bir kitabdan istifadə etməyə lüzum yoxdur, qeyri-mötəbər kitablardan da istifadə edə bilərik. Biz birinci sinif şagirdinə toplama öyrəndə də deyirik ki, ikinin üstünə iki gələndə dörd edir. Bunu ona öyrədirik. Çoxlu riyaziyyat kitablarını oxuduğu on ildən sonra, yaxud riyaziyyat ixtisası üzrə ali təhsil alanda da ikinin üstünə iki gələndə dörd edir. Yəni əvvəldə öyrətdiyimizlə axırda öyrəndiyi eynidir. Buna görə, kiməsə elə bir söz öyrətməyək ki, savadlanandan, məlumatı və düşüncə səviyyəsi yüksələndən sonra bizim öyrətdiyimizin səhv olduğu anlaşılsın. Deməli, sözün əsaslı olması zəruri məsələdir. İkinci məqam isə məsələnin bütün tərəflərinə diqqət yetirməkdir. Biz bu gün elə bir İslamı təbliğ edirik ki, qlobal hegemonizmin maddi, elmi, texnoloji və hərbi gücü onunla üz-üzə dayanmışdır. Yəni dünyanın bu özbaşına qüvvələri İslamla düşməndirlər. Mən onların yalnız İslamla düşmən olduqlarını demirəm, sonra kimsə fikirləşməsin ki, guya hamı yalnız İslamla vuruşmağa çalışır. Onlar çox şeylə düşməndirlər, amma İslamla qatı düşməndirlər. Harada İslam varsa, onlar həmin yerlə düşməndirlər. Və bu yalnız bu günə məxsus deyil.⁴⁴²

Xalqa nəsihət vermək üçün birinci növbədə öz nəfsimizə nəsihət verməliyik. Din natiqliyi ilə məşğul olan şəxs üçün mənəvi paklıq zəruri şərtdir. Belə olduqda ürəkdən danışar, sözü təsirli olar, əməli sözünü gücləndirər və təsdiqləyər. Xalqın dini düşüncə səviyyəsini yüksəltmək istədiyinə görə təbliğatçının özünün geniş və rəngarəng dini məlumatı və baxışı olmalı, Quranla ünsiyyət qurmalı, hədislərin dərin mənasını bilməli, məzhəbə və dinə dair yeni fikirlərlə tanış olmalı, dini məsələ və düşüncələr üzərində araşdırma aparmalıdır; yalnız dini yox, həm də bəzi fəlsəfi fikirlər və ictimai baxışlar haqda da bir qədər məlumatı olmalıdır.⁴⁴³