Bitiruv malakaviy ishi

O‘zini-o‘zi baholash qo‘yidagi usullar bilan vujudga keladi:

1. 
   Boshqalar bajargan ishni o‘quvchi tomonidan, ya’ni o‘quvchilarning o‘zaro baholashi. Sinfdoshining ishi to‘g’risida axborotning mavjudligi o‘zini-o‘zi baholash faoliyatiga ijobiy ta’sir qiladi.
   
2. 
   Ishni bajargan o‘quvchi o‘ziga-o‘zi baho qo‘yadi. So‘ng uning ishi o‘qituvchi tomonidan baholanadi, ikkala baho qiyoslanib, birinchi bahoning obyektivlik darajasi aniqlanadi.
   

Yana boshqa usulni ham taklif etish mukin. Og’zaki javobdan so‘ng o‘qituvchi javob berayotgan o‘quvchidan o‘ziga qanday baho qo‘yish mumkinligini so‘raydi, keyin sinfga murojat qilib, o‘rtoqlari javobini ballar bo‘yicha baholashni shakllantirish uchun o‘quvchilarni baholash faoliyatiga jalb etish kifoya qilmaydi. Ya’ni, o‘quvchilarni shunday mezonlar bilan qurollantirish kerakki, o‘quvchilar ular bilan baholash va o‘zini-o‘zi baholashni amalga oshirsinlar.
O‘quvchi o‘zining (o‘rtog’ining) bilimlarini baholashi uchun berilgan namuna etalon nisbatini (ulchashni) bilishi zarur. O‘z harakati yoki ish natijalarini etalon bo‘yicha taqqoslab, u o‘z faoliyatini baholashga o‘rganadi.
O‘qituvchi bahosidan so‘ng o‘zini-o‘zi baholashga o‘tish o‘quvchini o‘qitishning faol sebyekti qilishda juda muhimdir. O‘qitishda o‘qituvchining asosiy vazifalaridan biri, bu o‘quvchilar bilish faoliyatini boshqarish hisoblanadi. Undan kelib chiqib, u o‘quv bilish faoliyatini rejalashtiradi, nazoratni boshqarish va baholashni amalga oshiradi. O‘quvchi muayyan mezonlar asosida o‘zining bilish faoliyatini baholashi zarur va o‘quvchi qanchalik tez-tez o‘zini baholash bilan shug’ullansa, u shunchalik ishonch bilan o‘qitish subyekti bo‘lib boradi.
O‘quv motivlarini shakllantiruvchi eksperiment uch bosqichda amalga oshirilishi maqsadga muvofiq:

1. 
   bosqich. Motivatsiyani uyg‘otish.
   
2. 
   bosqich. Vujudga kelgan motivatsiyani kuchaytirish va mustahkamlash. 3-bosqich. Yakunlovchi bosqich.
   

O‘quv faoliyatidan har bir o‘quvchi ijobiy tusga ega shaxsiy tajriba bilan chiqishi kerak, ya’ni dars yakunidagi ijobiy ustanovka o‘quv faoliyati rivojiga imkon qoldirmog‘i shart.
O‘quvchilarning o‘quv motivlarini tarkib topishiga yordam beradigan korreksion tadbirlar qo‘yidagi ishlarda olib borilishi lozim:
O‘quvchining maktabgacha bo‘lgan davrdan kichik maktab yoshi davriga o‘tish paytida o‘quv faoliyati samarasini belgilovchi asosiy psixik hosilalarni nihoyashiga yetkazish;
- kichik maktab yoshi davrida asosiy hisoblangan o‘quv faoliyatini muvaffaqiyatli o‘zlashtirilishini ta’minlaydigan psixologik salohiyatni yuzaga keltirish.