Bitiruv malakaviy ishi

Abu Nasr Farobiy

• www.arxiv.uz

I.2. Hofizlik san’atining taraqqiyot bosqichlari

• O`zbek xonandalik san`atining dastlabki ildizlari juda qadim zamonlarda boprib taqaladi. Bu davrni salkam 3000 yilga teng bo`1gan o`zbek xalqi davlatchiligi tarixi bilan uzviy bog`lab o`rganish maqsadga muvofiqdir. Zero, nomlanishi va sulolalarning almashinuvidan qat`iy nazar o`zbek xalqining tarixi qadim zamonlardan buyon Turon zaminida kechgan etnik va madaniy jarayonlar bilan bevosita bog`liqdir. Shularni nazarda tutgan holda bu an`anaviy san`at tadrijiyotini shartli ravishda 5 davrga bo`1ish mumkinBirinchi davr – eng qadimgi davrlardan boshlab taxminan I asrgacha.
• Ikkinchi davr – I –V asrlar.
• Uchinchi davr – VI-VIII asrlar
• To`rtinchi davr – IX-XV asrlar
• Beshinchi davr – XVI asrdan to xozirgi davrga qadar .

• www.arxiv.uz

Eng qadimgi davrlardan boshlangan birinchi davr mobaynida hali kasbiy xonandalik haqida gapirish joiz ko`rinmaydi, chunki bu zamonlarda aytim san`atining dastlabki kurtaklari xalq og`zaki ijodida unib-o`sa boshlagan.

• Eng qadimgi davrlardan boshlangan birinchi davr mobaynida hali kasbiy xonandalik haqida gapirish joiz ko`rinmaydi, chunki bu zamonlarda aytim san`atining dastlabki kurtaklari xalq og`zaki ijodida unib-o`sa boshlagan.
• Ikkinchi davr – xonandalik san`atining kasbiy asoslari yuzaga kelganligi bilan tavsiflanadi. Bu jarayonlar Kushon podsholigi davrida amalga oshganligi bir qadar asoslidir.
• Uchinchi davr- (VI-VIII asrlar) ga kelib turkiy –o`zbek dostonchilik an`analari jadal shakllana boshlagan. Bunda qadimdan kelayotgan “ichki ovoz” uslubi dostonlarni kuylashda asosiy aytim usuli sifatida qaror topdi.
• To`rtinchi davr (IX-XV asrlar). O`zbek xalqi Islom dinini qabul etgan davrdan boshlab uning ma`naviy ruhiyati, yangi dunyoqarash mazmuni bilan sug`orildi, ijtimoiy-madaniy hayotida tub o`zgarishlar yuzaga keldi. Ushbu o`zgarishlar zamirida musiqiy navolar ham anglashiladi.
• Baxshilarning dostonchi qiyofasiga uzil-kesil o`tishi jarayoni XVII asrda ro`y berganini taxmin qilish mumkin.
• Mavrigi – ko`p qismdan iborat o`yin aytimli turkum bo`lib, uning ijrosida uch va undan ortiq kasbiy xonandalar va bir-ikki o`yinchi (raqqos) lar ishtirok etadi. Mavrigi asosan erkaklar tomonidan aytiladi va raqs-o`yinga tushiladi.

• www.arxiv.uz