II.bob.O’quvchilarda milliy g’ururni tarbiyalashda o’zbek xalq hofizlari ijodining tutgan o’rni. II. 1VI-sinf o’quvchilariga an’anaviy xalq qo’shiqchiligini o’rganish metodlari
II.bob.O’quvchilarda milliy g’ururni tarbiyalashda o’zbek xalq hofizlari ijodining tutgan o’rni. II. 1VI-sinf o’quvchilariga an’anaviy xalq qo’shiqchiligini o’rganish metodlari.
“O`zbek musiqasi” iborasi keng mazmunli tushuncha bo`lib, u, jumladan, milliy musiqamizning ikki asosiy qatlamini-xalq musiqasi va ustoz-san`atkorlar ijodi bo`lgan kasbiy musiqa sohalarini, hamda bastakorlik va kompazitorlik kabi zamonaviy musiqa ijodiyoti tarmoqlarini qamrab oladi. Shuningdek, “o`zbek musiqasi” mazmunida yana asosiy bo`lgan 4 ta mahalliy musiqiy uslublar ham tushunilib, ular esa quyidagicha nomladi: Bular Surxandaryo-Qashqadaryo, Buxoro-Samarqand, Xorazm va Farg`ona-Toshkent musiqa uslublaridir.
www.arxiv.uz
Surxandaryo-Qashqadaryo musiqa uslubi deganda Surxandaryo va Qashqadaryo viloyatlari hududida shakllangan barcha musiqiy –badiiy an`analar tushuniladi. Bu an`analar mehnat aytimlari, mavsumiy marosim qo`shiqlari, cho`ponlar ijodi, baxshilar san`ati va xalq ijodiga oid ko`plab qo`shiq va cholg`u kuylaridan tashkil topadi. Surxandaryo-Qashqadaryo an`anaviy musiqa cholg`ulari-uzoq o`tmishdan buyon mahalliy aholi orasida ardoqlanib, ijro etilib kelinayotgan sozlar bo`lib, ularni asosan qo’biz, cho`pon, nay yoki g`ajir nay, sibiziq, sibizg`a, chanqobuz, do`mbira va doira kabilar tashkil etadi.Buxoro-Samarqand musiqa uslubi deganda Buxoro va Samarqand shaharlari va vilopyatlari hududlarida qaror topgan musiqiy an`analar tushuniladi. Diyorimizning qadimiy maskanlari bo`lmish bu vohalarda xalq qo`shiqlari, ashulalari, cholg`u kuylari, qarsak o`yin – aytimlari hamda kasbiy musiqaga doir dostonchilik, sozanda san`ati va maqom namunalari keng o`rin tutadi. Xorazm musiqa uslubi – bu shu vohadagi xalq qo`shiq va laparlari, turli marosim, tomosha va o`yin-raqs kuylari hamda dostonchilik, ashulachilik va maqom san`ati kabi kasbiy musiqa an`analaridan tashkil topadi. Farg`ona – Toshkent musiqa uslubi – Farg`ona vodiysi, Farg`ona – Toshkent musiqa uslubida bolalar falklori, xotin-qizlarning qo`shiqchilik ijodi, yallachilik, ashulachilik va cholg`u kuylari munosib o`rin tutadi. Jumladan, mazkur uslubdagi bolalar falklori bo`lgan Boychechak, Yomg`ir yog`aloq, Laylak keldi, Oftob chiqdi, Chuchvara qaynaydi, Chittigul kabi qo`shiqlar nafaqat shu sarhadda, balki butun diyorimiz bo`ylab mashhurdir. Toshkent shahri va viloyati hududlarida qaror topgan musiqiy an`analarning majmuidir.
