1–guruxga, skvajina koviga mexanik ta’sir qiluvchi burg‘ulash stanoklari kiradi. Ushbu guruhga quyidagi burg‘ulash stanoklari turlari kiradi:
SBR ( qirquvchi karonka bilan aylanib burg‘ulovchi stanok);
SBSH ( sharoshkali dolota bilan aylanib burg‘ulovchi stanok);
SBK ( zarb - arqonli burg‘ulash stanogi);
SBU ( Pnevmatik to‘qmoq bilan havo zarbali burg‘ulash dastgohi).
2–guruhga,skvajina koviga termik, gidravlik yoki portlatish orqali ta’sir qiluvchi burg‘ulash stanoklari kiradi. Ushbu guruhdan karerlarda faqatgina olovli burg‘ulash stanoklari (SBO) qo‘llaniladi.
3–guruhiga, esa skvajin koviga mexanik va termik tasir qilishni birgalikda olib boruvchi burg‘ulash stanoklari keng qo‘llaniladi. So‘nggi yillarda ochiq kon ishlarida SBSH burg‘ulash stanoklarini qo‘llash ommaviylashmoqda.
Biz Qalmoqir kareri sharoitida SBSH-250MN 32burg‘ulash stanogi karer bo‘yicha yillik unumdorlikni taminlash uchun zarur bo‘ladigan sonini aniqlaymiz. Buning uchun dastlab burg‘ulash stanoklarining ish unumdorligini aniqlanishi talab etiladi. Burg‘ulash stanogi unumdorligini hisoblash formulasi quyida keltirilgan.
Burg‘ulash stanogining smenalik unumdorligini aniqlash quyidagi formula orqali amalga oshiriladi.
Pb.sm = ∙Ki.b bunda, Tsm – smena davomiyligi, (12soat) ;
To va Tv – 1m skvajinani burg‘ulash uchun bajariladigan asosiy va yordamchi operatsiyalar davomiyligi, soat;
Ki.b- bir smenadagi ish vaqtidan foydalanish koeffitsenti bo‘lib, u SBSH-250 MN stanogi uchun quyidagicha topiladi:
Ki.b=
bunda, T n.z , Tr, T v.p – mos xolda smena davomida stanokning tayyorlovchi yakunlovchi operatsiyalarni bajarish, tanaffuslar va rejadan tashqari to‘xtab qolish vaqtlari;
Tn.z va Tr – karerlarda ish sharoitidan kelib chiqqan xolda birgalikda 0,2 ÷ 1 soatni tashkil etadi;
T n.3 + Tr =0,5 ÷ 1,5 soat;
T v.p – karerlarda 1 1,5 soat chegarada bo‘ladi.
To– asosiy operatsiyalar davomiyligi quyidagicha aniqlanadi:
SBSH-250 MN 32 stanogi uchun:
To = soat;
bunda, V b – burg‘ulash stanogining texnik tezligi (har bir turdagi stanok uchun hisoblash yoki xronametrik usulda aniqlanadi).
Hisoblash ishlarida V b ning qiymatini quyidagi 2.1.3.1-jadvaldan foydalanib aniqlash mumkin:
2.1.3.1-jadval
Burg‘ulash stanoki
Pb ko‘rsatgichi
Tenik burg‘ulash tezligi m/ch
SBSH-250 MN
8-10
10-12
12-14
14-16
14-15
11-12
9-10
6-7
SBSH-320
8-10
10-12
12-14
14-16
15-16
12-13
10-11
7-8
Tv – qiymati xronametraj kuzatishlar asosida aniqlanadi. Hisoblash ishlarida Tv ning qiymatini SBSH 250 MN 32 stanoklari uchun 2 – 5 min deb olinadi.
U holda burg‘ulash stanogining smenalik ish unumdorligi SBSH-250 MN 32 stanogi uchun quyidagicha aniqlanadi:
Pb.sm= Burg‘ulash stanogining yillik ish unumdorligi quyidagicha hisoblanadi: