BİZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Nümunə: Konvensiya parlamentdə
Yüklə 8,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Nümunə: Konvensiya parlamentdə Surbitondan olan müstəqil Lord Baronessa Kempbel yeni təklif olunan pulsuz şəxsi qayğı hüququnu “səyyar” etmək üçün apardığı uğurlu kampaniyada Konvensiyadan istifadə etdi. Yeni siyasət həyata keçirilərsə, pulsuz şəxsi qayğıdan bəhrələnmə hüququ olan şəxslər heç bir maliyyə və xidmət kəsintisi olmadan bir yerli qurumdan digərinə hərəkət edə biləcəklər. O, dəlillərlə sübuta yetirməyə çalışırdı ki, hökumət bunu əlilliyi olan şəxslərə Konvensiya əsasında verilmiş hüquqlara, xüsusilə onların başqaları ilə bərabər əsasda yaşadıqları yeri seçmək, işləmək və öz icmalarında iştirak etmək hüququna, istismardan, zorakılıqdan və pis rəftardan azad olmaq hüququna hörmət naminə etməlidir. Baronessa Kempbel sübut etmək istəyirdi ki, insanlar dəstəyin davamlılığına, fasiləsizliyinə əmin olmasalar, bütün bu hüquqlar risk altında qala bilər. Örnəklərin öyrənilməsi: Böyük Britaniya – qərar qəbulunda iştirak və Britaniya qanunu • Əlilliyi olan şəxslərin Bərabərliyi Vəzifəsinə (2006-2011-ci illər) onların ictimai həyatda iştirakını təbliğ etmək və əlilliyi olan şəxsləri onların bərabərliyinə dair proqramların hazırlanmasına cəlb etmək kimi vəzifələr daxildir. • Bu, 2011-ci ildən dövlət sektorunun bərabərliyi vəzifəsi ilə əvəz olunub ki, buraya da “müdafiə olunan xarakterik xüsusiyyətləri bölüşən şəxslərin [bu halda əlilliyi olan şəxslərin] ictimai həyatda və ya belə şəxslər tərəfindən iştirakın qeyri-proporsional © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 99 şəkildə aşağı səviyyədə olduğu hər hansı digər fəaliyyətdə iştirakına kömək etmək (ruhlandırmaq) vəzifəsi daxildir”. Bu yeni vəzifəyə əlilliyi olan şəxslərin bərabərliyi vəzifəsində aydın şəkildə göstərilən “cəlb etmək” vəzifəsi daxil deyil. • Bərabərlik və İnsan Hüquqları Komissiyasından – UNCRPD yanında Britaniyanın “müstəqil mexanizmindən” ən azı bir nəfər əlilliyi olan şəxsin qanunla Komissiya üzvü olması və 2017-ci ilə kimi qanunla nəzərdə tutulan Əlillik üzrə Komitənin yaradılması tələb edilir. Təlimçi bölməsi Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – siyasət formalaşdırma prosesində effektli iştirak Xülasə Aşağıdakı diaqramlar əlilliyi olan şəxslərin siyasi ardıcıllığı çərçivəsində müxtəlif yollarla cəlb olunduqları zaman nə hiss etdiklərini əks etdirir Məlumat Məsləhətləşmə İnklüziv qərar qəbulu Əlaqə yoxdur Məhdud qarşılıqlı əlaqə Başlanğıcdan bərabər partnyorlar İştirak yoxdur Bir qədər iştirak Çox iştirak Təsir yoxdur Məhdud təsir Artıq qoyulmuş parametrlər daxilində çox təsir • Sizin siyasət formalaşdıranlar/vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları/media sektorunuz əlilliyi olan şəxslərin bu siyasi ardıcıllıqdakı qərar qəbulunda iştirakına necə dəstək verə bilər? • Sizin sektorunuzdakı fərdlər və təşkilatlar birlikdə necə daha effektli işləyə bilər? • Öz sektorunuzda olmayan şəxslər və təşkilatlarla necə daha yaxşı işləyə bilərsiniz, (məsələn, milli və yerli siyasətçilər və rəsmilər/vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və media)? Sessiya planı: qrup çalışması – siyasət formalaşdıranlar siyasi ardıcıllığın hər bir mərhələsində nə etməlidirlər? İnklüziv qərar qəbuluna kömək üçün hökumət orqanı hər bir siyasət formalaşdırma mərhələsində hansı növ fəaliyyətləri öz üzərinə götürə bilər və ya götürməlidir. 1. Məqsədlərin qoyulması [məsələn, həll edilməli olan problemlə əlaqəli məlumat təminatı; dəlil və fikirlər səsləndirməyə çağırış; ictimai dinləmə və forumlar; birgə komitələr və işçi qruplar.] İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 100 2. Seçimlərin ilkin variantının hazırlanması və təhlili [məsələn, ictimai məşvərətlər üçün minimum standartlar; siyasi layihələr və əlaqəli məlumata əlçatımlılıq; fokus qrupları və ictimai görüşlər; ekspertləri və digər maraqlı tərəfləri cəlb etmək.] 3. Siyasəti müəyyən etmək [məsələn, siyasi problemlər və təkliflər/siyasi layihələrlə əlaqəli sənədlərə çatımı təmin etmək; ictimai dinləmələr; vətəndaşlardan ibarət münsiflər; iştirakla hazırlanmış büdcə.] 4. Siyasəti həyata keçirmək [məsələn, açıq və şəffaf tender; çatdırılma üçün strateji tərəfdaşlığın planlaşdırılması və işlənib hazırlanması; siyasətdən faydalananlar tərəfindən çatdırılmaya cəlb edilən mütəxəssislərin təlimi.] 5. Monitorinq və nəzərdən keçirmə [məsələn, fikirlərin bildirilməsi, şikayət və təriflər; vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları ilə müntəzəm görüşlər; məqsədlərlə əlaqəli nəticələrin ekspert araşdırması və analizi; komitə görüşləri, ekspert məşvərətləri, ictimai debat vasitəsilə siyasətin nəzərdən keçirilməsi.] Sessiya planı: kiçik qruplarda çalışma – inklüziv qərar qəbulu üçün uyğun model işləyib hazırlamaq Ssenari seçin 1. Siz çətin vəziyyətdə olan valideynlərinizi dəstəkləmək üçün yeni xidmətə başlayırsınız. 2. Əlilliyi olan şəxslər arasında yüksək işsizlik faizini aşağı salmaq üçün yeni siyasət işləyib hazırlayırsınız. 3. Siz yerli iqtisadiyyata və icmaya töhfə verəcək avtobus xidmətlərini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdən keçirirsiniz. Ətraf ərazidə fabrik, həbsxana, xəstəxana və bir neçə məktəb var. Fəaliyyət (45 dəqiqə) 1. Qərar qəbulu və kommunikasiya proseslərini ayrı-ayrı qruplarda hazırlayın. Qərar qəbulu prosesinə kimi cəlb edəcəyinizi və atacağınız addımları müəyyənləşdirin. 2. İştirakçılar bu prosesi plakat vərəqə yazmalı, prosesi ətraflı izah etməyə hazır olmalı, seçimlərini əsaslandırmalıdırlar. Müzakirə (45 dəqiqə) 1. Hər qrupdan təklif etdikləri prosesi paylaşmağı xahiş edin, digər qrupların fikirlərini dinləyin. 2. Hər bir qrupun fayda və narahatlıqlarının qısa icmalını verin. 3. Təklif olunan prosesdə narahatlıq doğuran məsələlərin həlli üçün dəyişiklik etməyi qrupdan xahiş edin. 4. Dəyişiklik prosesində qrup razılığının olmasını yoxlayın. © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 101 Ətraflı düşünün, sonra qərara alın Məlumat Müzakirə Qərar Nəzərdən keçirmə Araşdırma Əks etdirmə Fikirlər Yoxlama seçimləri Sessiya planı – VCT-lər üçün siyasət necə layihələşdirilir və işlənib hazırlanır • Bu, milli/yerli miqyasda edilir? • Bu, ilkin olaraq milli və ya yerli proqramların təsirinə məruz qalır? • Bu, siyasi qərar qəbul edənlər və ya hökumət işçiləri tərəfindən təsirə uğradılıbmı? • Bu, əlilliyi olan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi müdaxilədir, yoxsa axına salınmaya daha geniş yanaşmanın bir hissəsidir? • Bunu kim və necə maliyyələşdirir? • Bu siyasətdən təsirlənəcəyi, cəlb olunacağı gözlənən hansı maraq qrupları var? • Vaxt çərçivəsi necədir? • Bu, yenidir, yoxsa artıq mövcud olanlar üzərində qurulub? Sessiya planı – nə vaxt və necə məsləhətləşmək İnsanlar nə qədər məlumat verməlidirlər; onlar öz fikirlərində nə qədər inamlı olmalıdırlar; geniş ictimaiyyət qarşısında deyiləsi fikri beyində formalaşdırmaq üçün nə qədər vaxt lazımdır; onlar müdirlərini/özlərindən vəzifəcə yüksək insanları müzakirənin əhəmiyyətinə necə inandırırlar; onlar qərar qəbulu ardıcıllığının müxtəlif mərhələlərində müzakirə açmaqla bağlı riskləri necə qəbul edirlər. Sessiya planı Qrup üzvlərinin öz rollarının nədən ibarət olduğunu və sizin nə üçün məhz onları cəlb etdiyinizi aydın başa düşdüklərinə necə əmin olmalı; hansı mərhələdə kimi cəlb etməyə necə qərar vermək, onların iştirakını nə üçün və necə təmin etmək barədə bəzi məsləhətlər verməli. Sessiya planı Ehtiyac duyduğunuz resursları planlaşdırmaq və koordinasiyalı yanaşmaya sahiblənmək barədə xüsusi vasitə/sessiya planı tuta bilərsinizmi? Siz qərar qəbuluna inklüziv yanaşmanı necə maliyyələşdirirsiniz, bunun üçün sizə nə qədər vaxt lazımdır? İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 102 Nümunə – əlilliyin bərabərliyinin təsirini qiymətləndirmək Əlilliyin bərabərliyinin təsirini qiymətləndirmə nümunəsi Siyasətin adı Mərhələ 1: Əlilliyin bərabərliyinin qiymətləndirilməsinin müşahidə olunması (DEIA) Siyasətin/vəzifənin adı: Aparıcı qiymətləndirici: Prosesin başlanma tarixi: Prosesin bitmə tarixi: S1. Siyasətin hansı sağlamlıq məhdudiyyəti qruplarına uyğun olduğunu qiymətləndirmək üçün nəzərdən keçirici qiymətləndirmədən istifadə olunubmu? Bəli – Nəzərdən keçirilmə yerinə yetirilib Əgər uyğundursa işarələyin Nəzərdən keçirilmə tarixi: Xeyr: Nəzərdən keçirilmə tamamlanmayıb Əgər uyğundursa işarələyin S2. Siyasətin əsas məqsəd və nəticələri nədən ibarətdir? Sizin siyasi təklifiniz aydın olmalıdır: siz bununla nə əldə etmək istəyirsiniz? Bundan kim faydalanacaq? Məqsədlər: Məqsəd və nəticələr: Kim faydalanacaq: S3. Siyasətin hansı tərəfləri/fəaliyyətləri ayrıca olaraq əlilliyin bərabərliyinə xüsusilə münasibdir? Bu mərhələdə sizin mümkün təsirləri siyahıya almanıza ehtiyac yoxdur, yalnız sahələri müəyyənləşdirməlisiniz. Fəaliyyət/Aspekt S4. Dəlil toplama Müxtəlif sağlamlıq məhdudiyyəti qruplarına təsirini müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunacaq məlumat və araşdırmanın siyahısını aşağıda verin Mövcud dəlil - təsiri müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunur © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 103 S5. Dəlil boşluqları Təsirin ehtimal və/və ya dərəcəsini dəqiq müəyyənləşdirmək üçün sizə əlavə məlumat lazımdırmı? Xeyr: zəhmət olmasa, 6-cı suala keçin. Bəli: zəhmət olmasa, hər hansı dəlil boşluğunu necə dolduracağınızı izah edin. Dəlil boşluğu Dəlil necə tutuşdurulacaq Məsul fərd, yaxud komanda və vaxt çərçivəsi S6. İştirak və məsləhətləşmə Qeyd: Siz qiymətləndirmə zamanı maraqlı tərəfləri iştiraka necə cəlb edə bilərsiniz? İşti- rakın ölçüsü siyasətin xarakterindən asılı olacaq. Bu, müəyyən olunmuş seçimlərə məlumat- lı baxışa, nöqteyi-nəzərə, eləcə də təsirlərin qiymətləndirilməsinə imkan verəcək. Maraqlı tərəflərin arzu olunmayan təsirlərin həllinə yönəlmiş ən effektiv metodlar haqqında fikirləri nəzərə alınmalıdır. Məsləhətləşmə və iştirakdan sonra qiymətləndirməyə qayıtmaq və aşkar etdiklərinizə uyğun düzəlişlər aparmaq zərurəti yarana bilər. Baş vermiş məsləhətləşmə - kiminlə, nə vaxt və necə: Məsləhətləşmə barədə fikir və rəylərin icmalı: Sorğu: Nəticədə meydana çıxan fəaliyyət: Sorğu: Nəticədə meydana çıxan fəaliyyət: Sorğu: Nəticədə meydana çıxan fəaliyyət: Qiymətləndirmə ilə yanaşı nəşr ediləcək hər hansı məsləhətləşmə üzrə yazılı mən- bəyə keçid: Maraqlı tərəflərlə iş necə davam edəcək: İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 104 Mərhələ 2: Əlilliyin bərabərliyinə kömək etmək üçün təsir və imkanları qiymətləndirmək 3-cü sualda əlilliyin bərabərliyi (üstəlik, dəlil toplama və ya iştirak mərhələlərində aşkar olunan digərləri) ilə əlaqəli müəyyənləşdirilmiş sahələrə baxın və aşağıdakı cədvəldə sənədləşdirin. S7: Toplanmış dəlildən istifadə etməklə hər hansı bir təsiri müəyyənləşdirmək olarmı? Aşkar etdiyiniz faktları və təsirə uğramış hissələri sənədləşdirmək üçün aşağıdakı cədvəldən isti- fadə edin. S8: Siz əlilliyin bərabərliyini daha da artırmaq üçün əlavə nə edə bilərsiniz? Zəhmət olmasa, aşağıda sənədləşdirin. Mərhələ 3: Siyasəti qüvvətləndirmək Aşkar olunmuş hər hansı təsiri aradan qaldırmaq və ya azaltmaq üçün nə etmək olar? Zəhmət olmasa, öz qüvvətləndirmə fəaliyyətinizi sənədləşdirmək üçün aşağıdakı cədvəldən istifadə edin. S9. Əlilliyin bərabərliyini daha da artırmaq imkanları Mərhələ 4: Monitorinq və nəzərdən keçirmə S10. Siyasətinizin həqiqi təsirini qiymətləndirmək üçün sizin yerində hansı monitorinq mex- anizmləriniz var? Fəaliyyət/ Aspekt Müvafiqdirsə, müəyyən sağlamlıq məhdudiyyəti qrupu Potensial/ həqiqi təsir Təsiri aradan qaldırmaq və ya azaltmaq üçün fəaliyyəti qüvvətləndirmək © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 105 Aşağıdakı monitorinq məlumatından bu siyasəti ədalətlə tətbiq etmək üçün istifadə oluna bilər: Bu qiymətləndirmə üzrə yeniləndirməni tamamlamaq məqsədilə nəzərdən keçirmə tarixini təmin edin. Tarix: Əlillik və digər bərabərlik məsələləri üzrə məlumat əldə etmək üçün forma BK bərabər imkanların monitorinqi üzrə forma nümunəsi Biz xidmət göstərdiyimiz müxtəlif icmaları bütün səviyyələrdə əks etdirən işçi qüvvəsi cəlb etmək, saxlamaq və inkişaf etdirmək niyyətindəyik. Bizim müxtəlif məlumatları yoxlayıb analiz etməyimiz insan resurslarına yönəlik proseslərimizin ədalətli, şəffaf olması, bütün heyət üçün imkan bərabərliyini təşviq etməsi, hər hansı ayrıca qrupa mənfi təsirinin olmaması üçün zəruridir. Sizin bizi dəqiq məlumatla təmin etməyiniz təkcə bizim öz qanuni öhdəliklərimizi yerinə yetirməyimizə deyil, bundan da vacibi, bizim müxtəlif istedadlı və stimullu işçi qüvvəsini cəlb edən, saxlayan siyasət yürütməyimizə gətirib çıxaracaq. Bu formada təqdim olunmuş istənilən məlumat tam məxfi saxlanacaq və yalnız statistik məqsədlərlə istifadə olunacaq. Seçim prosesində birbaşa iştirak edən heç kəs bunu görməyəcək. Şəxsin tanınmasına səbəb ola biləcək heç bir məlumat hər hansı bir şəkildə nəşr və ya istifadə olunmayacaq. Cins Kişi Qadın Siz evlisiniz, yoxsa vətəndaş nigahındasınız? Bəli Xeyr Yaş 16-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ Deməməyə üstünlük verirəm Milli mənsubiyyətinizi necə ifadə edərdiniz? İngilis Uelsli Şotland Şimali İrlandiyalı Britaniyalı Başqa Deməməyə üstünlük verirəm Sizin etnik mənşəyiniz nədir? Etnik mənşə kateqoriyaları milliyət, doğum yeri və ya vətəndaşlıqla əlaqəli deyil. Bu zaman sizin fərd kimi mənsub olduğunuzu düşündüyünüz qruplar nəzərdə tutulur. Zəhmət olmasa, münasib qrafanı işarələməklə öz etnik mənşəyinizi göstərin türk rus talış kürd ləzgi qaraçı tat Digər etnik qrup Deməməyə üstünlük verirəm İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 106 Siz özünüzü əlil hesab edirsinizmi? Bəli Xeyr Deməməyə üstünlük verirəm Burada verdiyiniz hər bir məlumatdan yalnız monitorinq məqsədilə istifadə olunacaq - əgər sizin “uyğun nizamlama”ya ehtiyacınız varsa, onda ayrıca prosesə rəvac verin. Biz sizin ayrıca ehtiyaclarınızı ödəmək üçün uyğun addımlar atacağıq. Aşağıdakı sağlamlıq məhdudiyyəti növlərindən hansı ilə bağlı təcrübəniz var? Fiziki/hərəkət Əqli sağlamlıq vəziyyəti Qavrama məhdudiyyəti Görmə məhdudiyyəti Eşitmə məhdudiyyəti Öyrənmə məhdudiyyəti Uzunmüddətli xəstəlik (vəziyyət) Digər Sizin cinsi oriyentasiyanız nədir? Heteroseksual/birbaşa Lesbian Gey Biseksual Başqa Deməməyə üstünlük verirəm Sizin dininiz və ya inancınız nədir? Heç bir din Buddist Xristian Hindu İudaist Müsəlman Sikh Digər din Deməməyə üstünlük verirəm Sizin hazırkı iş vəziyyətiniz necədir? Tam ştat Yarım ştat Deməməyə üstünlük verirəm Sizin elastik iş formanız hansıdır? Heç biri Elastik vaxt Pilləli saat Rüb (semestr) vaxtı saatlar Elastik illik saat 1 ştatlı işi 2 nəfərin paylaşması Elastik növbələr Sıxılmış (1 həftəlik işi bir neçə günə) Evdə işləmə Digər Sizin baxım öhdəliyiniz varmı? Əgər varsa, aid olanı işarələyin Heç bir Uşaqların əsas baxıcısı (18 yaşdan az) Əlilliyi olan uşağın/ların əsas baxıcısı Əlilliyi olan yetkinlərin əsas baxıcısı (18 və daha artıq) Yaşlı insanların əsas baxıcısı (65+) İkinci dərəcəli baxıcı Deməməyə üstünlük verirəm Bu anketi doldurmaqla siz bizə bir işəgötürən kimi hər kəs üçün imkan bərabərliyini necə təmin edə biləcəyimizi başa düşməyə kömək etmiş olursunuz. Bu anketi doldurduğunuza görə sizə təşəkkür edirik. 106 © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 107 Bölmə 4. İnklüziv qərar qəbulunda siyasət formalaşdıranların rolu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 108 Xülasə BM Konvensiyası və müxtəlif beynəlxalq sənədlərin gözləntiləri budur ki, milli və yerli hö- kumətlər, digər siyasət formalaşdıranlar əlilliyi olan şəxsləri cəlb etməklə inklüziv qərar qəb- ulunu öhdələrinə götürsünlər. Bu vasitələr toplusunun əsas hədəfi siyasət formalaşdıran qurumlar və şəxslərdir. Toplu əlavə olaraq vətəndaş cəmiyyəti və medianın rolunu da birincilər sırasında vurğulayır - həm onların inklüziv qərar qəbuluna kömək etmək üçün xüsusi öhdəlikləri, həm də siyasət forma- laşdıranların daha inklüziv olmaları üçün verə biləcəkləri dəstək baxımından. Siyasət formalaşdıranların əlilliyi olan şəxsləri qərar qəbuluna cəlb etməsi sarıdan gözlən- tilərin artdığı vaxtda bunun yürüdülən siyasətin və qəbul olunan qərarların keyfiyyətinə fay- daları da artmaqdadır. Bura aşağıdakılar daxildir: • siyasətin effektivliyini mümkün qədər təmin etmək - bu da çox vaxt xərcləri ortalama olaraq uzun müddətə aşağı salır; • leqal risklərdən çəkinmək; • əlilliyi olan şəxslərin bacarıq və qabiliyyətlərini nümayiş etdirmək, başqalarının onlara münasibətini və işəgötürmə perspektivlərini yaxşılaşdırmaq. Daun sindromlu şəxs yerli müşavir olmaq məqsədinə çatır İctimai məşğulluq effektiv idarəetmə üçün şərtdir Hökumət yoxsulluq və işsizlik kimi mürəkkəb qlobal və daxili problemlərlə təkbaşına məşğul ola bilməz. O, dar büdcəsinə baxmayaraq daha keyfiyyətli ictimai xidmətlərə tələbatın art- ması kimi çətin mübadilələrlə üzləşir. Hökumət bu problemin həlli yolunu tapmaq üçün öz vətəndaşları və digər maraqlı tərəflərlə birlikdə işləməlidir. Üstəlik də, yaxşı məlumat- landırılmış və daha az hörmət, itaət göstərən savadlı vətəndaşlar hökuməti “demokratik per- |