Biznesda buxgalteriya fanidan tayyoralagan

- 
Har xil doiradagi ekspertlar xizmatidan foydalanish; 
- 
Yuqori malakali audit xodimlari xizmatidan foydalanish; 
- 
Audit resurslarini jalb qilishda tanlay olish. 
Autsorsing va kosorsingdan foydalanish ko’pgina korxonalarga ma’qul 
keladi, chunki ko’pgina yirik va kichik korxonalar o’zining shaxsiy audit xizmati 
tizimini tashkil eta olmaydi Ichki audit tizimini tashkil etish qo’shimcha xodimlarini 
jalb etish, ularga sharoitlar yaratishni talab etadi. Bu esa korxonaga moliyaviy zarar 
keltiradi. 
Tashqi va ichki nazorat bir - biriga bog’liqligi nazoratni yagona tizim
ekanligini bildiradi. Shu bilan birga tashqi va ichki nazorat o’rtasida
quyidagi
farqlar mavjud. 
1. Nazoratni majburiyligi. O’zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya
hisobi to’g’risida»gi Qonuniga asosan tashkilotlar yillik buxgalteriya hisoboti 
bilan
auditorlik xulosasi topshirilishi kerak. 
Qolgan holatlarda auditorlik tekshiruvlari tashqi nazorat bo’lganligi uchun
ixtiyoriydir. Buni korxona rahbarining qaroriga asosan o’tkaziladi. 
Ichki nazorat har bir korxona uchun uni tashkiliy - xuquqiy formasiga,
mulkchiligidan qat’iy nazar, hajmiga va tarmoqqa bo’ysinishidan qat’iy
nazar
majburiy. 
2. Nazoratni tashkil kilish maksadi. Tashqi auditni maqsadi -tashkilotning
buxgalteriya hisobini, xisobot ko’rsatkichlarini tashqi foydalanuvchilar uchun
ishonchliligini tasdiqlash. Auditor tekshirishni yakunlab auditorlik xulosasini 
bersa maqsadga erishilgan bo’ladi. Ichki nazoratni maqsadi -korxonaning barcha 
xodimlarini o’zlariga birkitilgan vazifalariga amal qilishlarini ta’minlash. Ichki 
nazoratni maqsadiga erishishi doimiy. 

---

3. Axborotlardan foydalanuvchilar. O’tkazilgan tashqi audit axboroti 
natijalaridan foydalanuvchilar tashqi foydalanuvchilar. 
O’tkazilgan ichki nazoratni axborotlari ichki foydalanuvchilar uchun
tayyorlanadi,
xususan tashkilot boshqaruvchisi va menejerlar uchun. 
4. Tanlash erkinligi. Mustaqil tashqi audit auditorlik faoliyati to’g’risidagi 
qonun asosida tashkil qilinib, uning asosiy tamoyillari, maqsadi, izlanish
tartibi,
auditorlik dalillarini to’plash, natijalarni yoritish, tekshirilayotgan tashkilot
rahbari 
bilan birgalikda ish olib borish ko’rsatilgan. Tashqi nazorat ma’lum bir
ma’noda 
markazlashtirilgan va belgilab qo’yilgan. 
Ichki nazorat tashkilot boshqaruvining maqsadi va vazifalaridan kelib 
chiqqan holda tashkil qilinadi. Davlat tomonidan ichki nazoratni asosiy 
yo’nalishigina belgilab beriladi - xatlovdan o’tkazish tartibi,
xujjatlashtirishni 
tashkillashtirish qoidalari, analitik hisobni yuritish tavsiyalari, boshqaruv
lavozim 
majburiyatlarini aniqlash va boshqalar. 

---

2-chizma. Ichki nazorat usullari