Bob. Shaxs taraqiyotini davrlarga bo’lishning nazariy asoslari

II Bob.Shaxs taraqiyotining asosiy davrlari
va ularning psixologik xususiyatlari
2.1 Bolalik davri: ilk bolalik, bolalik va o’smirlik.
Yoshlik davri: erkaklik va ayollik
Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning asosiy davrlari:O'rganish: O'rganish, yangi bilim va ko'nikmalarni olish, tajribalardan foydalanish, o'z bilim va malakalarini oshirish, yangiliklarga qulaylik bilan moslashish imkonini beradi.
Ta'lim: Ta'lim, o'zini o'rganish, ma'lumotlarni yig'ib olish, mustaqil o'rganish, o'zning qobiliyatini oshirish va yangi bilim va ko'nikmalarni olish imkonini beradi.
Rivojlantirish: Shaxsning o'zini rivojlantirish uchun xususiy tadbirlar olib borish, o'z bilim va ko'nikmalarini oshirish, talabalarini orttirish, yangi tajribalar olish va o'zning rivojlanishiga yo'l qo'ymoqda.
Tarbiyalanish: Tarbiyalanish, qadriyatlar, qoidalar, odatlar va etik qoidalar bilan tanishish, insoniy xulq va huquqlar bilan tanishish, jamiyatga foydali a'zolik qilish imkonini beradi.Shaxs taraqqiyotining asosiy davrlarining psixologik xususiyatlari:Motivatsiya: Motivatsiya, shaxsning maqsadlarni belgilash, shaxsga energiya, rag'bat va boshqa yo'llarni topish uchun ilham olish, qarorlarini amalga oshirishga qodir bo'lish imkonini beradi.
O'z-raqamlilik: O'z-raqamlilik, o'zining o'zini o'rganish, o'z-boshqaruv qilish va o'zning taraqqiyotida muhimlik berish imkonini beradi.Suhbatlashish: Suhbatlashish, shaxsga o'z fikrlarini ifodalash, boshqalar bilan muloqot qilish, o'z fikrini eshitish va boshqalar bilan hamkorlik qilish imkonini beradi.
Ko'nikmalar va o'zakamlar: Shaxsning o'zakamlari va ko'nikmalari, o'zini o'rganish va rivojlantirish uchun foydali resurslar bo'lib, o'z fikrini boshqalarga yetkazish, muammolarni hal qilish va o'z-o'zini boshqarish imkonini beradi.
Tahdidlar bilan kurashish: Shaxsning tahdidlar bilan kurashishga qodir bo'lishi, qiyinchiliklarni astalmoq va rivojlanishga yo'l qo'ymoqda.
Shaxsning taraqqiyotini davrlarga bo'lishning asosiy davrlari va ularning psixologik xususiyatlari, shaxsga o'zini o'rganish, rivojlantirish, talabalarini amalga oshirish va maqsadlarini erishish imkonini beradi. Bu davrlar va xususiyatlar shaxsga yaxshi o'zakamlar, ko'nikmalar va g'oyalar bilan o'zini yanada rivojlantirish, o'zining tushuntirish va belgilash, o'z-o'zini boshqarish va o'zining o'zini yanada yuksaltishga o'z hissasini beradi.
Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning asosiy davrlari va ularning psixologik xususiyatlari:Ijodkorlik: Ijodkorlik, yangiliklarni yaratish, ideyalar o'zgartirish, yangi yechimlarni topish va innovatsiyalar bilan shug'ullanish imkonini beradi. Ijodkorlik, shaxsning kreativlikni oshirish, muammolarni yechish va yangi yo'llar topishga erishish imkonini beradi.Samimiylik: Samimiylik, shaxsga o'zining o'zini tanishish, o'zning istaklari va talablari bilan taniq olish, o'zining hissiyotlari va o'zining o'zini tasdiqlash imkonini beradi.
O'z-o'zini boshqarish: Shaxsning o'z-o'zini boshqarish xususiyati, o'zning vaqtini, energiyasini, resurslarini to'g'ri boshqarish, maqsadlarga yo'naltirish va o'zning tushuntirishini oshirish imkonini beradi.
Yuksak o'zg'arlilik darajasi: Shaxsning yuksak o'zg'arlilik darajasi, o'zining qonuniy va odatiy cheklanishlardan o'tish, yangiliklarga oson moslashish, o'z bilim va ko'nikmalarini yanada rivojlantirish, yangi imkoniyatlarni topish imkonini beradi.Tanqidiy o'zlashtirish: Tanqidiy o'zlashtirish, o'z bilim va ko'nikmalarini o'zini baholash, o'z xato va kamchiliklarini tan olish, o'zini yanada rivojlantirish uchun o'zini tartibga solish, yangi tajribalar olish va o'zning taraqqiyotini yanada yuksaltish imkonini beradi.Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning bu davrlari va xususiyatlari shaxsga o'zini o'rganish, o'zining qobiliyat va potensialini kengaytirish, o'z maqsadlariga erishish uchun muhim qo'llab-quvvatlash va o'z-o'zini yanada rivojlantirish imkonini beradi.
Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning asosiy davrlari va ularning psixologik xususiyatlari:Sabr: Sabr, shaxsga muammo va qiyinchiliklar bilan boshqarish, davom etish va natijalarni kutilish imkonini beradi. Sabr, shaxsga o'z maqsadlariga erishish uchun kerakli davomni saqlash va istiqomat bilan ishlash imkonini beradi.
Adolat va ehtirom: Adolat va ehtirom, shaxsga o'zining qonuniy va etik qoidalar bilan muvofiqlash, boshqalarni hurmat qilish, jamoatning huquqlariga e'tibor berish imkonini beradi.Samarali tadbir: Samarali tadbir, shaxsga o'z maqsadlariga erishish uchun kerakli qadam va tadbirlarni to'g'ri tanlash, tashkilot va resurslardan samarali foydalanish, o'zining amalini rivojlantirish imkonini beradi.Tashvish va kuchli hissiyotlar bilan boshqarish: Shaxsga tashvish va kuchli hissiyotlar bilan boshqarish xususiyati, stres va qiyinchiliklar bilan boshqarish, o'zini rivojlantirish va maqsadlarga yo'naltirish uchun zarur hissiyotlar bilan ishlash imkonini beradi.
O'zakamlilik va qadr-qimmatlarga ega bo'lish: O'zakamlilik va qadr-qimmatlarga ega bo'lish, shaxsga o'z o'zini, o'z muhimiyatini va o'z qobiliyatini anglash, o'zini qadrlash va boshqalarning ham o'zini qadrlash imkonini beradi.Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning bu davrlari va xususiyatlari, shaxsga o'zini rivojlantirish, maqsadlarga yo'naltirish, muammolarni hal qilish, o'z-o'zini boshqarish va o'zining taraqqiyotini oshirish imkonini beradi. Bu xususiyatlarni o'rganish va amalga oshirish, shaxsga o'zining yuqori potensialini olish va yuksaltishga yo'l qo'ymoqda.
O'zakamlilik va o'zini boshqarish: Shaxsning o'zakamlilik va o'zini boshqarish xususiyati, o'zning o'z faoliyatini va vaqtni to'g'ri boshqarish, maqsadlarga yo'naltirish, o'zining istaklarini va talablarni tushunish va bajarish imkonini beradi.Istiqlol: Istiqlol, shaxsga o'z o'zini o'zlashtirish, o'z qarorlarini o'ziga xos qilish va o'z faoliyatida mustaqillik qilish imkonini beradi.Yaratqanlik: Yaratqanlik, shaxsga o'z bilim va ko'nikmalarini yangiliklarga o'g'irtirish, yangi yechimlarni topish va innovatsiyalarga qaratilish imkonini beradi.
Tashvishlarga qarshi ko'ngil ochish: Shaxsga tashvishlarga qarshi ko'ngil ochish, qiyinchiliklar va muammolarni hal qilish uchun zarur hissiyotlarni boshqarish imkonini beradi.O'zlashtirish va jamiyat bilan o'zaro munosabatlar: Shaxsga o'zlashtirish va jamiyat bilan o'zaro munosabatlar, o'zining o'zini jamoatga qo'shish, boshqalar bilan hamkorlik qilish va o'z muammolarini o'rtaga qo'ymaslik imkonini beradi.Maqsadga yo'naltirish: Shaxsga maqsadlarga yo'naltirish, o'zining maqsad va hujjatlarini belgilash, yo'l harakatini aniqlash, qat'iylik bilan maqsadiga erishishga intilish imkonini beradi.
Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lishning bu davrlari va xususiyatlari shaxsga o'zini rivojlantirish, muvaffaqiyatga erishish, o'zakamlilik va istiqlolni oshirish, yaratqanlikni qo'llab-quvvatlash va o'zlashtirish va jamiyat bilan o'zaro munosabatlarni rivojlantirish imkonini beradi. Bu xususiyatlarni o'rganish va amalga oshirish shaxsga o'zining shaxsiy va professional hayotida muvaffaqiyatga erishishga yo'l qo'ymoqda.
Shaxs taraqqiyotining asosiy davrlari va ularning psixologik xususiyatlari quyidagicha bo'lishi mumkin:
Bolalik davri:Ilk bolalik: Bu davrda shaxsning o'ziga xos tabiatini shakllantirish, dunyoga tushish, uning hayotning eng asosiy qoidalari va odatlari bilan tanishish jarayoni o'tadi. Shaxsga muhim qadriyat va qo'llab-quvvatlash berish, o'zini ifoda qilish, kompaniyalashish va o'rganish uchun imkon beriladi.Bolalik va o'smirlik: Ushbu davrda shaxsning o'zini o'sirishga, muhit bilan ko'ra qabul qilishga, do'stlar bilan aloqalar o'rnatishga, o'zustaki qobiliyatlarini rivojlantirishga imkon beriladi. Shaxsga o'zini tanish, o'zining o'zini boshqarish, o'z fikrlarini ifoda qilish, o'z ustiga o'zodlik va javobgarlik hissiyatini olish imkonini beradi.
Yoshlik davri:Erkaklik: Erkaklik davrida shaxsga jinsiy hayot, jinsiy identifikatsiya va o'zining jinsiy roli bilan bog'liq tushunchalar rivojlanadi. Shaxsga o'zining erkaklik jihatlarini qabul qilish, jinsiy o'zlashtirish, mas'uliyatni tushunish va o'zining jinsiy rolida mustahkamlash imkonini beradi.
Ayollik: Ayollik davrida shaxsga jinsiy hayot, jinsiy identifikatsiya va o'zining jinsiy roli bilan bog'liq tushunchalar rivojlanadi. Shaxsga o'zining ayollik jihatlarini qabul qilish, jinsiy o'zlashtirish, mas'uliyatni tushunish va o'zining jinsiy rolida mustahkamlash imkonini beradi.
Bu davrlar shaxsning o'zini rivojlantirish, jinsiy identifikatsiyani tushunish, jinsiy rolini o'zlashtirish, jinsiy hayotga tayyorgarlik, o'z odat va qo'llanmalarini shakllantirish, o'zustaki jinsiylikni tushunish, o'z-o'zini ifoda qilish va jamiyatning jinsiy normativlariga moslashishga imkon beradi. Bu davrlar shaxsning o'zining o'zini tushunish va shaxsiylikni shakllantirishda katta ahamiyatga ega bo'ladi.
Yuksak o'smirlik: Shaxsning o'zining o'smirlik, jamoat bilan hamkorlik, o'z fikrlarini ifoda qilish, o'zining xohishlar va maqsadlarga erishish uchun o'zini yaxshi tuzish va boshqalar bilan irodali aloqalar o'rnatishga imkon beriladi. Bu davr shaxsga o'zining o'zini o'zlashtirish, iste'mol qilishga, mustahkamlashga va muvaffaqiyat qozonishga yo'l beradi.
Yaratqanlik va iqtidor: Shaxsning yaratqanlik va iqtidor davri, shaxsga o'z bilim va yeteneklarini rivojlantirish, yangi yechimlarni topish, yangi ideyalar va innovatsiyalar o'rniga kelish imkonini beradi. Shaxsga o'zining yaratqanlikni va iqtidorlarini oshirish, yangi mulkni yaratish, o'z ustiga o'zodlik va o'z faoliyatida qiyinchiliklarni hal qilishga imkon beradi.
Shaxs taraqqiyotining asosiy davrlari va ularning psixologik xususiyatlari bo'yicha yuqorida keltirilgan davrlar shaxsning o'zini rivojlantirish, o'zini ifoda qilish, o'zining o'smirlik, hamkorlik va yaratqanlik xususiyatlarini oshirishga imkon beradi. Ushbu davrlarni o'rganish va amalga oshirish shaxsga o'zining o'zini yanada yuksaltish va yutuqlarini ko'tarishga yo'l qo'yadi.
O'qishga va o'rganishga bo'lgan qiziqish: Shaxsga o'qishga va o'rganishga bo'lgan qiziqish o'ylik davrining asosiy xususiyatidir. Bu davrda shaxs o'zining bilim va ko'nikmalarini rivojlantirishga, yangi ma'lumotlar o'rganishga, fanlarda ilmiy darajaga erishishga imkon beriladi.Mustaqil o'zlashtirish: Shaxs o'ylik davrda o'zining mustaqillikka qadr-qimmat berish, o'z fikrlarini ifoda qilish, o'z maslahatlarini qabul qilish va qarorlarini o'z-o'ziga qabul qilishga imkon beriladi. Bu davr shaxsga o'zining o'zini tanish va o'zini o'zlashtirish, o'zining xohishlarini va maqsadlarini belgilash, o'z ustiga mas'uliyat olish imkonini beradi.
Kasbga yo'naltirish davri:Kasbga yo'naltirish va professional rivojlanish: Bu davrda shaxs o'zining kasbi va professional tajribasini rivojlantirishga imkon beriladi. Shaxs o'z faoliyatida yuqori darajada mahorat va malakaga erishish, o'z ishida mustahkamlash, yangi ko'nikmalar o'rganish va o'zining sohasida muvaffaqiyat qozonishga qaratiladi.
Ommaviy hamkorlik: Shaxs kasbga yo'naltirish davrinda o'z kasbida ommaviy hamkorlik bilan bog'liq tushunchalar va ko'nikmalarni rivojlantiradi. Shaxs jamoatga qo'shilib, jamoat bilan hamkorlik qilish, qo'shimcha bilim va tajribalar olish, o'z ustida yuksak darajada mas'uliyatni olishga intiladi.
Bu davrlar shaxsning o'zini rivojlantirish, bilim va ko'nikmalarini oshirish, mustaqillikni qadrlash, kasbga yo'naltirish, professional rivojlanish, ommaviy hamkorlik va jamoatga qo'shilib ishlash imkonini beradi. Ushbu davrlarni o'rganish va amalga oshirish shaxsga o'zining kariyerida muvaffaqiyatga erishish, o'z kasbida yuqori darajada rivojlanish va o'zining ijtimoiy hamkorlikda katta rol o'ynashga imkon beradi.
Oilaviy davr:Oilaviy bog'lanish: Shaxsga oila bilan bog'liq tushunchalar va munosabatlar rivojlanadi. Bu davrda shaxs oilaviy qadriyat va qo'llab-quvvatlashning muhimligini tushunadi, oilasiga bog'liq hamkorlik va himoya o'rnatadi.
Ota-ona bo'lish va oilaviy mas'uliyat: Shaxs oilaviy davrda ota-onasiga qarshi mas'uliyatni o'zida his qiladi, oilasiga yordam berish va uning talabalari bo'lishiga imkon beradi. Shaxsga oilaviy mas'uliyatni tushunish, o'z oilasini yaxshi tuzish va uni muhokamaga olishga imkon beriladi.
O'z-o'zini mustahkamlash davri:Shaxsga o'zini o'zlashtirish: Bu davrda shaxs o'zini tanish, o'z xususiyatlari va qobiliyatlarini tushunish, o'zining o'ziga xosliklarini qabul qilish, o'z-o'zini ifoda qilish, o'z ustiga mas'uliyat olish va o'z hayotni o'rganishga imkon beriladi.
O'zining shaxsiy maqsadlarini belgilash: Shaxs o'z-o'zini mustahkamlash davrda o'zining shaxsiy maqsadlarini aniqlash, o'z hayotida qanday muvaffaqiyatga erishishni istash va o'z istaklariga yo'naltirish imkonini topadi.
Bu davrlar shaxsning o'zini rivojlantirish, oilaviy munosabatlarni mustahkamlash, oilaviy mas'uliyatni tushunish, o'z-o'zini mustahkamlash va shaxsiy maqsadlarini belgilashga yo'l qo'yadi. Ushbu davrlarni o'rganish va amalga oshirish shaxsga o'zining shaxsiy rivojlanishini, o'zining oilaviy munosabatlarida mustahkamlash va o'zning shaxsiy maqsadlariga qarab hayotida muvaffaqiyatga erishish imkonini beradi.

2.