Bölmə I. Gəmi haqqında məlumat

BÖLMƏ I
GƏMİ HAQQINDA MƏLUMAT
§ 1.1 ÜMUMİ MƏLUMATLAR
“BƏRDƏ” gəmisi Bakı-Türkmənbaşı-Bakı, Bakı-Aktau-Bakı, Bakı-Kurık-Bakı xətlərində müntəzəm çıxdığı səfərlərdə dəmir yolu vaqonları daşıyır. Bu gəmi 2011-ci ilin mayında Xorvatiyanın Ulyanik tərsanəsi ilə imzalanmış müqaviləyə əsasən inşa edilmişdir. Bu gəminin istismara buraxılmasında əsas məqsədlərdən biri tikintisi başa çatdıqdan sonra Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti ilə daşınacaq yükləri vaxtında Xəzər dənizinin o tayına və əks istiqamətə çatdırmaqdır.

• 
  Registr sinifi - KM * R1 AUT2
  
• 
  Çağırış nişanı – 4JOV
  
• 
  Maksimum uzunluğu – 154.50 m
  
• 
  Eni – 17 m
  
• 
  Bortun hündürlüyü – 7.50 m
  
• 
  Suya oturumu: Tam yüklə - 4.50 m
  
• 
  Dedveyt – 5991 ton
  
• 
  İstismar sürəti – 14 uzel
  
• 
  Dövlət bayrağı- Azərbaycan bayrağı
  
• 
  MMSI nömrəsi - 423367100
  
• 
  İMO nömrəsi – 9632351
  

§ 1.2 GƏMİ SÜRÜCÜLÜYÜNÜN TEXNİKİ VASİTƏLƏRİ (GSTV)

Sıra №	Cihaz Sistem	Tipi Markası	Sayı	Təyinatı	Düzəlişinin təyini
1	AIS	FURUNO FA-109	1	Gəmilərin xarakteristikalarını avtomatik təyin etmək
2	Radar	FURUNO 1815	2	Effektli müşahidə aparmaq	Təyin olunub
3	Girokompas	NAVITEX-X MK 2	1	Gəminin istiqamətini təyin etmək	Təyin olunub
4	Maqnit kompası	UKP-M	1	Gəminin istiqamətini təyin etmək	Təyin olunub
5	GPS/ DGPS	J NAV 500	1	Gəminin koordinatlarını göstərmək	Təyin olunub
6	Exolot	NEL 5	1	Dərinliyi təyin etmək	Təyin olunub
7	Laq	MQL-50M	1	Gəminin sürətini və gedilən məsafəni hesablamaq	Təyin olunub

Radarın düzəlişin təyin etmək üçün biz yerimizi dəqiq müəyyən edərək hər hansı görünən sahil cismini xəritədə taparaq ona xəritədə pelenq çəkir, və bu pelenqi həqiqi pelenq qəbul edərək onun neçə dərəcə olduğunu müəyyən edirik. Daha sonra biz radar vasitəsilə həmin sahil çıxıntısına olan pelenqi müəyyən edib aralarındakı fərqə görə radarın düzəlişini müəyyən edirik.

3.Girokompasın düzəlişini limandan çıxarkən stvora görə təyin etmək daha uyğun üsuldur.Bunun üçün gəmi limana daxil olarkən və ya çıxarkən stvoru kəsən anda girokompas pelenqini ölçürlər. Eyni zamanda xəritədən həmi stvora görə həqiqi pelenqi götürürlər.Həqiqi pelenq ilə girokompas pelenqini fərqi bizə girokompasın düzəlişini verir. Burada biz həmçinin astronomik üsulla və ya düzəlişi məlum olan maqnit kompası ilə də girokompasın düzəlişini müəyyən edə bilərik.
∆GK =HP – GKP
4.Maqnit kompasının düzəlişini təyin etmək üçün deviasiya cədvəlindən istifadə edirik.Üzdüyümüz ərazi üçün meyilliyi tapir və işarəsinə uyğun deviasiya ilə topluyub maqnit kompasının düzəlişini tapırıq.Həmçinin düzəlişi müəyyən olunmuş girokompas vasitəsilə maqnit kompasinin düzəlişini müəyyən etmək mümkündür.
∆MK = δ + d
Maqnit kompasının deviasiya cədvəli
Cədvəl 1.2

Δ	Kompas kursları		δ
-1,5 -0,5 +0,0 +0,9 +1,6 +2,3 +2,6 +3,0 +3,2 +3,1 +2,8 +2,4 +2,0 +0,7 +0,1 -0,5 -1,0 -2,5 -1,5	0^0 10^0 20^0 30^0 40^0 50^0 60^0 70^0 80^0 90^0 100^0 110^0 120^0 130^0 140^0 150^0 160^0 170^0 180^0	360^0 350^0 340^0 330^0 320^0 310^0 300^0 290^0 280^0 270^0 260^0 250^0 240^0 230^0 220^0 210^0 200^0 190^0 180^0	-1,5 -0,5 +0,5 +1,1 +0,7 +0,7 0,0 -0,5 -1,1 -1,6 -2,0 -2,2 -2,5 -2,6 -2,7 -2,5 -2,3 -1,6 +2,5

II Bölmə.
Reysin naviqasiya işlənməsi
1. Kecid ücün xəritələrin, naviqasiya vəsaitlərinin komplektləşdirilməsi və korrekturası.
a) kecid xəritələri

Sıra №	Xəritənin nömrəsi	Xəritənin adı	Miqyas	Çap ili	Korrektura tarixi
1	38011	Aktau limanı	1:10000	2014	15. 03.2023
2	32011	Manqışlaq buxtasından Pesçanı burnuna qədər	1:200000	2010	15. 03.2023
3	32012	Pesçanı burnundan Adamtaş burnuna qədər	1:200000	2011	15. 03.2023
4	32013	Sənqirli burnundan Karasenqin burnuna qədər	1: 200000	2011	15. 03.2023
5	32015	Krasnovodsk körfəzinə yanaşma	1: 200000	2015	15. 03.2023
6	31004	Xəzər dənizinin orta hissəsi	1:750000	2009	15. 03.2023
7	32016	Çeleken limanından Okarem limanına	1: 200000	2011	15. 03.2023
8	32017	Mahmudabad şəhərindən Həsən-Kül yoluna qədər	1: 200000	2010	15. 03.2023
9	33048	Babolser reydindən Ferahabad reydinə qədər	1:100000	2005	15. 03.2023
10	31005	Xəzər dənizinin cənub hissəsi	1:750000	2009	15. 03.2023

b) rəhbər sənədlər və vəsaitlər

Sıra №	Kitabın nömrəsi	Kitabın adı	Çap ili		Korrektura tarixi
1	1003	Xəzər dənizinin lotsiyası	2016	15. 03.2023
2	4051	Xəzər dənizində gəmilərin naviqasiya rejimi	2005	15. 03.2023
3	7207	Xəritələr və kitablar kataloqu	2013	15. 03.2023
4	2003	Naviqasiya avadanlığı və naviqasiya xəbərdarlıqlarının və hidrometeoroloji xəbərlərin yayımı üçün qrafik	2010	15. 03.2023
5	9011	MT-75	1975	15. 03.2023
6	9005	BAC-58	1958	15. 03.2023
7	9002	MAE-2011	2011	15. 03.2023
8	7202	Xəritə və kitabların kataloqu	1988	15. 03.2023

2.Kecid rayonu üzrə naviqasiya - coğrafi məlumat
Xəzər dənizi Yer kürəsinin ən böyük qapalı su hövzəsidir. Xəzər dənizinin suyu şordur, Volqanın çıxışına yaxın 0,05%-dən cənub-şərqdə 11-13%-ə qədərdir. Suyun səviyyəsi dalğalanmalara məruz qalır, 2009-cu ilin məlumatlarına görə o, Dünya Okeanının səviyyəsindən 27,16 m aşağı idi. Xəzər dənizinin sahəsi hazırda təqribən 390.000 km², maksimal dərinliyi 1025 m-dir. Xəzər dənizi Avropa ilə Asiyanın qovşağında yerləşir. Dənizin şimaldan cənuba uzunluğu təqribən 1200 kilometr (36°34'-47°13'), qərbdən şərqə 195-435 kilometr, orta hesabla 310-320 kilometr (46°-56° ).

Fiziki-coğrafi şəraitə görə Xəzər dənizi şərti olaraq üç hissəyə bölünür:

• 
  Şimali Xəzər (dəniz sahəsinin 25%-i),
  
• 
  Orta Xəzər (36%),
  
• 
  Cənubi Xəzər (39%).
  

Şimali və Orta Xəzər dənizi arasında şərti sərhəd Çeçenistan adası - Tyub-Qaraqan burnu, Orta və Cənubi Xəzər dənizi arasında - Çilov adası - Qan-Qulu burnu xətti ilə keçir. Xəzər dənizinin sahil xəttinin uzunluğu təqribən 6500-6700 kilometr, adalarla isə 7000 kilometrə qədər qiymətləndirilir. Bankalar əsasən alçaq və hamardır. Şimal hissəsində sahil xətti su kanalları və Volqa və Ural deltalarının adaları ilə girintilidir, sahilləri alçaq və bataqlıqdır, bir çox yerlərdə suyun səthi kolluqlarla örtülmüşdür. Şərq sahilində yarımsəhra və səhralara bitişik əhəngdaşı sahilləri üstünlük təşkil edir. Abşeron yarımadasının qərb sahillərində, şərq sahillərində isə Qazax körfəzi və Qara-Boğaz-Göl bölgəsində ən çox dolanan sahillərdir. Xəzər dənizinin orta hissəsi dərindir və cökəkdir. Cənub – şərq istiqamətində uzanan cökək Dərbənd çökəkliyidir. Dənizin orta hissəsinin ən böyük dərinliyi 790 m–ə catır və dənizin qərb sahilində olan Xudat rayonu paralelində yerləşir. 20–dən az dərinliyi olan ərazi gözəcarpan deyil və ensiz xətlə hər iki sahil boyu uzanır. Yalnız Aqraxan yarımadası yanında 20 m–lik izobat sahildən 18 mil aralıdır. Dərbənd cökəkliyi dənizin daha dərin olan cənub hissəsindən sualtı qayalarla ayrılır. Bu sualtı daşlar baş Qafqaz silsiləsinin davamıdır. Dənizin cənub hissəsi daha dərindir. Curinsk kosasından şərqə tərəf cökəklik yerləşir. Hansı ki, dərinliyi 1020 m–dir. Bu dərinlik Xəzər dənizinin ən maksimum dərinliyi sayılır. Xəzərdə daha cox dərinlik cənub sahilindədir. Az dərinliklər yalnız sahil xətti yaxınlığında yeləşir. Qərb və şərq sahilləri daha az dərindir, hətta bəzi yerlərdə otmeldir. Xüsusilə Türkmən körfəzi rayonunda və ondan cənuba doğru şərq sahili daha dayazdır. Dənizin orta və cənub hissəsinin dibinin relyefi sahildən kənarda durur. Kifayət qədər böyük dərinliklərdə yerləşən və banka adlanan sualtı palçıq vulkanı istisna etmək olar. Sahil yaxınlığında, xüsusilə qərb sahilində Abşeron və Bakı arxipelaqı rayonlarında bankaların sayı kifayət qədər coxdur. Makarov,
Abşeron, Kornilov – Pavlov və s. bankaları dəmir bankalardır. Limanlar və lövbər dayanaçaqları: Xəzər dənizinin əsas limanları Bakı, Mahacqala, Həştarxan, Türkmənbaşı və Aktaudur. Bundan başqa Xəzər dənizindəbir neçə kiçik limanlar və liman məntəqələri də vardır. Limanlar Apşeron, Bautino, Bekdaş, Alaca liman məntəqələri isə Yeraliyeva, Okarem və Kiyanlıdır.İran sahilində dalğadan qorunan Ənzəli və Noşəhr limanı yerləşir. Onlarda Ənzəli limanı daha yaxşı təhçiz olunub.