Book · January 022 citations reads 484 author

GETTISBURG QABRISTONIGA BAG‘ISHLOV 
Deyl Karnegining “Ommaviy nutq san’ati” asaridan 
7 yil oldin bizning otalarimiz bu qit'aga yangi millatni olib kelushgan, 
ozodlikni niyat qilishgan va takliflarni har bir inson teng huquqli bo‘lishiga 
bag‘ishlashgan. Hozir biz buyuk fuqarolar urushi bilan shug‘ullanyabmiz, shu 
yoki istalgan millatning bularga qanchalik chiday olishini tekshiryabmiz. Biz 
o‘sha urushning katta jang maydonida uchrashamiz. Biz uning bo‘lagini oxirgi 
joy singari , millatning yashashi uchun jonini berganlarga bag‘ishlaah uchun 

---

 131 
uchrashamiz va biz buni qilishimiz kerak. Ammo buyuk bir tuyg‘uda bu yerni biz 
bag‘ishlay olmaymiz, muqaddaslashtira olmaymiz. Bu yerda jang qilgan jasur 
insonlar o‘lgan bo‘lsa ham tirik, ular bu yerni muqaddaslashtirishgan. Dunyo, biz 
bu yerda nima deganimiz haqida juda kam yozadi yoki deyarli eslamaydi; ammo 
biz ularning bu yerda qilgan ishlarini unuta olmaymiz.Shuning uchun bu yerni 
tugatilmagan vazifa uchun bag‘ishlaymiz.Bu bizdan oldin qoldirilgan buyuk 
topshiriq uchun bag‘ishlovning bu yerda biz uchun bo‘lishi.Bu sharafli o‘limdan 
biz ular bergan bag‘ishlovning so‘ngi to‘liq o‘lchovining sabablariga 
bag‘ishlashni o‘stiramiz. Bu yerda foydasiz narsadan o‘lgan insonlarni 
sharaflamaymiz; bu millat Xudoning qo‘l ostida bo‘ladi va ozodlikning yangi 
tug‘ilishiga ega va odamlarning hukumati va odamlar uchun bo‘lgan hukumat 
yerdan hech qachon yo‘qolnaydi. 
 
ABRAHAM LINKOLN 
Kuba uchun iltijo Deyl Karnegining “Ommaviy nutq san’ati” asaridan 
 
[Bu nutq AQSH Senatori Serstin tomonidan 1989-yil 24-martda ijro etilgan . 
Bu o‘sha kun kongresining yozma variantidan olingan. Miss Sorstin Kubada 
o‘lgan. U o‘z erini AQShga yordam berish uchun undagan bu nutqda] 
Janob Prezident, men bu yerda gapirish uchun shaylangan lablar bilan 
turibman va barchasi Kubaning holati haqida. Men vijdonli, adolatli, mo‘tadil 
bo‘lishga urinaman. Menda keraksiz bo‘lgan holat uchun xalqni chayqatish 
maqsadi yoq. Va amerikacha mas’uliyat , burch keskinligi, Isoning odamiyligi va 
milliy g‘urur bor. Agar qo‘limdan kelsa bu topshiriqdan bosh tortishim kerak. 
Ammo men jur'at qilolmadim. Hozir men gapirish va gapirishdan tashqari o‘z 
bilimlarimdan qoniqa olmayabman. Men Kubaga ishonch bilan bordim ya’ni 
gazetalar tomonidan yozilgan holatning bo‘rttirilganiga ishonch bilan va mening 
urinishlarim birinchi navbatda bu taxminiy ko‘pirtirishlatdagi ommaviy axborot 
vositalarining e’tiboriga qaratilgan. Shubhasiz, bugungi vaqtda jurnalizmda juda 
ko‘p hayratlanishlar bor. Ammo Kubadagi holat kabi ko‘pirtirish yo‘q, chunki 
buni oshirib ko‘rsatib bo‘lmadi. 
Veylerning g‘ayriinsoniy politsiya ostida to‘rt yuz mingdan kam bo‘lmagan 
qo‘llab-quvvatlovchilari, oddiy, tinch, urushsiz mamlakat odamlari o‘z uylaridan 
Ispaniyaning agroiqtisodiy qismlarida majburan ishlatilgan va bu shahar 
qismlarida turar joylar tashqarisida bexuda vaqt sarflovchi qamoqqa olingan. 
Ularning qashshoq uylari yondirilgan. Ularning asboblari buzib tashlangan. 
Ularning hayot va oziq-ovqat omborlarining ko‘p qismi musodara qilingan. 
Odamlarning ko‘pi qari erkak ayollar va bolalar bo‘lgan. Ular umidsizlarcha 

---

 132 
qamoqda hayot o‘tkazishgan.Ularda shaharda ish bo‘lmagan.Ular shahar 
aholisining oz bo‘lgan ehsonidan tashqari hech vaqosiz shaharni tark etishgan. 
Amerika gazetalaridagi ochlik to‘g‘risidagi rasmiy haqiqat. Ularning hammasi 
minglab insonlarning taqdiri. Men oldin hech qachon Matanzasning shahar 
tashqarisidagi bu manzarani ko‘rmaganman va Xudodan iltimos qilib so‘rardim 
qaytib ko‘rmaslikni ham.
Men hech qachon ularning ma’yus ko‘zlarida umidsiz azobni ko‘rganimni 
unutolmayman. Ular kichik hujrada tiqilib yashardi.Ular xuddi biz ular orasida 
yashayotgandek xayr-ehson uchun ovozlarini ko‘tarishmadi. 
Erkaklar, ayollar va bolalar och holda jim turishardi. Ular faqatgina g‘amgin 
ko‘zlari bilan ochiq derazadan o‘zlarining alamli qalblariga boqardi. Ispaniya 
hukumati bu insonlarni saqlab qolish uchun 1 dollar ham pul ajratmadi va 
ajratmaydi ham. Ularga hozir AQSh tomonidan g‘amxo‘rlik qilinayabdi. Bu 
tomosha haqida o‘ylang. Buz Ispaniyaning bu fuqarolarini boqayapmiz; biz 
ularning kasallariga qarayapmiz va hali ham bu yerda bizdan ovqat 
jo‘natishimizni so‘raydiganlar bor, ammo biz yordam qo‘lini cho‘zishimiz kerak. 
Hali miltiqlar ovqatlar bilan borishi kerak bo‘lgan shunday vaqtlar kelishini aytib 
o‘taman.