Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich

Respublika bo‘yicha
2018-y.
2019-y.
2020-y.
2021-y.
2022-y.
2018-yilga nisbatan 
2022-yilda o‘sish (%) 
Jami to‘plangan Soliq va to‘lovlar 
(mlrd. so‘mda)
48825,8
58,931,2
78276,8 107535,8 103566,4
212,1
Bashoratga nisbatan to‘planish 
darajasi (%) foizda
100,5
103,5
125,6
114,8
104,5
Manba: Muallif tomonidan Davlat soliq qo‘mitasi rasmiy saytidagi ma’lumotlar asosida tayyorlangan
Tadqiqotlarimiz davlat soliq xizmati organlari faoliyati samaradorligi bir qator omillarga bog‘liq ekanligini 
ko‘rsatadi. Ushbu omillaning ko‘pchiligi davlat soliq organlari faoliyati samaradorligini baholash metodikasida 
hisobga olinadi. Biroq bu metodikada soliq organlarining ish hajmi to‘liq inobatga olinmagan. 
Hududlar kesimidagi soliq to‘lovchilar soni tahlil qilinganda davlat soliq xizmati organlari hisobida turgan 
eng ko‘p soliq to‘lovchilar Toshkent shahri, Farg‘ona, Toshkent va Andijon viloyatlari hissasiga to‘g‘ri kelishi 
aniqlandi. Ushbu tendensiya yillar kesimida ham o‘sish xususiyatiga ega bo‘lib qolmoqda. Buning asosiy sa-
bablari infratuzilmaning yaxshi ekanligi va aholi to‘lov qobiliyati hisoblanadi. Shu sababli soliq to‘lovchilar ushbu 
hududlarda faoliyat yuritishga intiladi.

---

211
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
2-jadval ma’lumotlaridan soliq to‘lovchilar asosan (69,2, 68,8, 64,2, 69,3 va 69,8 foizi) yuridik shaxs ma-
qomiga ega. Soliq to‘lovchilarning yuridik shaxs maqomiga ega ekanligi ijobiy holat. Chunki yuridik shaxslarda 
buxgalteriya hisobini yuritish majburiyati mavjudligi sababli soliq bazalarini hisobini yuritish va aniqlash im-
koniyati yuqori bo‘ladi. Buning natijasida soliq nazorati natijasi samaradorligi ortadi. Hududlar kesimidagi soliq 
to‘lovchilar soni holatini 2-jadval ma’lumotlaridan ko‘rishimiz mumkin. 
2-jadval:
O‘zbekistonda soliq organlarida 2018–2022-yillarda hisobda turgan soliq to‘lovchilar dinamikasi tahlili