43
Innovatsion pedagogik loyiha
– qabul qilingan va qismlarga ajratilgan
innovatsion pedagogik g‗oya, fikrlar majmuidir.
Innovatsion pedagogik reja
– tasdiqlangan innovatsion o‗quv loyihasi.
Innovatsion pedagogik g‘oya
– tizimlashtirilgan pedagogik g‗oyalar. O‗quv
jarayoni bashorat etilishi, ma‘lumotlar to‗plami.
Innovatsion ta’lim
– 1) ta‘lim sohasiga kiritilgan va kiritilayotgan
yangiliklar; 2) yangilangan yangi texnologiyalar asosida tashkil etilgan ta‘lim
jarayoni.
Innovatsion ta’lim muassasasi
– yangi tipdagi ta‘lim muassasalari:
akademik
litseylar, maktabgacha ta‘lim kompleksi, shaxsiy maktabgacha ta‘lim
muassasalari, ixtisoslashgan sinf va maktablar, gimnaziya, turli yo‗nalishli,
predmetlari chuqur o‗rgatiladigan maktablar va x.k.
Innovatsion texnologiya
– pedagogik taraqqiyotni ta‘minlashga qaratilgan
tashkiliy faollik jarayoni (faollik, didaktik o‗yinlar, evristik, kreativ, muammoli,
loyihashtirilgan, AKT texnologiyalari).
Innovatsion o‘qitish
– 1) yangicha o‗qitish tizimi, 2) o‗quvchi va talabalarni
yangi kiritilgan texnologiyalar asosida o‗qitish jarayoni (algoritmlash, loyihali,
modulli va b.). Tajribalar shuni ko‘rsatadiki har bir yaratilgan
yangilik oldiniga
albatta ilgarisidan ham yomon ishlaydi chunki o‘rganish moslashish sustkashlikni
yengish kerak. Pedagogik tizimini takomillashtirishning asosiy yo‘llari ikkita
intensive va ekstensiv. Intensive rivojlanish pedagogik sistemani ichki
imkoniyatlar hisobiga ekstensiv yo‘l esa qo‘shimcha kuchlar jalb etish ya‘ni
vositalar asbob texnalogiyalar hisobiga takomillashtirishni ko‘zda tutadi.
Pedagogik texnalogiyaning intensive rivojlanishi imkoniyatlari tutgan deb
hisoblanadi. Maktabning mavjudligi ming yillliklar davomida hamma yo‘llarni
sinab ko‘rib bo‘lgan hozirgi pedagoglar nasibasi qaytarish
tarbiya mazmuni va
vazifasini mantiqiy chuqur esga olish uning birlamchi asoslariga chuqur tushib
borishdan iborat yana bir bor qaytarib aytamiz agarda maktab ham o‘lmagan
bo‘lsa agarda u yashayotgan rivojlanayotgan va bolalarni o‘qitayotgan bo‘lsa bu
faqatgina o‘zining konservativ tabiyati hisobigadir ba‘zi nazariyachilar aytadilarki
44
juda vaqit ichida pedagogikada innavatsiya bir ma‘noni orqaga o‘tmishga o‘ylab
va oqilona tarbiyalash ma‘naviy tarbiyalovchi yangiliklarsiz va tirishishlarsiz
tinch tizimga qaytishnigina bildiradi degan fikirni aytmoqdalar g‘arb maktablari
ekstensiv yo‘l bilan pedagogik mahsulotni yangi
information texnalogiyalar
vaqtni turli hil o‘quv faoliyatlariga taqsimlash sinifidagi defferenzatsiya va
individuallashtirish hisobiga oshirish bilan rivojlanib bormoqda. Shu bilan
pedagogik mahsulot sifati yaxshilanmoqdagiki bu savol aniqligicha qolmoqda
ko‘pchilik mustaqil ekspertlar bunga ishonchini bildirmoqdalar.
Bu holatdan
chiqish yo‘li ―Integrirvannge innavatsion yangiliklar‖ deb ataluvchi intensive va
ekstensiv yo‘llarni birlashtirishga imkon beruvchi pedagogik sistema rivojlanishi
hisoblanadi bu pedagogikaning foydalanilmagan imkoniyatlarni chuqur
tekshirishni talab qiladi ular turli ko‘rinishdagi turli harakterli va turli darajadagi
pedagogik tizim tashkil etuvchilari uchrashgan nuqtada namoyon bo‘ladi. Bo‘sh
joylarini yangi texnalogiyalar bilan mustahkamlab
pedagogik sistemaning
umumiy samarasini yaxshilashga urinsa bo‘ladi. Bunday yondashishdan
innavatsiya o‘ylab topilgan ―tashqi‖ chora bo‘lib ko‘rilmaydi balki chuqur
mazmunlar talab va tizimni bilish anglab yetilgan qayta tuzish hisoblanadi. Agar
shunday nuqtai nazar bilan innavatsion chaqiriqlarga qaralsa ularda deyarli yangi
jihatlar yo‘qdek tuyiladi. Jumladan eski muammolarni hal etish uchun yangi
―retsept‖ lar ham yoq umuman olganda innavatsion g‘oyalarga
insoniyat
taraqiyoti jarayoni haqidagi yangi bilimlarga asoslangan pedagogik muammolarni
hal qilishga ilgari qo‘llanilmagan nazariy yondashuvlar aniq amaliy
texnalogiyalardan olingan yuqori natijalarni kiritishga majburmiz. Pedagogika
fanida berilgan g‘oyalarni ishlanganlik darajasining muvofiqlik jihatlari bo‘yicha
umumiy va qisman innavatsion loyhalar miqdori shuningdek pedagogik
amaliyotda ulardan foydalanishning tahminiy umumiy pedagogik innavatsiyalarga
kiritish imkoniyatini beadi.
Dostları ilə paylaş: