Boshqaruv va yetakchilik

Yetuk menejer xususiyatlari

Rahbar bir qator talablarga javob berishi kerak. “Rahbarlik qilish” degan soʻzga izohli lugʻatlarda boshqarish, maslahat berish, kuzatish, yoʻnaltirish, koʻrsatma berish degan turli maʻlumotlar berilgan. Bundan koʻrinib turibdiki, hozirgi davrda menejer (rahbar)lar qondirishi zarur boʻlgan talablar juda koʻpdir. Ularni quyidagi beshta yirik guruhga boʻlish mumkin (3jadval).

3-jadval Rahbarga qoʻyiladigan talablar

№

Talablar

Izoh

1.	Maʻnaviy yetuklik	siyosiy yetuklik huquqiy yetuklik axlohiy yetuklik yuqori saviya va ong maʻrifatchilik madaniyatlilik xodimlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga qodirlik topshirilgan ish uchun shaxsiy javobgarlikni his qilish, halollik, vijdonlilik boʻysundirishga qodirlik, kishilarga nisbatan mehribon va eʻtiborli boʻlish tashabbus va ilgʻorlikni qoʻllab-quvvatlash qobiliyati  printsipiallik tanqidga chidamli boʻlish, oʻz-oʻzini tanqid qila bilish.
2.	Intizom va mehnatga boʻlgan munosabat	mehnatsevarlik jamoa oʻrtasida intizomni yoʻlga qoʻya bilish  atrofdagilarda mehnatsevarlikni tarbiyalay bilish. Bir noshud rahbarning begʻamligi yuzlab, minglab kishilar taqdirining bedaxl qirralariga taʻsir etishi mumkin. Boqibegʻam bu toifa rahbarlarning ish uslubi bilan murosa qilib boʻlmaydi.
3.	Bilim darajasi	iqtisodiyotni bilish texnika va texnologiyani bilish boshqarish ilmini, funktsiyalari va strukturasini bilish  istiqbolni bilishga qodirligi va h.k. Rahbar aniq, chuqur va keng bilimga ega boʻlishi, uni doimo toʻldirib va yangilab borishi kerak. Aks holda u obroʻ qozona olmaydi, xodimlarning ishonchiga sazovor boʻla olmaydi
4.	Tashkilotchilik qobiliyati	xodimlarni tanlay bilish va ulardan samarali foydalanishni taʻminlay olish qoʻl ostidagilarni mehnatga oʻrgatish va tarbiyalashni bilish jipslashgan jamoani vujudga keltira olish maqsad sari intiluvchanlik kutilmagan vaziyatlarda boshqarish qobiliyatini yoʻqotmaslik
		“Yomon korxona yoki tashkilot yoʻq, lekin yomon rahbarlar bor”. Bu ibora shuni bildiradiki, yomon ishlab turgan korxonaga jamoani yaxshi boshqaradigan, tashkilotchilik qobiliyati yuqori, mehnatsevar, talabchan, bilimdon rahbar qoʻyilsa, u korxonani tezda yaxshi korxona safiga qoʻshadi. Agar yaxshi ishlab turgan korxonaga tasodifan tashkilotchilik qobiliyati past rahbar kelib qolsa, aksincha, u korxona asta-sekin tanazzulga yuz tutadi.
5.	Boshqarish samaradorligini taʻminlay olish	boshqarishni kollegial tarzda tashkil qila olish qobiliyati ish haqida qisqa va aniq gapirish qobiliyati ishga oid xat, buyruq, farmoyishlar yoza bilish turli manbalardan ish uchun zarur axborotlarni olish qobiliyati rahbarlarni va qoʻl ostidagilarni tinglay bilish qobiliyati asoslangan qarorlarni mustaqil va tez qabul qila bilish qobiliyati rejalarni bajarishdan xodimlarning moddiy va maʻnaviy manfaatdorligini taʻminlash qobiliyati boshqaruv organi qarorlarini bajarish ustidan nazoratni taʻminlay bilish boshqarish strukturasini takomillashtirib borish qobiliyati va h.k.

Rahbarning sifat hislatlarini belgilovchi mezonlar koʻp. Biroq quyidagi ijobiy hislatlar ular orasida alohida mavqega ega: