Boshqaruvning umumiy va aniq funktsiyalari: mohiyati va turkumlash mezonlari



Yüklə 353,77 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/6
tarix24.10.2023
ölçüsü353,77 Kb.
#160603
1   2   3   4   5   6
Raximov Asadbek Axadbek o’g’li

tarmoqni boshqarish 
bilan 
hududiy boshqarishning 
mutanosibligini ta’minlashdir. Har bir korxona 
qandaydir bir tarmoqqa (sektor tarkibiga) kiradi. Ayni vaqtda u bir tuman 
hududida joylashganligi jihatidan mahalliy ishlab chiqarish - hududiy 
majmuiga kiradi. Boshqarish jarayonida bu funktsiya ham hududiy, ham 
tarmoq manfaatini ko’zda tutishi lozim. Tarmoqqa doir bo’lgan boshqaruv 
funktsiyalari zarur. Busiz tarmoq “yo’qoladi”, yagona texnik va texnologiya 
siyosatini amalga oshirish va butun tarmoqqa taalluqli boshqa masalalarni hal 
etish qiyin bo’ladi. 
Biroq, ayni vaqtda, boshqarishning 
hududiy funktsiyalari 
ham zarur. Bu 
funktsiya muayyan tuman, viloyat hududida joylashgan turli tarmoqlar 
(sektorlar)ga qarashli korxonalar faoliyatini muvofiqlashtiradi, ratsional 
aloqalarni o’rnatilishini ta’minlaydi. Hududiy funktsiyalar idorachilik g’ovlarini 
yo’qotish, noratsional tashuvlarni kamaytirish va pirovard oqibatda 
samaradorlik darajasini oshirish imkoniyatini beradi. 
Boshqarishning o’ziga xos aniq funktsiyalari deganda
muayyan 
boshqaruv organiga va uning boshqaruvchisiga aniq biriktirilgan ishlar, 
mas’uliyat, maqsad va unga erishish vositalari majmui tushuniladi. 
2-jadval 
Boshqaruvning o’ziga xos funktsiyalari 
R

B
o’limlar 
Aniq funktsiyalar 
1 Korx
ona 

hukumat qarorlarini korxona faoliyatiga izchillik bilan 
tadbiq qilishni ta
’mirlash; 

davlat byudjeti, buyurtmachilar, yetkazib beruvchilar 
oldidagi majburiyatlarning bajarilishiga javob berish; 




korxona 
faoliyatini 
tashkil 
qilish, 
uni 
muvofiklashtirish, nazorat qilish va hakazolar. 
2 Reja-
iqtisod 
bo’limi 

joriy va istiqboldagi rejalar loyihasini tayyorlash; 

biznes-rejani tuzish; 

moddiy va mehnat harajatlari me’yorlarini ishlab 
chiqish; 

texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlil qilish; 

ishlab chiqarish bo’yicha hisobot tayyorlash va 
hakazolar. 
3 Kadrl
ar bo’limi 

korxonani ma
’lum kasb va mutaxassislikka ega 
bo
’lgan ishchi va xizmatchi kadrlar bilan ta’minlash; 

ishlab chiqarish ta’limi va malaka oshirishni 
uyushtirish; 

kadrlar kunimsizligini o’rganish; 

mehnat 
intizomining 
holati, 
ichki 
tartib 
qoidalariga rioya qilishni nazorat qilish va hakazolar. 
4 Buxg
alteriya 
bo’limi 

pul mablag’larini to’g’ri sarflanishini nazorat 
qilish; 

hisobga olish va hisobot tuzishni uyushtirish; 

buxgaletriya balanslarini tuzish; 

xodimlarga ish haqi tulash bo’yicha hisob-kitob 
qilish; 

moliyaviy faoliyatni tashkil qilish; 

byudjet, bank yetkazib beruvchilar, iste’molchilar 
bilan hisob-kitob olib borish va hakazolar. 
5 Mark
eting 

xaridorlar ehtiyojini 
o’rganish va aniqlash; 

narxning 
faoliyatini 
xaridorlar 
ehtiyojiga 
moslashtirish; 

talab va taklif t
o’g’risida olingan ma’lumotlar 
asosida bozorni 
o’rganish; 

tovar 
yaratuvchi 
yoki 
uni 
sotuvchi 
narx tadqiq
otlarini amalga oshirish uchun ma’lumotlar 
t
o’plash va tahlil qilish; 

t
o’ldiruvchi va o’rnini bosuvchi tovarlar to’g’risida 
axborot yi
g’ish; 

tovarlarga b
o’lgan talabni istiqbollash, ularni 
amlaga oshirishni nazorat qilish va hakazolar. 
6 Modd
iy texnika 

moddiy resurslarga bo’lgan talabni rejalashtirish; 



ta’minoti 
va sotish 
bo’limi 

korxonani materiallar, texnika yoqilg’i va 
boshqalar bil
an ta’minlashni uyushtirish; 

shartnomalarni tuzish; 

ombor xo’jaligini uyushtirish va hakazolar. 
7 Ishla

chiqarishn

boshqaris
h bo’limi 

korxona, 
tsex, 
uchastkalar 
uchun 
ishlab 
chiqarish buyicha kalendar grafiklar tuzish; 

ishlab chiqarishni borishini tezkor ravishda 
tartibga solish; 

korxonaning bir maromda ishlashini ta’minlash; 

korxonaning tsexlarga xizmat qiluvchi bo’limlari 
ishini muvofiqlashtirish va hakazolar. 
8 Mahs
ulot sifatini 
nazorat 
qilish 
bo’limi

tayyor mahsulot sifatini nazorat qilish; 

korxonaga 
keltiriladigan 
xom 
ashyo 
va 
materiallarning sifatini nazorat qilish; 

mahsulotni taqdim etish va hakazolar. 
 
Tegishli funktsiyalarning 
to’la-to’kis va sifatli bajarilishiga rahbar 
(menejer), uning o’rinbosarlari, xizmat ko’rsatish bo’limlari rahbarlari va 
boshqalar mas’uldirlar. Demak, korxona (firma)ni boshqarishning o’ziga xos 
aniq funktsiyalari xizmat lavozimi vazifalaridan kelib chiqib, bu funktsiyalarni 
mazmun-mohiyatini belgilaydi. 

Yüklə 353,77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin