Talqin va tadqiqotlar respublika ilmiy-uslubiy jurnali №5
51
AMIR TEMUR DIPLOMATIYASINING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA
BUGUNGI KUNDAGI AHAMIYATI
Oxunov Abdulla
Bag‘dod tumani 53-maktab tarix fani o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.6696675
Annotatsiya:
ushbu maqola Amir Temur diplomatiyasining o'ziga xos
xususiyatlari va bugungi kundagi ahamiyati haqida yozilgan bo‘lib, unda Amir
Temur siyosati chet davlatlar bilan olib borilgan aloqalar va ular o‘rtasidagi savdo
haqida yozib borilgan.
Kalit so‘zlar:
diplomatiya, Eron,
Ozarbayjon, savdo, elchilik, 8 mart elchilik,
Boyazid Yildirim
Barcha zamonlarda
mamlakatlararo siyosiy, iqtisodiy va boshqa sohalar
bo‘yicha o‘zaro aloqalarning shakllanishi va rivojlanishida elchilik munosabatlari
muhim ahamiyat kasb etgan.
Hozirgi globallashuv, davlatlararo siyosiy va iqtisodiy
jarayonlarning keskinlashuvi sharoitida ham mamlakatlarning o‘zaro hamkorlik va
do‘stona munosabatlarini ta’minlashning eng umume’tirof
etilgan dastaklaridan biri
o‘zaro diplomatik aloqalarni rivojlantirish hisoblanadi. Elchilik aloqalarini
rivojlantirishda mamlakatlararo munosabatlarning tarixan shakllanishi muhim
ahamiyat kasb etadi. Bundan
tashqari, o‘tgan zamonlarda mavjud bo‘lgan davlatlar,
qirollik va amirliklarning muvaffaqqiyatli diplomatik munosabatlari, elchilarning
tayinlanish, yuborilish va kutib olish tartiblari, ularning diplomatik faoliyati va ulkan
tajribasini o‘rganish ham ahamiyatlidir. Masalan, juda
katta saltanatga hukmronlik
qilgan va o‘z zamonining buyuk siyosat arbobi, mohir diplomat va sarkarda – Amir
Temurning xalqaro munosabatlarda boshqa mamlakat vakillari bilan olib borgan
diplomatik faoliyati hozirgi zamonda mavjud diplomatik tamoyillar,
uslublar va
odatlar bilan juda yaqin o‘xshashlikka ega. Ushbu maqolada Amir Temur
diplomatiyasining o‘ziga xos xususiyatlari va uning bugungi kundagi ahamiyati tahlil
qilinadi.
O‘rta asrlarda savdo bilan diplomatiya uyg‘unlashib ketgan edi. Amir Temur
"Buyuk ipak yoʻli"ni
nazorat qilib, xorijiy mamlakatlardan kelayotgan savdo
karvonlari qatnovining xavfsizligini taʼminlashda rabotlar, qalʼalar, koʻpriklar qurish
yoʻlida muhim chora-tadbirlar koʻrdi va Sharq bilan Gʻarb oʻrtasida savdo-sotiq va
elchilik aloqalarini har tomonlama rivojlantirishga gʻoyat katta eʼtibor berdi. U
poytaxtga ketayotgan savdogar va elchilarning beto‘xtov
yurishi uchun sharoit
yaratilishini talab qilardi.