Bütün dövlətlər məlumatlar mübadiləsi şəraitində birləşirlər

Digər tərəfdən, diplomatiya məqsədlərə xidmət edən reallıq 
sənətidir.Məkrli niyyətlərin, oyunların peşəsidir. Diplomatiya 
strategiya və taktika məfhumudur. Dövlətin beynəlxalq 
münasibətlərdə və əlaqələr sferasında strateji və taktiki addımlarını 
müəyyən edir və müvafiq hərəkətləri yerinə yetirir. Diplomatiya 
burada rəqabət mübarizəsi amilinə çevrilir. Rəqabətdə birgə iştirak 
və qarşılıqlı mübarizə və qalibiyyət şərt rolunu oynayır. Bu 
baxımdan da diplomatiya danışıqlar məharətini özündə ehtiva edən 
bir peşə sahəsi kimi önəm kəsb edir. Bu sahə və vasitə dövlətin 
xarici siyasətini icra edir və siyasi hadisələri qoruyan qurşaq, sərhəd 
siyasətini həyata keçirir. Xarici siyasətlə beynəlxalq münasibətləri, 
beynəlxalq münasibətlərin ruhuna və fizikasına uyğun şəkildə isə 
xarici siyasəti şərtləndirir. Diplomatiyanın qoruyuculuq və 
təminedicilik siyasəti diplomatiyanın şaxələnməsindən, 
iyerarxiyalaşmasından (ali, orta və aşağı mərhələli diplomatiya 
sahələrinə ayrılmasından) dərəcələrə, kəmiyyətlərə ayrılır. 
Diplomatiya fəaliyyət və səlahiyyət, bu baxımdan hüquq və 
vəzifələrə görə dərəcələnir. Ali, mərkəzi və diplomatik nümayəndəlik 
səviyyəsində fəaliyyət həyata keçirilir. Diplomatiya məharət və 
yüksək qabiliyyət tələb edən peşə sahəsidir. Burada oyunların 
qurulması və gedişlərin müəyyən olunması böyük göstəricilər tələb 
edir. Ola bilir ki, diplomatiya bu məsələdə qalibləri və uduzan 
tərəfləri müəyyən edir. Bu yöndə diplomatiya fəndləri, taktiki 
hiylələri, aldatmları, yalanları, riyakarlığı, etimadsızlığı, etibarsızlığı, 
güvənsizliyi və digər mənfi halları özündə cəmləşdirən bir sahədir. 
Diplomatiya ümumi pozitiv, fərdi pozitiv, çoxtərəfli faydalı, birtərəfli 
faydalı, ümumi faydalı kimi məzmunu özündə əks etdirir. 

---

Diplomatiya öz fəaliyyətinə, hüquq və vəzifələrinə görə, həmçinin 
tətbiqi dairəsinə görə ümumən genişlənən məfhumdur. Bu 
baxımdan da silsilə xarakterlidir, şəbəkə məzmunludur. 
Diplomatiyanın tərkib elementləri zəngindir, bu baxımdan da tərifi 
ümumi və məxsusidir. 
Diplomatiyanı məzmuun və miqyas baxımından müharibələr və 
qələbələr diplomatiyası-hərbi diplomatiya, barışıq və sülh 
diplomatiyası, möhkəmləndirici və statuslar müəyyənedici 
diplomatiya, strateji-konseptual diplomatiya, humanitar diplomatiya, 
geosiyasət diplomatiyası kimi forma və məzmunlara da ayırd etmək 
olar. 
Diplomatiyanın gücü dövlətlərin güclərinə və beynəlxalq aləmdə 
nüfuzuna görə bölünə, təsnif oluna bilir. Bu baxımdan da böyük 
dövlətlərin diplomatiyası təbii olaraq güclü tərəf kimi çıxış edir və 
böyük təsir gücünə, potensialına malik olur. Dövlətlərin diplomatik 
gücü onların əlllərində olan vəsaitlərlə də bağlı olur. Belə ki, 
iqtisadiyyatı güclü olan dövlətin diplomatiyasına da xüsusi hörmət 
olunur. Bu baxımdan da böyük dövlətlərin diplomatiyası əksər 
hallarda “Qalib diplomatiya” kimi əhəmiyyət kəsb edir. Qalib 
diplomatiya danışıqlarda məqsədlərə nail olunmağı əks etdirən 
diplomatiyadır.