Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

4.4. Hisobvaraqlarning qayta rasmiylashtirilishi va yopilishi 
Turli mulkchilik shaklariga tegishli bo„lgan korxonalar o„z fao-
liyatlari jarayonida bankrot deb e‟lon qilinishi, qayta tashkil etilishi, 
ya‟ni qo„shib olinishi, bo„linishi yoki biror korxonadan ajralib chiqishi 
mumkin. Shu munosabat bilan mijoz qayta ro„yxatdan o„tkazilayotganda 
bankka yangi tashkil etilgan paytdagi kabi hujjatlarni taqdim etadi. 
Korxonaning qayta tashkil etish bilan bog„liq bo„lmagan holda nomi 
o„zgaradigan bo„lsa yoki korxonaning bo„ysunishi o„zgarganda tegishli 
tashkilot tomonidan berilgan nomi yoki bo„ysunishi o„zgarganligini 
tasdiqlovchi hujjat nusxasi topshiriladi.
Ta‟sis hujjatlari bo„lgan ta‟sis shartnomasi yoki uning Nizomida 
ko„rsatilgan ma‟lumotlar, ya‟ni ta‟sischilar, aksiyadorlar, ishtirokchilar 
bo„yicha o„zgarishlar kiritilganida mijoz ta‟sis hujjatlariga kiritilgan 
o„zgarishlar va qo„shimchalarni notarial tasdiqlangan nusxasi taqdim 
qilinadi. Bunday hollarda hisobvaraq egasining imzolar va muhr namu-
nasi tushirilgan varaqchalar ham yangilanishi lozim bo„ladi.
Yuridik shaxsga nisbatan sanatsiya e‟lon qilingan holatlarda uning 
hisobvaraqlari bo„yicha yuzaga keladigan munosabatlar “Sanatsiya qili-
nayotgan korxona maxsus sanatsiya hisobvarag„ining ishlash tartibi 
to„g„risida”gi 1636-sonli 2006-yilning 3-noyabrida ro„yxatga olingan 
nizomi asosida olib boriladi. 
Sanatsiya e‟lon qilingan korxonalarning 
hisobvaraqlarining ishlash tartibini batafsil ushbu nizomdan 
o„rganib olish tavsiya etiladi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida juda ko„plab tijorat banklari faoliyat 
ko„rsatib, ular o„rtasida kuchli raqobat boradi. Korxonalar bank muassa-
salarini mustaqil ravishda tanlaydilar va o„zlariga xizmat ko„rsatayotgan 
bank muassasasi xizmatidan qoniqmasa, boshqa banklarga o„tib, uning 
xizmatlaridan foydalanishlari mumkin. Lekin boshqa bankka o„tish haqida 
korxona o„z bankiga, agar shartnomada boshqa shartlar ko„rsatilmagan 
bo„lsa, kamida bir oy avval xabar berishi lozim. Hisobvaraqni yopish 
uchun korxona o„z bankiga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi: 

---

80 

korxona rahbarining xati yoki arizasi (ariza bilan birga chek daf-
tarchalari ham qaytariladi). 

tegishli soliq idoralarining roziligi (ya‟ni asosiy hisobvaraq 
boshqa bankka o„tkazilayotganda xo„jalik yurituvchi subyekt budjet 
oldida soliq va budjetdan tashqari jamg„armalar oldida majburiyatlari 
yo„qligi to„g„risida soliq idoralari tomonidan berilgan ma‟lumotni 
taqdim etishlari lozim). 

korxona tanlagan bankning ushbu korxonaning o„z muddatida 
to„lanmagan hujjatlari bilan qabul qilishiga roziligi. 
Mijoz tomonidan bankka ariza va chek daftarchalari berilgandan 
so„ng, bank mijozning hisobvarag„idagi qoldiqni yozma ravishda 
tasdiqlaydi. Mijoz ushbu tasdiqnomani hisobvaraq ochish uchun ariza 
bilan birga hisobvaraq ochayotgan bankka taqdim etadi. Arizaga asosan 
yangi bank mijozga vaqtinchalik 29801