Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

–
qimmatli qog„ozning nominal qiymatiga 
Kredit 23696 – “Chiqarilgan qimmatli qog„ozlar bo„yicha mukofot 
(premiya)” 
– 
qimmatli qog„ozni sotish qiymati va nominal 
qiymati o„rtasidagi farq summasiga. 
Banklar tomonidan chiqarilgan qimmatli qog„ozlarni nominal qiy-
matidan past summaga sotish natijasida yuzaga keladigan farq 23698 
«Chiqarilgan qimmatli qog„ozlar bo„yicha diskont» (kontr-passiv) hisob-
varag„ida hisobga olinadi. 
Hisobvaraqning debetida qimmatli qog„ozlarni nominal qiymati-
dan past bahoga sotganda yuzaga kelgan diskont summasi aks ettiriladi. 
Hisobvaraqning kreditida qimmatli qog„ozlar so„ndirilganda yoki 
qimmatli qog„ozlar qayta sotish maqsadida sotib olinganda hisobdan 
chiqariladigan diskont summasi aks ettiriladi. Yuqorida keltirilgan hi-
sobvaraqlar bo„yicha analitik hisob qimmatli qog„ozlarning turi, mud-
dati va chiqarilish navbati bo„yicha ochilgan shaxsiy hisobvaraqlarda 
olib boriladi. 
Shunday qilib, qimmatli qog„oz nominal qiymatidan past bahoda 
sotilsa, nominal qiymati va sotish bahosi o„rtasidagi farq (diskont) 23698 – 
“Chiqarilgan qimmatli qog„ozlar bo„yicha diskont (kontr-passiv)” 
hisobvarag„ining debetiga sotish sanasida quyidagi buxgalteriya 
o„tkazmasi orqali o„tkaziladi: 
Debet 10101 – “Aylanma kassadagi naqd pullar” yoki bankning va-
killik hisobvarag„i yoki mijoz hisobvarag„i – qimmatli qo-
g„ozni sotish qiymatiga 
Debet 23698 – “Chiqarilgan qimmatli qog„ozlar bo„yicha diskont (kontr-
passiv)” 
–
qimmatli qog„ozni nominal qiymati va sotish qiy-
mati o„rtasidagi farq summasiga 
Kredit 23600 – “Bank tomonidan chiqarilgan qimmatli qog„ozlar”
 –
qim-
matli qog„ozni nominal qiymatiga. 
Bank tomonidan chiqarilgan qimmatli qog„ozlar bo„yicha foizli 
xarajatlar quyidagi 54202-54210 hisobvaraqlarda olib boriladi. Hisob-
varaqning debetida to„langan foizlar, diskont, bank chiqargan qimmatli 

---

129 
qog„ozlar bo„yicha to„lanishi kerak bo„lgan hisoblangan foizli xarajat-
lar, kreditidan noto„g„ri hisoblangan foizlar, mukofot, shuningdek, yil 
yakunida moliyaviy natija sifatida yopilib, 31206-hisobvarag„iga olib 
boriladigan summa aks ettiriladi. 
Agar bank qimmatli qog„ozni nominal qiymatidan past bahoda 
sotib olsa, nominal qiymat va sotib olish bahosi o„rtasida ijobiy farq 
45994 – “Boshqa foizsiz daromadlar” hisobvarag„ining “Chiqarilgan 
qarz majburiyatlari bilan bog„liq operatsiyalardan olingan daromadlar” 
alohida shaxsiy hisobvarag„ining kreditida aks ettiriladi. Agar bank 
tomonidan qimmatli qog„oz balans qiymatidan yuqori bahoda sotib 
olinsa, balans qiymati va sotib olish bahosi o„rtasidagi salbiy farq 55995 – 
“Boshqa foizsiz xarajatlar” hisobvarag„ining “Chiqarilgan qarz majbu-
riyatlari bilan bog„liq operatsiyalar bo„yicha qilingan xarajatlar” alohida 
shaxsiy hisobvarag„ining debetida aks ettiriladi.