Hisob-konstruktiv usul muammoni istiqbolda ilmiy jihatdan
asoslangan holda hal etishning haqiqiy yo'llarini topish imkonini
beradi. Bu usul qishloq xo'jalik korxonalari, ularning tarmoqlari va
bo’linmalarining rivojlanish istiqbollarini aniqlash uchun qulay sharoit
yaratib beradi. Bu usulning afzalligi shundaki, u biron-bir tashkiliy-
iqtisodiy tadbirni amalga oshirishda bir necha xil variantlarni tavsiya
eta oladi. Buning natijasida yuqori mehnat umumdorligiga yoki eng
past mahsulot tannarxiga erishish mumkin.
Tahlil qilish usuli – bunda o'rganilayotgan voqea-hodisaning
o'zini va uning har bir qismini alohida chuqur o'rganish mumkin. Ular
orasidagi bog'lanishni o'rganish maqsadida, ularning har bir qismini
alohida tadqiqot qilish mumkin.
Tahlil qilish usuli – tadqiqot qilib o'rganishning eng keng
tarqalgan turi hisoblanadi.
Tahlil qilish usulining asosini bir xil iqtisodiy sharoitga ega
bo'lgan, bir nechta xo'jalik yoki bo'linmalar yillik ko'rsatkichlarining
o'zgarish
dinamikasini
bir-biriga
taqqoslab
o'rganish,
reja
topshiriqlarining ko'rsatkichlari bilan haqiqiy erishilgan natijalarni bir-
biriga solishtirishdan iboratdir.
Tajriba usuli – tabiiy fanlarda asosiy bo'lgan eksperimental usul
iqtisodiy hodisalarni o'rganish uchun keng qo’llaniladi. Bunda
erishilgan natijalar miqdor va sifat jihatdan to'la hisobga olinadi.
Tajriba usulida o'rganishdan keyin uni muvaffaqiyatli amalga
oshirishning asosiy sharti ilmiy jihatdan asoslangan yangi bir tadbirni,
me'yorni yaratishdir.
Balans usuli – bu hodisa yoki jarayonning mohiyatini aks
ettiruvchi barcha ko'rsatkichlarni muvofiqlashtirish va o'zaro
bog'lashning asosiy usuli.
Matematik modellashtirish – usulidan eng murakkab iqtisodiy
masalalarni hal etishda foydalaniladi. Ayrim iqtisodiy tarmoqlar ishini
amalga oshirishda tez ishlaydigan elektron hisoblash mashinalarining
16
roli kattadir. Ular ishlab chiqarishdagi bir nechta ta'sir etuvchi
omillarning tutgan o'rnini hisobga olgan holda qo'yilgan vazifani
bajarishga imkon berib, uning maqsadga muvofiq variantini aniqlashga
sharoit yaratadi.
