Buxoro davlat universiteti

Uslubiy ko’rsatmalar: Yugurish texnikasini takomillashtirishda eng yaxshi yo’l – bir xil sur’atda yugurish. Startdan turli jadallikda chiqishga tezlanishni maksimal darajada erishib uni ko’proq ushlab turish zarur.
1.4. MASHG’ULOT DAVRLARI
Ko’p yillik mashg’ulot jarayoni aniq ifodalangan stiklik xususiyatga ega. Bu stiklilik shundayki, yirik mashg’ulot stikllari musobaqa tizimi bilan vaqt jihatdan mos keladi, ularning eng asosiylariga optimal tayyorgarlikni ta’minlash qonuniyatlariga muvofiq holda tuziladi. Mashg’ulot stikllari shundan iboratki, ular aylanma shaklida navbatma-navbat keladigan mashg’ulot jarayoni bo’limlari hamda bosqichlarining (mashg’ulotlar, bosqichlar, davrlar) nisbatan yakunlangan tizimni –takrorlanadigan ketma–ketligidir. Stikllarda butun mashg’ulot jarayoni tuziladi –ularning oddiy bo’g’inlaridan tartib, to yirik ko’p yillik trenirovka bosqichlarigacha tuzilgan bo’ladi. Shunga muvofiq kichik stikllar yoki mikrostikllar (xususan, haftalik), o’rta yoki mezostikllar (ular odatda bir oylik bo’ladi), katta yoki makrostikllar (xususan, yillik yoki yarim illik) ajratiladi. Stikllar mashg’ulot jarayonini tartiblashtirishning universal shakli hisoblanadi, boz ustiga sport amaliyotida ularning tuzilmasi sport musobaqalariga to’laqonli tayyorgarligini amalga oshirish qonuniyatlariga bog’liq. Bunday stiklli tuzilma asosini tushunish –demak, sport mashg’ulotini tashkil qilishning umumiy tartibini asosisidir.

Sport – mashg’uloti va musobaqa faoliyatini tashkil etishda stikllilik aynan shunga qaratilgan vositalar majmuasidir.

Muallifning fikricha, birinchi bosqichda maxsus tayyorgarlik sport formasining o’ziga xos shart –sharoitlarini yaratadi, maxsus tayyorgarlikning alohida tarkiblari rivojlanishini, tanlangan sport turi texnikasi va taktikasi tarkibiga kiruvchi ko’nikma hamda malakalarning egallanishi va qayta hosil bo’lishini ta’minlaydi. Tanlab yo’naltirilgan maxsus –tayyorgarlik mashqlari asosiy vasitalar bo’lib xizmat qiladi. Musobaqa mashqlarining yaxlit turlari birinchi bosqichda ancha cheklangan hajmda va asosan, oldinda turgan musobaqa harakatlarini modellashtirish yoki qisqartirilgan musobaqa faoliyati shaklida qo’llaniladi (masalan, stayerlarda –musobaqadagiga nisbatan qisqaroq masofaga yugurish uchun urinish, ko’pkurashchida –ko’pkurash dasturining ayrim turlari). Musobaqa harakatlarining oldingi mashg’ulot makrostiklida qanday egallagan bo’lsa, xuddi shu ko’rinishda haddan ortiq qayta takrorlash bu erda maqsadga muvofiq emas, chunki bu eski malakalarni faqatgina mustahkamlab sport mahoratining yangi darajasiga ko’tarilishini cheklab qo’yish ham mumkin.

Murabbiy sportchini tayyorlashda mashg’ulotlarni quedagi davrlarga asoslanib rejalashtiradi.

1. 
   Tayyorgarlik davri. 2. Musobaqaoldi davri. 3. Musobaqa davri.
   

3. 
   O’tish davri.