Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta

I SHO‘BA. 
TABIIY VA GUMANITAR FANLAR TADQIQI 
MUAMMOLARI VA INNOVATSION G‘OYALAR 
TIZIMINI SHAKLLANTIRISH ISTIQBOLLARI 
 
 

---

4 
bo‘lganlarini noan’anaviy holda yangicha ishlatilishini nazarda tutadilar. 
Zamonaviy ta’limda bu jarayon an’anaviy darslarni noan’anaviy tarzda tashkil 
qilishni ko‘rsatadi, ya’ni o‘qituvchidan innovatsion faoliyatni talab qiladi. 
A.Busiginning fikriga ko‘ra, innovatsiya bu asosiy kapital yoki ishlab 
chiqarilayotgan mahsulotni ilm-fan, texnika va texnologiyalar yordamida 
yangilashdir. Olimning fikriiga ko‘ra, oliy ta’limda innovatsiya – bu zamonaviy 
bilim berish jarayoni va shu jarayonda tarbiyalangan talabadir. Chunki zamonaviy 
innovatsiyalar asosida tashkil qilingan ta’limning hosilasi xalq ta’limining 
yangilanishiga asos bo‘lib xizmat qiladi. R.Fatxutdinovning fikriga ko‘ra, 
innovatsiya yangilikni tadbiq etishning yakuniy natijasi bo‘lib, obyekt 
boshqaruvini o‘zgartirish ijtimoiy, iqtisodiy, ilmiy, texnikaviy, ekologik va boshqa 
ko‘rinishdagi samaradorlikdir. 
O‘qitish yondashuvi – bu yangi texnologiya uchun asos bo‘lgan asosiy 
tamoyil, talab va maqsadlar majmui. Zamonaviy ta’limning talabi – o‘quvchilarga 
iloji boricha ko‘proq bilim berish emas, balki ularni mustaqil ravishda o‘rganishga 
o‘rgatish, nafaqat bilish, balki olingan ma’lumotlar bilan ishlay olishdan iborat. 
Pedagogik innovatsiya ikkita asosiy yondashuvga asoslanadi: birinchisi, 
talabalarga yo‘naltirilgan yondashuv o‘quv jarayonini har bir talabaning shaxsiga 
yo‘naltirishni nazarda tutadi. Zamonaviy pedagogika har bir talabaning o‘ziga xos 
tajribasi va xarakterini hisobga olishi, uning shaxsiyati va iste’dodini rivojlantirishi 
kerak. Bu yondashuvni amalga oshirish tanlov tamoyillariga tayanishni o‘z ichiga 
oladi (talabalar o‘zi xohlagan sohani tanlashi mumkin), ishonch (o‘qituvchilar 
tomonidan avtoritar bosimning yo‘qligi), ijodkorlik va muvaffaqiyat, subyektivlik, 
individuallik; ikkinchisi, vakolatga asoslangan yondashuv rus maktabi uchun 
yangi. U diqqatni ta’lim natijasiga qaratadi, natijada bilimlar to‘plami emas, balki 
ko‘nikmalar majmui, o‘quvchining muammolarni hal qilish, nizolar va turli 
vaziyatlarda harakat qilish qobiliyati. 

---

5 
Zamonaviy ta’lim zamirida ham o‘qituvchi, balki undan kam bo‘lmagan 
o‘quvchining faoliyati yotadi. Aynan shu maqsadga o‘rganishni, mustaqil ravishda 
takomillashtirishni biladigan ijodiy faol shaxsni tarbiyalash va zamonaviy 
ta’limning asosiy vazifalari bo‘ysunadi. O‘qitishga zamonaviy innovatsion 
yondashuv o‘quv jarayonini shunday tashkil etish imkonini beradiki, o‘quvchi 
shunchaki o‘yin-kulguga aylanib qolmasdan, darsdan foyda oladi. Va, ehtimol, 
aynan 
shunday 
darsda, 
Sitseron 
aytganidek, “tinglovchining ko‘zlari 
so‘zlovchining ko‘ziga qarshi yonadi”. 
Talaba qanchalik bilishi muhim emas. Eng muhimi, uning o‘zgarishga 
munosabat, moslashuvchanlik, his-tuyg‘ularni boshqarish va to‘g‘ri ma’lumotni 
tanlash qobiliyati. Bu yangilik ta’lim tizimini tubdan qayta ko‘rib chiqishni, 
ta’limni baholash va tashkil etish tamoyillarini isloh qilishni talab qiladi. Ushbu 
yondashuvlar asosida o‘qituvchilar va metodistlar innovatsion pedagogik 
texnologiyalarni – ta’lim muassasalariga joriy etiladigan bilimlarni uzatish va 
baholash usullari majmuini ishlab chiqadilar. 
Zamonaviy pedagogik taʼlimning jamiyat barqaror rivojlanishidagi yuqori 
ijtimoiy ahamiyatidan kelib chiqqan holda zamonaviy talablar, tizimdagi 
muammolar va ularni hal qilishda fan va taʼlim boʻgʻinlari oʻrtasidagi 
aloqadorlikni taʼminlash uzluksiz pedagogik taʼlimni rivojlanishga xizmat qiladi.