Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta

D.B.Elkonin
esa o‘quv faoliyatining xususiyatlarini ko‘rsatib, uni 
moxiyatiga, mazmuniga va o‘zini namoyon bo‘lish shakliga ko‘ra ijtimoiyligini 
ta’kidlaydi. 
D.B.Elkonin
ta’kidlashicha, o‘quv faoliyatining shakllantirilishi bu 
faoliyat ayrim kishilar tomonidan bajarilishi asta-sekinlik bilan o‘quvchining 
o‘ziga o‘qituvchining ishtirokisiz mustaqil bajarish uchun o‘tkazilishidir. 
Innovatsion ta’limning psixologik mexanizmlari muammosi ko‘pgina 
masalalarni qamrab oladi. Innovatsion ta’limning muvaffaqiyati o‘qituvchi 
tomonidan o‘quvchining quyidagi xususiyatlarga e’tibor qaratilishi bilan ortib 
boradi: 
- o‘quvchining diqqatini ixtiyorsiz ravishda berilayotgan yangi materialga 
jalb etish; 
- berilayotgan materialga nisbatan emotsional ruh berilishi, o‘quvchida 
ijobiy his-tuyg‘ularni hosil bo‘lishiga erishish; 
- berilayotgan yangi o‘quv materialiga nisbatan bilvosita qiziqishlarni 
ortirish natijasida ushbu jarayonga faol munosabatni shakllantirish orqali; 
- berilayotgan materialni o‘zlashtirish jarayonida o‘quvchi diqqatining 
barqaror bo‘lishi uchun uning irodaviy xususiyatlariga; 

---

961 
- berilayotgan materialni o‘quvchilar idrok qilishida ushbu idrok 
qilinayotgan material yaxlit tarzda namoyon bo‘lishiga; 
- berilayotgan materialga ongli munosabatni shakllantirish asosida 
o‘quvchida munosabat motivlarini paydo bo‘lishiga erishish; 
- o‘quvchida idrok qilingan material asosida, bevosita tafakkurida abstrakt 
tushunchalarni shakllantirishga; 
- berilayotgan materialga nisbatan mustaqil yondashuv asosida o‘quvchida 
mustaqil fikrlash xususiyatlarning shakllantirishga. 
Innovatsion texnologiyalarni ta’limda qo‘llashdan asosiy maqsad talaba
shaxsida mustaqil fikrlash xususiyatiga bor e’tiborni qaratish hisoblansa, shunga 
mos ravishda aqlning quyidagi sifatlarini ajratish mumkin: 
- Mazmundorlik (chuqurligi, hukmga boyligi). 
- Fikrlashning kengligi (keng va tor) va chuqurligi, nazariya va amaliyotning 
uzviyligiga; 
- Fikrlashning mustaqilligi – umumiy tajribani qo‘llay olish, shaxsiy fikrga 
ega bo‘lishi, tajribaga munosabat bildirish. 
- Aqlning tashabbuskorligi. 
- Aqlning egiluvchanligi, vazifani standart yechishdan qochish. 
- Aqlning tanqidiyligi, o‘z ishini aniq baholay olish, uni o‘lchash. 
- Aqlning mahsuldorligi. 
- Fikrning ketma-ketligi. 
- Tafakkurning tezligi. 
Bugungi kunda oliy ta’limning barcha soha va yo‘nalishlari o‘quv 
jarayonlarida quyidagi ta’lim texnologiyalari qo‘llanilishi kuzatilmoqda.