Buxoro viloyati hududiy

Sinov savollari

1. So‘rishning geometrik balandligini aniqlash.
2. Vakuumetrik so‘rish balandligini aniqlash.
3. Nasos sarfini hisoblash formulasi qanday bo‘ladi?
4. Kurakli nasoslarda aylanish soni o‘zgarganda uning boshqa ko‘rsatgichlari qanday o‘zgaradi?

Tayanch iboralar:

So‘rishning geometrik balandligi, monometrik napor, suv haydash va so‘rish balandligi, markazdan qochma nasoslarning quvurda ishlashi.


Mavzu:№25
Talab etilgan parametrlarni saqlash.
Reja.
1 Asboblarning ko‘rsatishlarni yozib olish, hujjatlarni to‘ldirish.
2 Nasoslar ishini sozlash.

Markazdan qochma nagnetatellari yuritmalari uchun statsio-[• gaz turbinalaridan tashqari aviatsion va sudali gaz turbinalar mm qo'llaniladi. Aviatsion gaz turbinalar — quvvati 6,3 ming kVt hA'lgan NK-12ST rusumli va quvvati 16 ming kVt bo'lgan NK-l^ST rusumli gaz turbina dvigateli bo'lib, ular o'zlarining nor­mal muddatini samolyotda o'tashadi. Yonilg'ini suyuq holidan gaz holiga o'tkazish bilan bog'liq bo'lgan o'zgarishlar kiritilgan by turbinalarni markazdan qochma nagnetatellari yuritmalari si-fatida ishlatiladi. Aviatsion gaz turbina dvigatellari yuritmalari bilan birlashgan gaz so'rish agregatlar o'zining ixchamligi. kichik gabariti va massasi bilan statsionar gaz turbina yuritmasi bilan birlashganlaridan ajralib turadi. Taxminan bir xil quvvatli (6 ming kVt) gaz turbina qurilmasi (yuritma) GT-750-6 rusumdagi stat­sionar turbina bazasida 46,5 t massaga, GPA-S-6,3 rusumli avi­atsion gaz turbina dvigateli bazasida esa 3,5 t massaga ega. Bun-dan tashqari aviatsion gaz turbina dvigatellari bazasidagi gaz so'rish agregatlar uchun ishga tushirishning tez amalga oshishi (10—15 min) ham xarakterlidir, agregat esa montaj maydoniga. uning mexanizmlari transportlashgan bokslarga joylashtirilgan holda blok ko'rinishida olib kelinadi.

Sudali gaz turbina qurilmalarida yuritma sifatida quvvati 10 ing kVt bo'lgan GPU-10 rusumli gaz turbina qurilmasi )'Uaniladi. Sudali gaz turbina qurilmalari uzunligi 6 m va di-netri 1600 mm bo'lgan birlamchi «sigara»ni tashkil etadi. Su-li gaz turbinali gaz turbina qurilmalari yuqorida aytib o'tilgan iatsion gaz turbinali gaz turbina qurilmalarga xos afzalliklarn-g hammasiga ega. Sudali gaz turbina dvigatelining blok-kon-/neri massasi 30 t ni, shu bilan birga «sigara»ning massasi 10,5 t tashkil etadi. Sudali gaz turbina dvigateli gaz turbina qurilma-i kompressor stansiyalarning qurilish maydonchasiga trans-rtli himoya konteynerlarda (1.10- rasm) olib kelinadi va nol i sathda poydevorga o'rnatiladi.
Gaz turbina yuritmali gaz so'rish agregati tiplarining umu-belgisi hali o'rnatilmagan. XX asrning 60- yillarida ishlab jarila boshlagan gaz turbina qurilmalari uchun quyidagi belgi-qabul qilingan edi: GT-700-4, GT-750-6, GT-700-5 (GT-turbina, birinchi son — gazning yonish kamerasidan kcyingi, эп bosim quvur o'tkazgichiga kirmasdan oldingi harorati, °C, nchi son — gaz turbina qurilmalarining quvvati, MVt). Ba'zi arda rusumlanishdagi sonlar o'rni almashtirib yoziladi, ma-i GT-6-750. Quvvati 10,16 va 25 ming kVt bo'lgan stasion-az turbinali gaz so'rish agregatlari uchun quyidagi belgilar ll qilingan: GTK-10, GTN-16, GTN-25 (GT - gaz turbi-K. — kompressor yuritmasi uchun, N — nagnetatel yuritmasi in; sonlar — gaz turbina quvvati, MVt). Shuningdek, GTQ
laming alohida nomlanishlari mavjud, masalan, GTK-10-3 va GTK-10-4, bu yerda sonlar — nomlanish raqami. Aviatsion gaz turbina yuritmasi bilan birlashgan gaz so'rish agregatlari uchun quyidagi belgilar qabul qilingan: GPA-S-6,3 va GPA-S-16 (GPA — gaz so'rib chiqarish agregati, sonlar — gaz turbina quvvati). Sudali gaz turbina yuritmalari bilan birlashgan gaz so'rish agre­gatlari uchun quyidagi belgi qabul qilingan: GPU-10 (GPU — gaz so'rish qurilmasi, son — gaz turbina quvvati, MVt).
Magistral gaz quvurlari bo'ylab gazni transportirovka qilish uchun nagnetatellar yuritmalari tipini tanlash texnik-iqtisodiy tomonlama emas, balki ekologikjihatdan ham muhim ahamiyat kasb etadi, chunki elektr yuritmali gaz so'rish agregatlari atmos-ferani ifloslamaydi. Elektr yuritmali gaz so'rish agregatlarini qo'llashning iqtisodiy samarasi haqida turli mulohazalar mavjud. Masalan, agar kompressor stansiyalarni magistral liniyalar bilan birlashtiruvchi elektr liniyasining uzunligi 100 km dan oshmasa, gaz turbina yuritmali gaz so'rish agregatlariga qaraganda elektr yuritmali gaz so'rish agregatlarining iqtisodiy samaradorligi ba-landroq. Biroq gaz so'rish agregati yuritmasinmg u yoki bu tipi­ni tanlash har bir holatda gaz transporti va energiya tizimlari rivo-jiga kompleks yondoshuv asosida amalga oshirilishi kerak.
Gaz so'rish agregatining markazdan qochma nagnetateliga kelib tushayotgan gaz mexanik aralashma, namlik va kondensat-dan tozalanishi kerak. Gazda mexanik aralashmalarning mavjud-ligi markazdan qochma nagnetatelining ishdan chiqishiga sabab bo'ladi. Markazdan qochma nagnetatelidagi gazning siqilishidan keyin Lining harorati 50—80°C gacha oshadi. Gazning bunday harorati lining gaz quvuri bo'ylab sarfini kamaytirishi va kom­pressor stansiyalararo gaz quvurlar uchastkasida haroratlar far-qini yuzaga keltirishi mumkin. Quvur ko'ndalang uzunligi bo'yicha sezilarli haroratlar farqi harorat kuchlanishini va quvur deformatsiyasini yuzaga keltiradi. Shuning uchun siqilishdan so'ng gaz magistral gaz quvuri bo'ylab uzatishdan avval, albatta 5—15°C gacha sovitilishi kerak. Bu maxsus gaz sovitish qurilma­lari yordamida amalga oshiriladi.
Gazni mexanik aralashma va kondensatdan tozalash uchun qurilma ma'lum bir vertikal separator-chSngtutqichlar va o'ramli quvurlardan tashkil topgan.
Tozalanishi kerak bo'lgan gaz kirish quvuri orqali pastki qavatning yuqori qismiga kelib tushadi. Pastki qavatda go-rizontal chegaralarda payvandlash yordamida kontakt quvurlari mahkamlangan. Quvurlarning pastki qismida ko'ndalang kesim mavjud. Quvur tomonlari apparatning pastki qismidagi moy van-nasining yuqori sathiga 25—30 mm yetmaydi. Chiqish quvurlari-dan chiqib, gaz maxsus yuqori seksiya yordamida og'diriladi, moy qatlami orqali o'tadi va moy tomchilarini olib, kontakt quvurlari orqal apparatning o'rta qavatiga o'tadi. O'rta qavatda kontakt quvurlaridan chiqayotgan gaz oqimi tezligi darrov pasayadi va changning yirik zarraiari moy tomchilari bilan birga cho'kadi va drenaj quvurlari bo'ylab apparatning pastki qismiga oqib tushadi. Yirik chang zarraiari va moydan tozalangan gaz yuqorigi seksiyaga uzatiladi, u yerda po'lat plastina-jalyuzi nasadka-lararo o'tadi. Jalyuzilarda diametri 0,25 mm dan kam bo'lgan mayda chang zarraiari va moy qoldiqlari cho'kadi. Tozalangan gaz apparatning yuqorigi qismidan chiqish quvurlari orqali chiqib ketadi. Chang zarraiari bilan ifloslangan moyni apparatdan uzoqroqda joylashgan tindirgichga yuboriladi. Ifloslangan moy­ni tindirgichga maxsus quvur yordamida havo puflash orqali yu-ooriladi. Yangi moy apparatga maxsus akkumulyatordan chiqqan quvur orqali qo'shiladi. Ifloslangan moyni to'liq tozalash max­sus lyuk orqali yilda 2—3 marta apparat o'chirilgan holda amal-ga oshiriladi. Moy changtutgichlar quyidagi gabaritlarga ega: ko-ipus diametri 2,4 m gacha, balandligi 8,8 m gacha, changtutgich­lar og'irligi 30 t gacha.
Siklonli changtutgichlar ham vertikal apparatdan tashkil topgan. Silindrik apparat ichida siklonlar joylashgan
Birinchi pog'ona — siklonli changtutgichlarda; ikkinchi pog'ona — filtr-separatorlarning gorizontal tipida, flltrlovchi elementdagi yupqa filtratsiya hisobiga tozalashni amalga oshirish.
Markazdan qochma nagnetatellardan keyin siqilgan gazni magistral gaz quvurlariga uzatilishdan awal sovitish uchun kom­pressor stansiyalarda gazni havoli sovitish qurilmalari qo'llaniladi. Bunday qurilmalarning har biri ma'lum bir havd* sovitish apparat (HSA) (odatda, 8—15 ta) laridan tashkil topgan. Havo sovitish apparatlarining HSG (gorizontal) va HSZ (zig-zagsimon) tiplari ishlatiladi. HSG rusumli apparatda issiqlik almashuvi elementlari bir qator, gorizontal joylashtirilgan, HSZ msumidagi apparatlarda esa bir-biriga nisbatan ma'lum burchak ostida (zigzagsimon) joylashadi.