Cı ildə İnsan Hüquqlarının Vəziyyətinə dair Ölkə Hesabatları
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
v ətəndaşlığı olmayan şəxs mandatı altında olan 3 585 nəfər olmuşdur. Dövlət Miqrasiya Xidməti t ərəfindən verilmiş məlumata əsasən il ərzində 245 nəfər əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxsə v ətəndaşlıq verilmiş, iki nəfərin vətəndaşlığı bərpa edilmişdir. Vətəndaşlığı olmayan şəxslərin əksəriyyəti Gürcüstan və yaxud İrandan olan etnik azərbaycanlılar olmuşlar. QHT-lər vətəndaşlığı olmayan bir çox dig ər sənədləşdirilməmiş şəxslərin olduğunu bildirmişlər və onların sayının yüzdən on minl
ərə qədər olduğu qeyd olunmuşdur. V ətəndaşlığı olmayan şəxs statusunun alınması üçün müraciət etmək hüququnun qanunla nəzərdə tutulmasına baxmayaraq bəzi şəxslər müraciət etmək üçün tələb olunan sənədləri əldə edə bilm
əmişlər və bu səbəbdən də rəsmi qaydada qeydə alınmamışlar. Vətəndaşlıq haqqında qanun əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin vətəndaşlıq almasını çətinləşdirir. V ətəndaşlığı olmayan şəxslər bir çox hallarda sərbəst yerdəyişmə azadlığından istifadə ediblər. V ətəndaşlığı olmayan şəxslərin səhiyyə və məşğulluq kimi əsas hüquqlarla təmin olunması qanunla n əzərdə tutulur. Buna baxmayaraq onların hüquqi statuslarının olmaması müəyyən hallarda v ətəndaşlığı olmayan şəxslərin bu hüquqlardan istifadə etməsinə mane olmuşdur. BÖLMƏ 3 SIYASI PROSESLƏRDƏ IŞTIRAK ETMƏK AZADLIĞI V ətəndaşların öz hökumətini ümumxalq və bərabər seçki hüququ əsasında, gizli səsvermə yolu ilə keçiril ən azad və ədalətli seçkilər vasitəsilə seçmək hüququnun konstitusiya ilə müəyyən olunmasına baxmayaraq hökum ət seçki prosesinə müdaxilə etməklə bu hüququ məhdudlaşdırmağa davam etmişdir. Qanun eyni zamanda müstəqil qanunvericilik hakimiyyətinin olmasını nəzərdə tutur, lakin Milli M
əclisin icraedici qoldan ayrıca müstəqil təşəbbüsü az olmuşdur. Seçkil
ər və siyasi iştirak Son seçkil ər Hökumət ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu (DTİHB) tərəfindən tövsiy
ə olunan sayda seçki müşahidəçilərini qəbul etməkdən imtina etdikdən sonra DTİHB 2015-ci ilin noyabr ayında keçirilmiş parlament seçkilərinin müşahidəsindən imtina etmişdir. DTİHB-nun iştirakı olmadan, seçkilərin ədalətliliyini müvafiq qaydada qiymətləndirmək mümkün olmamışdır. Seçkil
əri müşahidə etmiş müstəqil yerli və beynəlxalq müşahidəçilər ölkənin müxtəlif yerlərində seçki pozuntularını, o cümlədən müşahidəçilərin seçki məntəqələrinə daxil olmasının qarşısının alınması, seçki qutularına saxta bülletenlərin doldurulması, səsvermədə “karusel” üsulu və qeydiyyatdan keçm
əmiş fərdlərin səsverməsi kimi halları müşahidə etdiklərini qeyd etmişlər və bu cür qanun pozuntula rını müxalifət müşahidəçiləri də qeydə aldıqlarını iddia etmişlər. Ölkənin əsas müxalifət partiyaları bu seçkiləri boykot etmişlər. 2013-cü ild ə keçirilmiş prezident seçkiləri beynəlxalq standartların tələblərinə cavab verməmişdir. Seçkil ərlə bağlı aşkar edilmiş ilkin faktlar və nəticələr əsasında DTİHB və ATƏT-in Parlament Assambleyasının verdiyi birgə bəyanatda ölkənin ATƏT qarşısında üzərinə götürdüyü öhdəliklərə tam cavab verm əsi üçün aradan qaldırılmasına ehtiyac olan ciddi çatışmazlıqlar vurğulanmışdır. Seçki günü ATƏT-in Parlament Assambleyası və DTİHB-nun müşahidəçiləri prosedurların pozulması hallarını, o cümlədən seçki qutularına saxta bülletenlərin doldurulduğunu, müşahidə aparılmış seçki məntəqələrinin 58 faizində səslərin sayılması zamanı ciddi problemlərin olduğunu və q əbul edilmiş bülletenlərin sayının qeydə alınmadığı kimi halları qeyd etmişlər. DTİHB-in hesabatında qeyd olunmuşdur ki, hökumətin seçki gününə qədər yaratdığı repressiv siyasi mühit azad v
ə ədalətli seçki rəqabətinin aparılması üçün zəruri olan sərbəst toplaşma, birləşmə və ifadə azadlıqları kimi əsas azadlıqları təmin etməmişdir. Hakimiyyət müntəzəm şəkildə mətbuata və v ətəndaş cəmiyyətinə müdaxilə etmiş, 23 günlük seçki təşviqatı dövründə və bundan əvvəl vaxtaşırı dinc mitinql ərin və görüşlərin keçirilməsinə güc tətbiq etməklə mane olmuşdur, bir sıra müxalif və g ənc fəalları həbs etmişdir. Nə seçki administrasiyası, nə də məhkəmə şikayətlərin effektiv təmin olunmasını həyata keçirməmişdir. Etibarlı QHT-lər də oxşar çatışmazlıqlar barədə məlumat vermişlər. Sentyabrın 26-da hökumət konstitusiyaya təklif edilən 29 dəyişikliklə bağlı referendum keçirdi. Seçicil
ər təklif olunan hər bir dəyişikliyə ayrıca səs vermək imkanına malik idilər. Dəyişikliklərə prezidentin s əlahiyyət müddətinin beş ildən yeddi ilə qaldırılması, qanunverici orqan hökumətə bir il ərzində iki dəfə etimadsızlıq göstərdikdə və ya prezidentin təqdimatına əsasən yüksək hökumət v əzifələrinə təyin olunan namizədlərdən imtina etdikdə prezidentə erkən seçkilər elan etmək hüququ ver ən müddəalar daxil idi. Dəyişikliklər, həmçinin, prezidentə bir və daha artıq vitse-prezident təyin etm əyə imkan vermiş, prezidentin səlahiyyətlərini parlament tərəfindən təsdiq olunan baş nazirin yerin ə ilk olaraq birinci vitse-prezidentin yerinə yetirməsini müəyyən etmişdir. S əsvermə bitdikdən sonra, Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) 29 dəyişikliyin hamısının qeydə alınmış seçicilərin 69.8% səs çoxluğu ilə təsdiq olunduğunu elan etdi. Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının müşahidəçiləri referendumun yaxşı icra olunduğunu bəyan etsə də, akkreditasiyadan keçm əmiş müstəqil seçki müşahidəçiləri səsvermə qutularına bülletenlərin doldurulması ilə bağlı çoxlu hallar, "karusel" səsverməsi və digər pozuntular müəyyən etmiş, bunların çoxu video yaz ıya köçürülmüşdür. Həmçinin, onların müşahidə etdiyi seçici fəallığı rəsmi olaraq MSK t
ərəfindən elan edilən göstəricidən xeyli aşağı olmuşdur. Siyasi partiyalar v ə siyasi proseslərdə iştirak: Qeydiyyatdan keçmiş partiyaların sayı 50 olsa da, hakim Yeni Az ərbaycan Partiyası siyasi sistemdə üstünlük təşkil etməyə davam etmişdir. Yerli müşahidəçilər bildirmişlər ki, hakim partiyanın üzvü olmaq dövlət vəzifələrində üstünlüyün verilməsi kimi bir çox imtiyazları təmin edir. 2010-cu ildən etibarən ölkənin əsas müxalifət partiyalarının nümay
əndələri Milli Məclisdə təmsil olunmamışlar. Dig
ər vətəndaşlarla müqayisədə müxalifət üzvlərinin rəsmi strukturlar tərəfindən təqibə məruz qalması, əsassız həbs olunması və saxlanılması ehtimalı daha yüksək olmuşdur. N!DA gənclər h ərəkatının və Xalq Cəbhəsi Partiyasının Gənclər Komitəsinin üzvləri sosial şəbəkələrdə hökuməti t ənqid edən yazılar paylaşdıqdan sonra həbs edilmiş və inzibati həbsə məhkum edilmişlər. Hakimiyy ət, həmçinin, Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvlərinin hüquqlarına dəstək göstərdiyinə görə Xalq C əbhəsi Partiyasının sədr müavini Fuad Qəhrəmanlını məsuliyyətə cəlb edərkən partiyanın ekstremist şiə cərəyanı ilə əlaqəli olduğuna işarə etməklə partiyanı nüfuzdan salmağa cəhd göst
ərmişdir. Hakimiyyət analoji qaydada, Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimlinin köməkçisi Faiq Əmirlini həbs edərkən, sünni Gülənçilik cərəyanı ilə əlaqələrinin olduğunu iddia etdi. Yerli QHT-l ərin birgə tərtib etdikləri siyasi məhbuslar siyahısında yer almış siyasi məhbuslar və ya s axlanılan şəxslər müxalifət partiyalarının və ya hərəkatlarının üzvləri olmuşlar. Ən azı 12 nəfər müxalif ət üzvü siyasi məhbus hesab edilmişdir. Məsələn, REAL hərəkatının sədri İlqar Məmmədov ictimai iğtişaşa təhrik etməkdə ittiham olunaraq 2015-ci ildə 7 il həbsə məhkum edilmişdir (bax: Bölm
ə 5). Ən azı 10 müxalifət nümayəndəsi siyasi fəaliyyətinə görə saxlanılan şəxs hesab edildi. M əsələn, Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini Fuad Qəhrəmanlı ifadə azadlığının həyata keçirilm əsi ilə əlaqəli olduğu görünən ittihamlarla 2015-ci ilin dekabrında saxlanmışdır (bax: bölmə 2 a). Partiyaların regionlardakı üzvləri çox zaman öz toplantılarının məqsədini gizlətmiş və ucqar yerlərdə toplanmışlar. Müxalifət partiyalarının üzvlərinin verdikləri məlumata əsasən polis çox vaxt çayxanalarda keçiril ən kiçik görüşləri dağıtmış və dindirmək məqsədilə iştirakçıları saxlamışdır. Müxalif
ət partiyalarının ofis icarəyə götürərkən üzləşdikləri çətinliklər davam etmişdir, belə ki, verilən m əlumatlara əsasən əmlak sahibləri rəsmilər tərəfindən onlara təzyiq göstərilməsindən qorxmuşlar. B əzi partiyalar rəhbərlərinin mənzillərində fəaliyyət göstərmişlər. Qadınların və azlıqların iştirakı: Heç bir qanun qadınların və azlıqların nümayəndələrinin siyasi prosesl
ərdə iştirakını məhdudlaşdırmır və qadınlar və azlıqlar bu proseslərdə iştirak etmişlər. BÖLMƏ 4 KORRUPSIYA VƏ HÖKUMƏTDƏ ŞƏFFAFLIĞIN OLMAMASI Qanunda v əzifəli şəxslərin yol verdikləri korrupsiya əməlinə görə cinayət cəzası nəzərdə tutulsa da, hökum ət tərəfindən qanun effektiv şəkildə icra olunmamışdır və vəzifəli şəxslər çox vaxt cəzasızlıq şəraitində korrupsiya əməllərində iştirak etmişlər. Hökumət tərəfindən aşağı səviyyədə dövlət xidm
ətlərinin həyata keçirilməsi zamanı korrupsiyaya qarşı mübarizədə müəyyən irəliləyişlər əldə olu
nsa da, yuxarı səviyyədə korrupsiya fəaliyyəti problem olaraq qalmışdır. “Transparency International” təşkilatı və digər müşahidəçilər korrupsiyanın il ərzində geniş yayıldığını qeyd etmişlər. Hakimiyy ətin hökumət daxilində korrupsiya ilə mübarizə aparmağa çalışan və bu barədə məlumat ötür ən şəxsləri hədəfə alması ilə bağlı məlumatlar davam etmişdir. Məsələn, fəalların verdiyi m əlumata əsasən, Zərdab rayonunun prokurorluğunun keçmiş əməkdaşı Rüfət Səfərov prokurorluq orqanlarında baş verən korrupsiya əleyhinə çıxış etdiyinə görə, hədə-qorxu yolu ilə pul tələb etmək ittihamı ilə həbs edilmişdir. Sentyabrın 8-də Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi onu 9 il həbsə m əhkum etmişdir. Yerli QHT-lər onu siyasi məhbus hesab ediblər. Korrupsiya : Bir sıra yüksək vəzifəli dövlət rəsmilərinin ailə üzvlərinin inhisarlardan faydalandıqları bar ədə məlumatların verilməsi davam etmişdir. Hakimiyyət tərəfindən il ərzində rüşvətxorluq və hökum ətdəki digər korrupsiya formaları ilə əlaqədar bəzi cinayət işləri açılsa da, məsuliyyətə cəlb olunan m əmurların sayı məhdud olmuşdur. 2015- ci ilin oktyabr ayında milli təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudov və nazirliyin digər vəzifəli şəxsləri vəzifələrindən kənarlaşdırıldıqdan sonra, 2016-cı ilin dekabr ayında Bakı Ağır Cinayətlər M əhkəməsi ləğv edilmiş Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin keçmiş yüksək vəzifəli məmurlarına qarşı cinay ət mühakiməsinə başladı. Onlar vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə, şirkətlərin qeyri-qanuni t əftişi, hədə-qorxu ilə tələb etmə, rüşvətxorluq və şantaj etməkdə ittiham olunublar. Cinayət işinin istintaqı nəticəsində analoji korrupsiya ittihamları ilə digər nazirliklərin də vəzifəli şəxsləri, o cüml
ədən rabitə naziri Əli Abbasov və nazirliyin və dövlət telekommunikasiya idarələrinin əməkdaşları vəzifələrindən azad olunublar. Bel ə bir inam geniş yayılmışdır ki, rüşvət verməklə 18-35 yaşlı kişilərə tətbiq olunan hərbi xidmət öhd əliyindən azad olmaq olar. Vətəndaşlar eyni zamanda bildirmişlər ki, kiçik miqdarda rüşvət verm əklə hərbçilərin daha asan hərbi xidmət keçmə yerlərinə təyinat alması da mümkün olmuşdur. Dövl ət idarəçiliyinin aşağı səviyyələrində korrupsiyanın azaldılması məqsədilə Prezident və Prezident Administrasiyası geniş təbliğ olunan proqramın icrasını davam etdirmişlər. Vətəndaşlara Xidm
ət və Sosial İnnovasiyalar Dövlət Agentliyinin (ASAN) xidmət mərkəzləri doqquz nazirlik t ərəfindən təqdim olunan xidmətlərin (doğum şəhadətnamələrinin verilməsi və nikahın qeydiyyatı kimi) bir yerd ə cəmləşdiyi mərkəzlər kimi fəaliyyət göstərmişdir. Baş Prokurorluq yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə İdarəsi tərəfindən 2016-cı il ərzində 313 şəxsi əhatə edən 201 iş məhkəməyə təqdim olunmuşdur. İdarə eyni zamanda cinayət yolu ilə əldə edilmiş vəsaitlərin geri qaytarılmasını təmin etmiş, tövsiyələr vermiş və korrupsiyaya şərait yaradan halların aradan qaldırılması məqsədilə məcburi təlimatlar vermişdir. Maliyy ə açıqlaması: Qanun vəzifəli şəxslərdən özlərinin maliyyə vəziyyəti haqqında hesabat təqdim etm əyi tələb edir və Seçki Məcəlləsinə əsasən bütün namizədlər maliyyə hesabatlarını təqdim etm əlidirlər. Hesabatların təqdim olunması prosesi mürəkkəb və qeyri-şəffaf olmuşdur, belə ki, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə İdarəsi, Milli Məclis, Ədliyyə Nazirliyi və Mərkəzi Seçki Komissiyası daxil olmaqla bir sıra dövlət qurumları və təşkilatlar bu hesabatları qəbul edən tərəf kimi təyin olunsalar da, onların nəzarətedici vəzifələri aydın olmamışdır. Bu hesabatlar ictimaiyyət üçün açıq olmamışdır. Qanunun tələblərinə əməl olunmamasına görə inzibati sanksiyalar nəzərdə tutulur, lakin bu sanksiyalar t ətbiq edilməmişdir. Şirkət təsisçilərinin adları və onların nizamnamə kapitalındakı payları barədə məlumatların ictimaiyy ətə açıqlanması qanunla qadağan edilir. Tənqidçilər bu dəyişikliyin hökumət rəsmilərinin biznes maraqlarının araşdırmaçı jurnalistlər tərəfindən araşdırılmasının qarşısını almaq məqsədilə edildiyini v ə bunun ictimaiyyətin məlumatlara çıxış imkanlarının azalmasına səbəb olacağını iddia etmişlər. İctimaiyyətin informasiyaya çıxışı: Fərdlərin və təşkilatların hökumətlə bağlı olan informasiyanı əldə etm ək hüququ qanunla nəzərdə tutulsa da, hökumət çox zaman buna icazə verməyib. Müxtəlif nazirlikl ər informasiyaya malik olmadıqlarını iddia etməklə müntəzəm şəkildə müraciətləri rədd etmişlər, lakin nazirliklər eyni zamanda informasiyanın tələb edilməsi ilə bağlı ayrıca prosedurlarının olduğunu da iddia etmişlər. Fərdlərin bu cür imtina halına qarşı məhkəməyə müraciət etmək hüquqları vardır, lakin məhkəmələr bir qayda olaraq nazirliklərin qərarlarını qüvvədə saxlamışlar. BÖLMƏ 5 İDDIA EDILƏN INSAN HÜQUQLARININ POZULMASI HALLARININ BEYNƏLXALQ VƏ QEYRI- HÖKUMƏT TƏŞKILATLARI TƏRƏFINDƏN ARAŞDIRILMASINA HÖKUMƏTIN MÜNASIBƏTI Hökum
ət il ərzində yerli və beynəlxalq insan hüquqları təşkilatlarının fəaliyyətini kəskin şəkildə m əhdudlaşdırmağa davam etmişdir. Məhdudlaşdırıcı qanunlar QHT-lərin fəaliyyətini daha da ç ətinləşdirmiş və digər formada təzyiqlər son illərdə müşahidə edilən yüksək səviyyədə davam etmişdir. İnsan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində fəaliyyət göstərən aparıcı QHT-lər insan hüquqları il ə bağlı işləri araşdırdıqları və gəldikləri nəticələri dərc etdikləri üçün düşmənçilik mühiti ilə üzl əşmişlər. Nəticədə bəzi fəallar ölkəni tərk etmiş, digərləri ölkədə qalmış və bir sıra QHT-lər f əaliyyət göstərə bilməmişlər. Hakimiyyət ən azı dörd hüquq müdafiəçisini azadlığa buraxsa da, QHT-l ərin fəaliyyətinə qoyulan ümumi məhdudiyyətlər onların işləmək imkanını çətinləşdirmişdir. Tanınmış hüquq müdafiəçisi Əliabbas Rüstəmov həbsdə qalmış və bir çoxları tərəfindən siyasi m əhbus hesab edilmişdir. Bundan əlavə, hakimiyyət bəzi hüquq müdafiəçilərinin, o cümlədən tanınmış insan hüquqları müdafiəçisi İntiqam Əliyevin ölkədən çıxışına qadağa kimi məhdudiyyətlər t ətbiq etmiş və ilin sonunda Əliyevin iş materialları və ya təşkilatına məxsus ofis avadanlıqları qaytarılmamışdı. Hökum
ət insan hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən bəzi QHT-lərlə əlaqələr saxlayaraq onların sorğularına cavab versə də, eyni sahədə çalışan digər QHT-lər və fəalları bir çox hallarda tənqid etmiş və qorxutmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi insan hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan QHT-ləri əsassız olaraq qeydiyyatdan keçirməkdən imtina etmiş və yaxud onların üzərinə ağır inzibati m əhdudiyyətlər qoymuşdur. Fəallar eyni zamanda hakimiyyətin onların təşkilatlarını və yaxud qrantlarını qeydiyyatdan keçirməkdən imtina etdiyini, təşkilatların fəaliyyətləri ilə bağlı araşdırmalara davam etdiyini, onların şəxsi və təşkilatların bank hesablarını dondurduğunu və müsadirə olunmuş ofis avadanlıqlarını geri qaytarmadığını bildirmişlər. Bəzi QHT nümayəndələri onların özlərinin və yaxud ail ə üzvlərinin fiziki hücumlara məruz qaldığı və bu əməllərin cəzasız qaldığı barədə m əlumatlar vermişlər. Bir çox QHT nümayəndələri ofis və yaxud xüsusilə mehmanxanalarda və əsasən Bakı şəhərindən kənarda keçirilən tədbirlər üçün yer tapmaqda çətinlik çəkdiklərini bildirmişlər. Hökum ətin yüksək vəzifəli şəxsləri hüquq müdafiəçilərinin şəxsiyyətinə hücumlar etmişlər. Dövlətin n əzarətində olan mətbuat orqanları “Amnesty International”, “Human Rights Watch”, “Freedom House” və "Sərhədsiz Reportyorlar" təşkilatlarını “antimilli ünsürləri” dəstəkləməkdə ittiham etmişlər. Bir çox hallarda Prezident Administrasiyasının rəsmiləri yerli və xarici QHT-ləri ölkədəki sabitliyi pozmağa cəhd göstərən xarici maraqları təmsil etməkdə və bu səbəbdən təxribatçı fəaliyyətlə m əşğul olmaqda günahlandırmışlar və bu zaman konkret demokratiya və insan haqları təşkilatlarını v ə həbs edilmiş fəalların adlarını xüsusilə qeyd etmişlər İl ərzində bir dövlət şurası tərəfindən 520 QHT-yə 5.25 milyon manat (2.9 milyon ABŞ dolları) vəsait ayrılmışdır. Müşahidəçilər bu QHT-lərin əksəriyyətinin iqtidar yönümlü və yaxud siyasi cəhətdən bit ərəf olduğunu hesab etsələr də, hökuməti tənqid edən bəzi QHT-lərə də qrantlar verilmişdir. Birl əşmiş Millətlər Təşkilatı və digər beynəlxalq qurumlar: Hökumət bu cür təşkilatların verdiyi b əyanatlara şübhə ilə yanaşmış və bu beynəlxalq qurumların fəaliyyətini ölkənin daxili işlərinə müdaxil ə kimi qiymətləndirərək bu hüquqlarının olmadığını bəyan etmişdir. Sentyabr ın 22-də BMT-nin insan hüquqları müdafiəçilərinin vəziyyəti üzrə xüsusi məruzəçisi Mişel Forst b əyan edib ki, "Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti ölkənin müstəqillik dövründə ən pis s əviyyəyə çatıb" və hakimiyyəti "vətəndaş cəmiyyətinə göstərilən cəzalandırıcı yanaşmaya" yenidən baxmağa çağırıb. O, həmçinin, sentyabrın 17-də keçirilən dinc etiraz mitinqindən öncə fərdlərin h əbsi və saxlanması, eləcə də QHT-lərə tətbiq olunan inzibati və hüquqi təzyiqləri qeyd edərək, hökum əti hüquq müdafiəçiləri ilə dialoq qurmağa çağırıb. Hökum ət tərəfindən 2015-ci ilin iyul ayında ATƏT-in Bakı ofisini bağlandıqdan sonra, ATƏT ölkədəki f əaliyyətini bərpa edə bilməmişdir. İnsan hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən hökumət qurumları Vətəndaşlar dövlət və ya fərdi şəxslər tərəfindən yol verilmiş pozuntularla bağlı Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Ombudsmanı Elmira Süleymanovaya və ya Naxçıvan Muxtar Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Ombudsmanı Ülkər Bayramovaya müraciət edə bilərlər. Ombudsman bir ildən çox müddəti keçmiş pozuntu halı ilə bağlı müraciətləri, anonim şikayətləri və ya artıq məhkəmə tərəfindən baxılan işləri q əbul etməyə bilər. İnsan hüquqlarını müdafiə edən QHT-lər Ombudsman Aparatını müstəqil f əaliyyət göstərmədiyinə və siyasi motivli işləri effektiv şəkildə nəzərdən keçirmədiyinə görə tənqid etmişlər. Az ərbaycan Respublikası Ombudsman Aparatının verdiyi məlumata əsasən 2016-cı ildə Aparata 18740 şikayət daxil olmuşdur ki, bu da 2014-cü illə müqayisədə 22.3 faiz çoxdur. Şikayətlərin əksəriyyəti mülkiyyət hüquqlarının pozulması, hüquq və azadlıqların məhkəmə təminatı, sosial t əminatlar və əmək hüquqları ilə bağlı olmuşdur. Ombudsman Aparatı baxılmaq üçün qəbul etdiyi şikayətlərin 63.5 faizini həll etmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ombudsman Aparatının məlumatına əsasən 2016-cı ildə Aparata 37 şikayət daxil olmuşdur. Şikayətlərin əsas mövzuları əmək və sosial təminat hüquqları ilə bağlı
olmuşdur. Ombudsman Aparatı bəyan edib ki, 10 şikayət uğurla həll olunub, 27 şikayətlə bağlı işdə is ə qanun pozuntuları müəyyən olunmayıb. Milli M əclis və Ədliyyə Nazirliyində fəaliyyət göstərən insan hüquqları üzrə bölmələr də şikayətlərə baxmış, araşdırmalar aparmış və müvafiq hökumət qurumlarına tövsiyələr vermişlər. BÖLMƏ 6 AYRI-SEÇKILIK, CƏMIYYƏTDƏ ZORAKILIQ VƏ INSAN ALVERI Qadınlar Zorlama v ə məişət zorakılığı: Zorlama qanuna zidd əməl hesab olunur və 15 ilə qədər azadlıqdan m əhrum etmə ilə cəzalandırılır. Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən il ərzində 31 zorlama halı və 62 cinsi xarakterli zorakılıq halı qeydə alınmışdır. Nazirlik ilin sonuna qədər 54 nəfərin məhkəməyə cəlb olunduğunu bildirmişdir. Qanunvericilik m əişət zorakılığı ilə bağlı şikayətlərin araşdırılması üçün çərçivəni, məhkəmə qadağalarının qəbul olunması prosesini müəyyən edir və qurbanlar üçün sığınacaq və reabilitasiya m ərkəzinin yaradılmasını tələb edir. Məişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında qanunu t ənqid edənlərin fikrincə, dəqiq icra mexanizmlərinin olmaması bu qanunun effektivliyini azaltmışdır. Milli M əclisin qadın üzvləri və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri məişət zorakılığına qarşı mübarizə istiqamətindəki fəaliyyətlərini davam etdiriblər. Komitə tərəfindən ictimaiyy ətin maarifləndirilməsi kampaniyaları həyata keçirilmiş və məişət zorakılığı qurbanlarının sosial-iqtisadi v əziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində işlər görülmüşdür. Xüsus
ən kənd yerlərində qadınların ərləri və ya digərləri tərəfindən zorakılığa məruz qaldıqları halda hüquqlarını müdafiə etmək imkanları məhdud olmuşdur. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|