Cı ildə İnsan Hüquqlarının Vəziyyətinə dair Ölkə Hesabatları
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
m əhbusların və həbs olunmuş fəalların ailə üzvlərinin bildirdiyinə görə, məhbuslar çox zaman tualetd ən, hamamdan istifadə etmək və ya ərzaq almaq üçün rüşvət verməli olublar. Saxlanılan şəxslər, həmçinin, məhkəmə prosesini gözləyərkən yerli məhkəmələrin zirzəmilərindəki izdihamlı saxlama yerl ərində mövcud olan qeyri-insani şəraitdən şikayət ediblər. Onların bildirdiyinə görə, h əmin yerlərdə ventilyasiya və adekvat sanitar şərait olmayıb. Fiziki şərait: Səlahiyyətli orqanlar istintaq təcridxanalarında kişi və qadınları bir müəssisənin ayrı-ayrı bölm
ələrində saxlamış, lakin məhkum edildikdən sonra qadınlar ayrıca həbsxanalara yerl
əşdirilmişlər. Yerli QHT müşahidəçilərinin verdikləri məlumata əsasən qadın məhbuslar kişi m əhbuslardan daha yaxşı şəraitdə saxlanılmışlar, onların saxlanma şəraiti daha tez-tez monitorinq edilmiş, təlim və digər fəaliyyətlərə çıxış imkanları daha çox olmuşdur. Bununla belə, qadın m əhbuslar da kişi məhbusların saxlandığı həbsxanalarda mövcud olan bir çox eyni problemlərlə üzl əşiblər. İnsan hüquqlarının monitorinqi sahəsində fəaliyyət göstərən təşkilatların verdikləri m əlumata əsasən, yaşı yeddidən kiçik olan dörd uşaq azadlıqdan məhrum edilmiş anaları ilə birlikdə böyükl ər üçün olan həbsxanada yaşamışlar. Yetkinlik yaşına çatmayan şəxslər üçün müəyyən edilmiş müəssisələrdə yetkinlik yaşına çatmayan məhbuslar 20 yaşına qədər saxlanıla bilər. Ədliyyə Nazirliyinin verdiyi məlumata əsasən, nazirliyin tabeçiliyində olan müəssisələrdə 122 ölüm halı baş vermişdir və bunlardan 81-i tibbi-müalicə müəssisələrində baş vermişdir. Nazirliyin m əlumatına görə, ölüm hallarının əksəriyyəti müxtəlif xəstəliklər, o cümlədən xərçəng, ürək-damar patologiyası və vərəm nəticəsində baş verib. Daxili İşlər Nazirliyi 2016-cı ildə tabeçiliyində olan saxlama yerl ərində intihar nəticəsində bir ölüm halının baş verdiyini bildirmişdir. Nazirliyin
m əlumatına əsasən, daxili araşdırma nəticəsində iki polis əməkdaşı vəzifə öhdəliklərini yerinə yetirm ədiyinə görə vəzifəsindən azad edilib, bir şəxs barəsində isə intizam tənbehi tədbiri görülüb. M əhbuslar müəyyən vaxtlarda fiziki hərəkət etmək imkanları olmadan uzun müddət qapalı yerdə saxlanıldıqlarını iddia etmişlər. Onlar eyni zamanda saxlanma şəraitinin darısqal olması, çox sayda m əhbusun bir yerdə saxlanılması, ventilyasiyanın qeyri-adekvatlığı, sanitar şəraitin pis olması və tibbi xidm ətə çıxış imkanlarının qeyri-kafi olması barədə məlumatlar vermişlər. Qanunvericilik saxlanılan şəxslərə rəsmi qaydada verilən yeməkdən əlavə gündəlik qida bağlaması qəbul etməyə icaz
ə versə də, məlumatlara görə, bəzi hallarda vəzifəli şəxslər məhbusların və saxlanılan şəxslərin onlara ail ələri tərəfindən göndərilən yemək bağlamalarına çıxışını məhdudlaşdırmışlar. Bəzi h əbsxanalarda və saxlama yerlərində içməli su təmin edilməmişdir. İnsan hüquqları müdafiəçilərinin verdiyi məlumata əsasən, nəzarətçilər məhbusları döyməklə və yaxud t
əkadamlıq kameralarda saxlamaqla cəzalandırmışlar. Yerli və beynəlxalq monitorinq qrupları ciddi rejimli Qobustan h əbsxanasındakı vəziyyətin nəzərəçarpan dərəcədə pis olması barədə m əlumat vermişlər. İdarəçilik: Əksər məhbuslar məhkəmə orqanlarına və Ombudsman Aparatına senzura olmadan şikayətlər göndərə bildiklərini bildirsələr də, həbsxana rəhbərliyi müntəzəm şəkildə məhbusların yazışmalarını oxumuşlar. Yerli QHT-lərin məlumatına əsasən, ciddi rejimli həbsxanalarda saxlanılan b əzi məhbuslar şikayətlərini təqdim etməkdə çətinliklə üzləşmişlər. Ombudsman Aparatı müntəzəm s əfərlər etdiyini və şikayətlərin araşdırıldığını bildirsə də, QHT-lər Aparatın məhbusların şikayətlərinə baxılmasında kifayət qədər fəal olmadığını bildirmişlər. Məsələn, Aparat N!DA fəalları Bayram M əmmədov və Qiyas İbrahimovun işgəncə iddialarını araşdırmamışdır. S əlahiyyətli şəxslər müəyyən vaxtlarda xüsusilə siyasi səbəblərə görə həbs olunduğu hesab olunan m əhbusların vəkilləri və ailə üzvləri ilə olan görüşlərini məhdudlaşdırmışlar. Müst əqil Monitorinq: Hökumət beynəlxalq və yerli təşkilatların, o cümlədən BQXK-nin, Avropa Şurasının İşgəncələr Əleyhinə Komitəsinin, Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının prezidentinin, Avropa ölk ələrindən olan parlament üzvləri və diplomatların bəzi həbsxanalara səfərlər etm
əsinə icazə vermişdir. Hakimiyyət ümumilikdə BQXK-nə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar saxlanılan hərbi və mülki əsirlər, eləcə də Ədliyyə Nazirliyi, Daxili İşlər Nazirliyi və Milli Təhlükəsizlik Xidm ətlərinin tabeçiliyində olan müəssisələrdə saxlanılan şəxslərlə görüşməyə icazə vermişdir. İctimai Komitə kimi tanınan, hökumət və insan haqlarının müdafiəsi qruplarının birgə təmsil olunduqları həbsxanaların monitorinqi qrupuna Pentensiar Xidmətə əvvəlcədən məlumat vermədən h əbsxanalara səfər etməyə icazə verilmişdir. Bununla belə, bəzi hallarda digər qrupların hətta əvvəlcədən məlumat versələr də, həbsxanalara səfər etməkdə çətinlik çəkdikləri barədə məlumat verilmişdir. d. Əsassız həbs və ya saxlama Əsassız həbs və ya saxlama qanunla qadağan olunsa da, hökumət bu qadağalara bir qayda olaraq əməl etməmiş və cəzasızlıq problem olaraq qalmışdır. Mayın 25-də BMT-nin Əsassız Həbslər üzrə İşçi Qrupu əlilliyi olan şəxslər üçün xüsusi müəssisələrdəki şərait və hüquq müdafiəçilərinin, jurnalistl ərin və siyasi müxalifətin davam etməkdə olan təqibi barədə narahatlığını bildirmişdir. İl ərzində baş vermiş əsassız həbslərə aid diqqətəlayiq nümunələrdən birində, fəalların məlumatına gör
ə, Konstitusiyaya dəyişikliklərin edilməsi barədə 26 sentyabr referendumunun əleyhinə 11, 17 və 18 sentyabrda keçiril ən icazəli mitinqlərdən əvvəl, mitinqlər zamanı və mitinqlərdən sonra 185 nəfər hakimiyy ət tərəfindən saxlanmışdır. POLİS VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK APARATININ ROLU Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti ölkədə daxili təhlükəsizliyin təmin olunmasına cavabdehdirl ər və birbaşa prezidentə məruzə edirlər. Daxili İşlər Nazirliyi yerli polis qüvvələrinə n əzarət edir və yerli mülki müdafiə qoşunları nazirliyin tabeçiliyindədir. 2015-ci ilin dekabr ayında, k əşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətlərinə nəzarət etmiş və özünün ayrıca daxili təhlükəsizlik qüvv ələrinə malik olan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi prezident fərmanı ilə ləğv edilmişdir. Onun funksiyaları daxili məsələlərlə məşğul olan Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti və xarici kəşfiyyat və əks- k əşfiyyat məsələləri ilə məşğul olan Xarici Kəşfiyyat Xidməti arasında bölüşdürülmüşdür. QHT-lərin m əlumatına görə, hər iki xidmət əsas azadlıqlarını, o cümlədən ifadə azadlığını həyata keçirən şəxsləri tutmuşdur. Dövlət Miqrasiya Xidməti və Dövlət Sərhəd Xidməti miqrasiya və sərhəd mühafiz
əsi fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə cavabdehdirlər. Polisin kütl ə ilə rəftar taktikası il ərzində fərqli olmuşdur. Bəzi hallarda dinc etirazçılar polis tərəfindən saxlanılmış və onlara qarşı həddindən artıq güc tətbiq edilmişdir. T əhlükəsizlik qüvvələri bir qayda olaraq cəzasızlıq şəraitində fəaliyyət göstərsələr də, Daxili İşlər Nazirliyi ilin ilk doqquz ayı ərzində insan hüquq və azadlıqlarının pozulmasına (197 hal), əsassız saxl
anılmalara (12 hal) və kobud rəftara görə (62 hal) nazirliyin 259 nəfər əməkdaşına qarşı inzibati t ənbeh tədbirinin görüldüyünü bildirmişdir. Hüquq-mühafiz ə orqanlarının əməkdaşları arasında korrupsiya problem olmuşdur. Əmək haqqının aşağı olması polis orqanlarında korrupsiyaya yol açmışdır. Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən verilən m əlumata əsasən ilin ilk doqquz ayında səkkiz korrupsiya halı ilə əlaqədar 16 əməkdaşa qarşı inzibati t ənbeh tədbiri görülmüş, onlardan yeddisi çalışdığı orqanlardan xaric edilmiş və doqquzu başqa vəzifələrə təyin edilmişdir. Bununla belə, işçilərdən heç biri cinayət məsuliyyətinə cəlb edilm
əmişdir. HƏBS PROSEDURLARI VƏ SAXLANILANLARLA RƏFTAR Qanunvericiliy ə əsasən, saxlanılan, həbsə alınan və ya hər hansı cinayətdə ittiham olunan şəxslərə münasib ətdə müvafiq hüquqi prosedurlar yerinə yetirilməli, o cümlədən onların hüquqları və həbs olunmalarının səbəbi dərhal izah edilməlidir. Hökumət bu müddəalara hər zaman əməl etməmişdir. Qanunvericiliy ə görə, saxlanılanlar 48 saat ərzində hakim qarşısına çıxarılmalıdır və hakim saxlanılan şəxslə bağlı həbs qətimkan tədbiri və ya ev dustaqlığında saxlanma barədə qərar qəbul ed ə, yaxud onu azadlığa buraxa bilər. İlk 48 saat saxlanma müddəti əsas olduğu halda 96 saata q ədər uzadıla bilər. Məhkəməyədək həbs və ya ev dustaqlığı müddətində Baş Prokurorluq istintaqı başa çatdırmalıdır. Məhkəməyədək həbs üç ayla məhdudlaşır, lakin hakim iddia olunan cinayət və istintaqın ehtiyacından asılı olaraq, bu müddəti 18 aya qədər uzada bilər. Səlahiyyətli orqanlar bəzi hallarda f ərdləri həbs orderi olmadan bir neçə gün həbsdə saxlamışlar və hüquqşünasların bildirdiyin ə görə digər hallarda hakimlər həbs orderini şəxs saxlandıqdan sonra vermişlər. Saxlanılan şəxslərin onlara qarşı irəli sürülən ittihamlar barəsində dərhal məlumatlandırılmadığı hallar bar ədə məlumatlar verilmişdir. Martın 22-də Sumqayıt şəhər polisi Rəşad Abbasovu səhvən tutmuş və onun başqa bir şəxsi bıçaqladığını eitraf etdirənə qədər ona fiziki güc tətbiq etmişdir. Polis sonradan hadisəni törədən əsl cinay
ətkarı müəyyən etdikdən sonra, çoxsaylı bədən xəsarətləri ilə təcili surətdə xəstəxanaya yerl əşdirilmiş Abbasovu azadlığa buraxmışdır. Abbasovun ailəsi bəyan etmişdir ki, polis onu cinayəti etiraf etm əyə məcbur etmək üçün elektroşokdan istifadə etmişdir. Hakimiyyət bu pis rəftar halını araşdırmayıb. Qanuna
əsasən hər bir şəxsin saxlanıldığı andan etibarən vəkillə təmin olunmaq hüququ vardır, lakin s əlahiyyətli orqanların tez-tez vəkillərin həm siyasi motivli, həm də adi işlərdə müştəriləri ilə görüşünə icazə vermədiyi barədə məlumatlar verilmişdir. Xüsusilə Bakıdan kənarda vəkillə təmin olunma z
əif olmuşdur. Qanunla vəkillə təmin olunmaq hüquqları olsa da, çox vaxt saxlanılan imkansız şəxslərin bu hüquqları təmin edilməmişdir. Başqa bir nümunədə, həbsə alınmış gənc f əallar Bayram Məmmədov və Qiyas İbrahimovun vəkilləri bildiriblər ki, onlara iki gün - saxlanıldıqları 10 may tarixind ən 12 may tarixində keçirilən məhkəmələrindən bir neçə dəqiqə öncəyə qədər müştəriləri ilə görüşməyə imkan verilməmişdir. Bu müddət ərzində hər iki fəalın saxlanması ilə bağlı heç bir m əlumat verilməmişdi. Siyasi c
əhətdən həssas olan və digər şübhəli şəxslər müəyyən hallarda bir neçə saatdan bir neçə gün
ə qədər ictimaiyyətdən xəbərsiz şəraitdə polis tərəfindən saxlanılmışlar. Məsələn, avqustun 18- da hakimiyy ət Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü olan gənc fəal Fuad Əhmədlini tutmuş və onu 10 gün ictimaiyy ətə məlumat vermədən saxlamışdır. Başqa bir diqqət çəkən nümunədə, 2015-ci ilin noyabrında, hüquq-mühafizə orqanları dindarlardan ibarət böyük bir qrupu, o cümlədən Müsəlman Birliyi H ərəkatının rəhbəri Taleh Bağırzadəni həbsə almışdır (bax: bölmə 1.c.). Bağırzadənin h əbsindən sonra, hakimiyyət ölkənin müxtəlif hissələrində 70-dən artıq şəxsi tutmuşdur. 25 noyabr tarixin ə olan məlumata görə, 24 fəaldan ibarət bir işçi qrup məhkəmə prosedurları zamanı sübut t əqdim edilmədiyindən, saxlanılanlardan 52 nəfərin əsassız həbsə alındığını hesab etmişdir. İşçi qrup daha əlavə 20 işi potensial əsassız həbs kimi nəzərdən keçirməkdə idi. M əhbusların ailə üzvlərinin verdikləri məlumata əsasən, səlahiyyətli orqanlar bəzi hallarda, xüsusilə istintaqı davam edən şəxslərin ailələri ilə görüşmələrini məhdudlaşdırmışlar və saxlanılan şəxslər bar
əsində informasiyanı gizlətmişlər. Bəzən ailə üzvlərinin saxlanılan qohumları barəsində hər hansı m əlumat əldə etmələri bir neçə gün çəkmişdir. Hakimiyyət bəzən fərdlərin özlərini polisə təslim etm ələri və ya polis zorakılığı barədə məlumat verməyi dayandırmaları üçün onların ailə üzvlərindən t əzyiq vasitəsi kimi istifadə etmişlər. Zaminliy ə buraxılma sistemi rəsmi olaraq mövcud olmuşdur, lakin il ərzində hakimlər bundan istifadə etm əmişlər. Əsassız həbsə alma: Səlahiyyətli orqanlar tərəfindən çox vaxt polisə qarşı müqavimət göstərmək, narkotik madd ələri və ya silahları qanunsuz saxlamaq vergidən yayınma, qeyri-qanuni sahibkarlıq f əaliyyəti, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə və yaxud ictimai asayişi pozmaq kimi saxta ittihamlarla h əbslər həyata keçirilmişdir. Yerli QHT-lər, "Amnesty İnternational" və "Human Rights Watch" (HRW) kimi beyn əlxalq qruplar əsas hüquqlarından istifadə etmiş şəxslərin həbsi ilə bağlı hökum əti tənqid edərək qeyd etmişdir ki, hakimiyyət çox zaman onlara qarşı saxta ittihamlar irəli sürmüşdür. Polis xüsusən də öz söz azadlığından istifadəyə cəhd edən şəxsləri saxlamışdır. M əsələn, noyabrın 7-də Ağstafa rayon polisi Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü olan gənc fəal Vüsal Zeynalovu saxlamış və onu polisə qarşı müqavimət göstərməkdə ittiham etmişdir. Yerli məhkəmə Zeynalovu 30 gün müdd ətinə inzibati həbsə məhkum etmişdir. Partiyanın qərargahından bildirilib ki, Zeynalovun sosial şəbəkələrdəki tənqidi yazıları hakimiyyəti onu həbs etməyə sövq etmişdir. M əhkəməyədək həbs qətimkan tədbiri: Ədliyyə Nazirliyinin verdiyi məlumata əsasən, həbsdə olanların sayı 730 nəfəri qadın olmaqla 23 311 nəfər təşkil etmişdir. Onlardan 3 102 nəfər m əhkəməyədək həbsdə saxlanılanlardır. Səlahiyyətli orqanlar şəxsləri 18 ayadək məhkəməyədək h əbsdə saxlamışdır. Qanunla icazə verilən ilkin üç aylıq məhkəməyədək həbs müddəti istintaq f əaliyyəti başa çatana qədər Baş Prokurorluq tərəfindən bir qayda olaraq üst-üstə bir neçə ay müdd ətə uzadılmışdır. Saxlanılan şəxsin saxlanmasının qanuniliyini məhkəmədə mübahisələndirmək imkanı: Qanuna əsasən, cinayət və ya digər əsaslarla həbsə alınan və ya saxlanılan şəxslər saxlanmalarının hüquqi əsasını və ya əsassız olmasını məhkəmə qarşısına çıxarmaq və dərhal azadlığa buraxılmaq, eləcə d ə qanunu pozmaqla saxlanmış olduğu müəyyən edilərsə, təzminat almaq hüququna malikdir. Amnistiya : Martın 18-də prezident 148 məhbusu əfv etmişdir. QHT-lər onlardan 14 nəfəri siyasi m əhbus etmişdir. Onlar aşağıdakılardır: Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin s ədri Anar Məmmədli, N!DA fəalları Rəşadət Axundov, Rəşad Həsənov, Məmməd Əzizov və Ömər M əmmədov, jurnalistlər Hilal Məmmədov və Pərviz Həşimli, insan hüquqları fəalı Rəsul Cəfərov və Müsavat partiyasının sədr müavini Tofiq Yaqublu. Azadlığa buraxılan digər fəallara Taleh Xasm
əmmədov, Nemət Pənahlı, Yadigar Sadıqov və Sirac Kərimov daxil olmuşdur. Azad edilmiş b əzi məhbuslara onların əfv olunması üçün əvvəlki “səhvlərinin” bağışlanılması barədə məktub yazmaları məqsədilə hakimiyyət tərəfindən təzyiq göstərildiyi bildirilmişdir. Bəzi məhbuslar, eləcə də müxalif
ətdə olan “REAL” hərəkatının sədri İlqar Məmmədov bu formada məktub yazmağa məcbur etm
ək məqsədilə hakimiyyətin onlara qarşı fiziki güc tətbiq etdiyini, təkadamlıq kameralara yerl
əşdirdiyini, digər məhbusların onlara hücum etdiyini və ailə üzvlərinə qarşı hədə-qorxu gəlindiyini bildirmişlər e. Ədalətli və açıq məhkəmə baxışının təmin edilməməsi Konstitusiyada müst əqil məhkəmə hakimiyyəti nəzərdə tutulsa da, hakimlər hakimiyyətin icraedici qolundan ayrı, müstəqil fəaliyyət göstərməmişlər. Məhkəmə sistemi korrupsiyalaşmış və səmərəsiz f əaliyyət göstərməyə davam etmişdir. Bir çox hökmlərin hüquqi əsası olmamış və əksər hallarda m əhkəmə prosesində təqdim edilmiş sübutlarla bağlılığı olmamışdır. Son nəticənin çox vaxt əvvəlcədən müəyyən edildiyi görünmüşdür. Məhkəmələr çox zaman polis tərəfindən saxlanılan şəxslərin işgəncə və qeyri-insani rəftarla bağlı iddialarını araşdırmamışdır. Ədliyyə Nazirliyi Məhkəmə-Hüquq Şurasına nəzarət etmişdir. Şura, hakimliyə namizədlərin imtahanını həyata keçirən və uzunmüddətli məhkəmə təlimləri və seçim prosesinə nəzarət edən m əhkəmə seçim komitəsini (altı hakim, bir prokuror, bir vəkil, bir şura üzvü, Ədliyyə Nazirliyinin bir nümay əndəsi və bir nəfər hüquqşünas) təyin edir. Etibarlı mənbələrdən verilən məlumatlara əsasən, hakimlər və dövlət ittihamçıları xüsusilə beyn
əlxalq müşahidəçilərə maraqlı olan məhkəmə işləri zamanı Prezident Administrasiyasından və Ədliyyə Nazirliyindən göstərişlər almışlar. Etibarlı mənbələrin verdikləri məlumatlara əsasən hakiml ər müntəzəm şəkildə rüşvət almışlar. MƏHKƏMƏ PROSEDURLARI Qanun dövl ət, kommersiya və ya peşə sirləri və yaxud məxfi, şəxsi və ya ailə məsələləri ilə bağlı olan işlər istisna olmaqla məhkəmələrin açıq keçirilməsini nəzərdə tutur. Qanunla cinayət işlərində t əqsirsizlik prezumpsiyası, dərhal nədə təqsirləndirildiyini bilmək hüququ, ittiham elan edildiyi andan başlayaraq zərurət olduqda bütün apellyasiya instansiyaları vasitəsilə sərbəst şərh hüququ, sübutlarla tanış olmaq, şahidləri dindirmək və məhkəmə prosesində sübutlar təqdim etmək hüququ, imkansız müttəhimlərin məhkəmə tərəfindən təsdiq edilmiş vəkillə təmin olunmaq hüququ, müdafi
ənin hazırlaşması üçün adekvat vaxt və imkanla təmin olunmaq hüququ, ifadə verməyə və yaxud t
əqsiri qəbul etməyə məcbur edilməmək hüququ, müttəhimlərin və ittihamçıların apellyasiya şikayəti vermək hüququ müəyyən edilmişdir. Bu müddəalara səlahiyyətli orqanlar tərəfindən hər zaman
əməl edilməmişdir. Hakiml
ər çox vaxt hökmü açıq şəkildə oxumamışlar və ya onların qərarının arxasında dayanan s əbəbləri bildirməmiş, bu da müttəhimin onun barəsində çıxarılmış məhkəmə hökmünün s əbəblərindən məlumatsız qalması ilə nəticələnmişdir. Hakimlər, həmçinin, müttəhimin çıxış etmək hüququnu m əhdudlaşdırmışdır. Məsələn, Bayram Məmmədovun məhkəməsində hakimlər M əmmədova çıxışını dayandırmağı tələb etmiş və Məmmədov son sözlə çıxış etmək hüququnun olduğunu bildirdikdə, onlar zalı tərk etmişlər. M əhkəmələr çox zaman məhkəmə proseslərinin müstəqil müşahidə edilməsini məhdudlaşdırmışlar. V ətəndaş cəmiyyətinin fəalları və müttəhimlər daha çox yerlərin tutulması üçün hakimiyyət tərəfindən m əhkəmə zalının ödəniş edilmiş agentlərlə doldurulduğunu bildirmişlər. Ümumilikdə məhkəmələrin vaxtı və keçiriləcəyi yer barəsində məlumatlar təmin edilsə də, burada da bəzi istisnalar olmuşdur (xüsusil
ə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində). Dövl
ət ittihamçıları və müdafiə tərəfinin vəkillərinin bərabər statusunun Konstitusiya ilə müəyyən olunmasına baxmayaraq, hakimlər vəsatətləri, şifahi bəyanatları və müdafiə vəkilinin təqdim etdiyi sübutları qiymətləndirərkən onların müvafiq arqumentlərinin mahiyyətini nəzərə almadan çox vaxt dövl
ət ittihamçılarının xeyrinə olan qərarlar qəbul etmişlər. "Nardaran işi"ndə ittiham edilənlərin v əkilləri bildirib ki, hakimlər və dövlət ittihamçıları məhkəmə zalını birgə tərk edərək müdafiə tərəfinin v əsatətini müzakirə etmiş və daha sonra vəsatət rədd olunmuşdur. Hakimlər mülki işlərdə müdafi əçini “kifayət qədər səbəb olduğundan” işdən kənarlaşdırmaq hüquqlarını qoruyub saxlamışlar. Cinayət işləri üzrə məhkəmə prosesində maraqların toqquşması, müdafiə vəkilinin şahidlər siyahısına daxil edilməsi səbəbindən və ya müttəhimin vəkili dəyişmək barədə müraciəti olarsa hakiml ər müdafiə tərəfinin vəkillərini işdən kənarlaşdıra bilərlər. Qanunvericiliy ə əsasən cinayət işləri üzrə məhkəmə prosesində yalnız Vəkillər Kollegiyasının üzvləri iştirak edə bilər. Kollegiya hökumətin nəzarəti altında olmuşdur. Dövlət orqanları, o cümlədən Kollegiyanın idarəedici orqanı olan Rəyasət heyəti tərəfindən atılan müxtəlif addımlar səbəbindən h əssas məhkəmə işlərini üzərinə götürmək istəyən və bunu bacara bilən müdafiə vəkillərinin sayının azaldığı bildirilmişdir. Bu cür tədbirlərə vəkillik fəaliyyətinə xitam verilməsi və ya bununla hədələmə daxil olmuşdur. Məsələn, vəkil Müzəffər Baxışov Ali Məhkəmənin sədri Ramiz Rzayevi tənqid etdikd ən sonra Kollegiya onun vəkillik fəaliyyətinə xitam vermişdir. Kollegiyanın vəkillərə təzyiq göst ərməsi ilə bağlı məlumatlar olmuşdur. Aprelin 1-də müştəriləri Pərviz Həşimlinin iştirakı olmadan m əhkəmə baxışının keçirilməsinə etiraz edərkən vəkillər Bəhruz Bayramov və Elçin Sadıqovun etdikl əri "hörmətsizliyə" görə Kollegiya onlara şiddətli töhmət verib. Vəkillərə qarşı polis tərəfindən fiziki h ədə-qorxu, prokurorlar və polis tərəfindən təzyiq göstərilməsi və onların ailə üzvlərinin ayrı-ayrı hallarda incidilm əsi barədə də məlumatlar verilmişdir. Ölkədə insan hüquqlarını müdafiə edən v əkillərin çoxunun Bakıda fəaliyyət göstərməsi Bakıdan kənarda yaşayan insanların vaxtında və keyfiyy ətli hüquqi xidmət almaq imkanlarını məhdudlaşdırmışdır. Konstitusiya qanunu pozmaqla əldə edilmiş sübutlardan istifadəni qadağan edir. Bəzi müttəhimlərin onlardan ifad ələrin işgəncə və ya zor tətbiq olunmaqla alındığını iddia etmələrinə baxmayaraq, m əhkəmələr zor tətbiq edilməsi iddialarına əsaslanan işləri ləğv etməmişlər və zorakılıq iddialarını araşdırmaq üçün hər hansı müstəqil məhkəmə-tibbi eksperti təyin olunmamışdır. İnsan hüquqlarının Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|