Cəfərova Gülbahar Şahin qızı (magistrantın s a. a. )

3.3. Metal qabların örtük təbəqəsinin laboratoriya üsulu ilə ekspertizası. 
Metal məhsullarının korroziyadan qorunması, metal oksidlərinin qida ilə təmasda 
olmaması üçün və yüksək istehlak xassələri vermək üçün qoruyucu və dekorativ örtük 
tətbiq olunur. Metal örtüklər kimi sink, qalay, xrom, nikkel, qızıl, gümüş və digər 
metallar istifadə olunur. İsti, elektroliz, diffuziya, örtük və s. kimi bir neçə metodla 
aparılır. İsti metodu ilə örtük təbəqənin çəkilməsi zamanı əridilmış metal (sink, qalay) 
daxildir. Elektrokimyəvi üsulla, elekrolitlərlə yüklənir. Metallizasiya üsulu ilə örtük 
təbəqənin çəkilməsi (sink, alüminium) sprey vasitəsi ilə metal təbəqəyə hopdurulur.
Metal qabların örtük təbəqələninin ekspetizasını apararkən metala məmulatlar 
müəyyən tələblərə cavab verməlidir. Bu tələblər məmulatın təyinatından asılı olaraq 
dəyişir. Yeməkxana qablarının örtük qatı möhkəm, dayanıqlı yəni isti temperatur 
zamanı hər hansı bir qopma, çatlama, qabarma və başqa prosesin baş verməməsi, 
xarici örtük qatınında olan naxışların dayanıqlı olması və başqa nöqsanların olmaamsı 
lazımdır. Əks təqdirdə bu malın keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Örtük təbəqəsinin 

---

64 
keyfiyyət ekspertizası aparılarkən orqanoleptiki, laboratoriya, fiziki-mexaniki 
metodlardan istifadə edilir. Orqanoleptiki üsulla gözlə görünən nöqsanlar 
qiymətləndirilir. Bu zaman məmulatın səthində çatlar, cızıqlar, qabarmalar, qopma və 
əsasən istismar zamanı yaranan nöqsanlar qiymətləndirilir. Fiziki üsulla əsasən rəng 
çalarlarının etalon nümunə ilə müqayisə etdilir. 
Metal qablar qoruyucu və dekorativ örtüyündən asılı olaraq aşağıdakı qruplara 
ayrılır.

Sink örtükdən polad qablar;

Şirələnmiş, minalı çuqun qabları; 

Minalı polad qablar; 

Qalaylanmış polad qablar; 

Süni örtüklü polad qablar; 

Örtüklü almüniumlu qablar; 

Latun qablar; 

Melxyor qablar.
Bu yarımqurupa daxil olan qablar özləri də növ və növ müxtəlifliyinə ayrılır.