Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

279

10.2. Müqayisəli ekspert tədqiqatı 

üçün götürülən nümunələrin təsnifatı. 

 

Nümunələr təbiətinə, xarakter xüsusiyyətlərinə, miqdarına və 

digər hallara görə müxtəlif olur və  məhkəmə  işlərində müqayisəli 

tədqiqat məqsədi ilə işlədilir. Ona görə də onlara müqayisəli tədqiqat 

nümunələri deyilir. Nümunələrə öncə istintaq zamanı identifikasiya 

məsələlərinin həlli üçün müraciət olunur. Buraya naməlum  şəxsin 

(meyitin)  şəxsiyyətinin müəyyən olunması, istintaq zamanı tapılmış 

və işə əlavə olunmuş hər hansı bir maddənin və ya əşyanın məhdud 

qrup çərçivəsində əlamətlərinin təyin olması daxildir. Eyni zamanda 

obyektin özünün müayinəsi mümkün və  məqsədə uyğun deyilsə, 

nümunələr müayinə oluna bilər. Bununla belə nümunələrin ekspertiza 

cəhətdən əhəmiyyəti də müxtəlifdir. 

Nümunə obyektləri bioloji (növ, cins, qrup mənsubiyyəti 

xüsusiyyətlərini  əks etdirən) və qeyri bioloji obyektlər ola bilər. 

Prosessual təbiətindən asılı olaraq məhkəmə istintaq və ekspert 

nümunələri ayırd edilir. Nümunələr öz götürülmə üsullarına görə və 

obyektin özünə olan münasibətinə görə 

təsnif olunur. 

Kriminalistikada nümunələrin müxtəlif təsnifatları mövcuddur. 

Məsələn, yaranma vaxtına,  şərtinə görə  sərbəst, eksperimental və 

şərti sərbəst nümunələr ayırd edilir. Sərbəst nümunələr cinayət işi 

qaldırılana qədər mövcud olur. Eksperimental nümunələr cinayət işi 

qaldırıldıqdan sonra CPM-nə uyğun olaraq müqayisəli tədqiqat 

aparmaq üçün alınır.  Şərti sərbəst nümunələr maddi obyektlər olub 

tədqiqat zamanı meydana çıxır və müqayisə məqsədi daşımır.  

Götürülmə üsullarına görə nümunələrin təsnifatının məhkəmə 

tibbi əhəmiyyəti böyükdür. Bu təsnifat 3 qrupa bölünür:  

1. Bioloji – insan orqanizminin həyat-fəaliyyətinin məhsulu kimi 

əmələ  gəlir. (Məsələn, obyektin özünün bir hissəsi  və ya həmcins 

obyektlər qrupu - qan, ifrazat, tük nümunələri və s); 

2.  Eksperimental və ya süni alınmış  – surət nümunələri. 

Məsələn eksperimental alınmış surətlər, odlu silah gilizləri; 

---