Collection b
Yüklə 2,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
MAY
2023 ISSN: 2181-3558 34 INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH Oliy ta’lim muassasalarida o‘qitishning eng muhim kasbiy-pedagogik masalalaridan biri – maktabga mo‘ljallangan va OTMda o‘qitiladigan noorganik kimyo kursi o‘rtasidagi nisbat va bog‘liqliklarni ochib berishdan iboratdir. Bunda ikki holatni imkon boricha chetlab o‘tish lozim: -dasturdagi materialni yuqori nazariy darajada bayon qilish: bu orqali Oliy ta’lim muassasalarida kimyoni o‘qitish bilan maktabda kimyoni o‘qitish o‘rtasida uzilish paydo bo‘lishi kuzatiladi; - OTMdagi kimyo kursini maktab kursiga haddan tashqari ko‘p yaqinlashtirib yuborish: buning natijasida Oliy ta’lim muassasalari talabasi yetarli darajada o‘zlashtirish imkoniga ega bo‘lmaydi Turli xil kontekstlar, jumladan, kasbiy kontekstlarning o‘qitishning maqbul tarzda tashkil etilish jarayoniga metodik jihatdan ta’siri masalasiga bir qator tadqiqotlarda keng o‘rin berilgan [2]. Tanlash bo‘yicha o‘zaro bog‘liq kurslarning kasbiy yo‘naltirilgan majmuaviy tizimini tashkil etish bo‘yicha ham tadqiqotlar mavjud [5]. Mohiyatan qaralganda, kontekstli o‘qitish sohasida bir qator tadqiqotlar olib borilgan. Ularda noorganik kimyoni o‘rganish jarayonida kimyo bo‘yicha dars mashg‘ulotlarini tashkil etish va olib borish metodikasini o‘qitish masalalari keng tadqiq etilgan. Bunday ishlarga noorganik kimyo bo‘yicha laboratoriya va seminar mashg‘ulotlari mundarijasiga kasbiy faoliyatga xos elementlarni kiritishga oid empirik tadqiqotlarni namuna sifatida keltirish mumkin [6]. Mavzuga oid adabiyotlarning tahlili (Literature review). Noorganik kimyo bo‘yicha laboratoriya va seminar mashg‘ulotlariga kasbiy faoliyatga xos elementlar kiritilishining bo‘lajak o‘qituvchilarni tayyorlash samaradorligi ta’siriga bag‘ishlangan dissertatsion tadqiqot ishlari ham mavjudki, ular qayd etilgan mavzuning yoritishga qaratilgan ahamiyatli ishlardan hisoblanadi [8]. Mazkur ko‘rsatib o‘tilgan ishlarda kimyoni o‘rgatish-o‘qitish masalalari bilan bir qatorda bo‘lajak kimyo o‘qituvchisining simmetrik ko‘rinishlarga ajratish asosida ta’lim berish metodikasiga o‘rgatish ham alohida ahamiyat kasb etadi. YA’ni kasbiy faoliyat elementlari, muammoli va kasbga yo‘naltirilgan topshiriqlar, kasbiy faoliyat davomida yuzaga keladigan vaziyatlar, o‘quv-kasbiy faoliyatlarda o‘qitishning faol metodlari va shu kabilar taqdim etilanki ular qatorida simmetrik ko‘rinishlarga ajratish asosida ta’lim berish ham taqdim etilsa metodika ma’lum bir ma’noda boyitilgan bo‘ladi. Maktab kursida umumiy va noorganik kimyoni o‘rganishga ajratilgan soatlar maktab dasturida kimyoni o‘rganish uchun ajratilgan vaqtning uchdan ikki qismiga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun, aynan oliy ta’lim muassasalarida umumiy va noorganik kimyo kurslarini o‘rganishda simmetrik ko‘rinishlarga ajratish asosida ta’lim berish metodikasini joriy etish bo‘lajak o‘qituvchilarning kasbiy tayyorlanganlik darajasini oshirishga samarali ta’sir ko‘rsatadi. Nazariy-tarkibiy tuzilma tushunchasining o‘zaro nisbati, ularning mohiyatini hosil qiladigan tushuncha va fikrlarni mantiqiy tuzilmaning elementlari sifatida |