Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

 
AGAİN, ABOUT GRAKLİANİ IMAGES 
Gocha KUCHUKHIDZE 
Prof. Dr. 
Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature, Georgia 
Orcid id: 0000-0002-8707-6766 
Özet. 
Gürcistan, Kaspi şehri yakınlarında, "Grakliani Tepesi" adıyla bilinen yerde, 2015 yılında pagan 
dönemine ait bir tapınak (arkeolojik kazı ekip başkanı - Prof. Vakhtang Liçeli) keşfedilmiştir. Arkeolojik 
sitesinde halen tanımlanamayan işaretler bulunmuştur. Bilim adamlarının bir kısmı onları bir süs/motif, diğer 
kısmı ise bir yazıt olarak tanımlamaktadır.
Sunulan çalışmada ("Yine Graklian işaretleri nedeniyle"), kutakta eski Gürcü Asomtavruli alfabesiyle 
yazılmış bir yazıtın korunduğu ve üzerinde Gürcüce kelimelerin okunduğu görüşü ortaya konulmaktadır: 
"Zaden 
Shehkhets`ighwe"
cümlesi, "Zaden, ona 
/ 
onlara yardımcı 
ol" 
anlamına 
gelmektedir. 
Zaden, eski Kartli'nin (İberya) bir pagan tanrısının adıdır. 
Anahtar Kelimeler
:
 
Graklianı pagan tapınağının yazısı, Gürcü yazısının tarihi 
In 2015, in Georgia, in the vicinity of city of Kaspi, in the territory called 
Grakliani Hill
, the 
archeological expedition (headed by Prof. 
Vakhtang Licheli
) discovered the remains of the pagan temple (as 
Vakhtang Licheli admitted, humans were settled on Grakliani Hill from Paleolithic period to IV century BC; 
Licheli 2020). Postament of the central altar attracted attention of all, as there are carved the characters of 

---

The XXXVI International Scientific Symposium "Multidisciplinary Studies of the Turkish World" 
The 25
th
 of March 2023 ISBN: 978-605-72481-0-7 Eskishehir / Türkiye 
 
---130--- 
unknown meaning. Some researchers regarded them as ornaments and the others – as inscription. We are 
among those, who regard that there is an inscription.
If we suppose that there is an archaic inscription on the altar, primarily, we should take into 
consideration the fact that Phoenician, other semitic, archaic Greek and, frequently, archaic Latin alphabets 
are written from right to left, that in some archaic texts there are no vowels while in some of them they are 
rarely used, that in different periods of development, the shapes of graphemes, regarding the orientation of the 
words (from left to right or vice versa), they are horizontally turned to one of the sides, it should be taken into 
consideration that several graphemes can be expressed by the monogram... 
Regarding the above, we attempted to read the words from right to the left and assume presence of 
monograms in certain signs (famous researcher 
Pavle Ingorokva
regarded that in ancient Georgian alphabet, 
the oldest type of which is
 Asomtabvruli,
there was used ligature; Ingorokva, 250). 
 
Among the images on this altar discovered at Grakliani Hill, the third and fourth characters from the 
right are most close to the classical graphemes and we shall focus on these graphemes first of all (Tab. 2).
The third character from the right looks 
almost like
Greek 
delta
–