ÇÜtad çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Cilt , Sayı Aralık 2018
Yüklə 392,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ÇÜTAD
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi
Aralık 2018
16 edebiyatının ilk basılı tiyatro metni olarak kayıtlara geçer. Bilindiği üzere bu tarih aynı zamanda Yeni Türk edebiyatının da başlangıç tarihi kabul edilir. Do kuz fasıldan oluşan eserde evlilik konusu ele alınmakta evlilik kurumuna ve gerçekleşme biçimine dair bazı eleştiriler getirilerek yeni bir model önerisi sunulmaktadır. Eserde Müştak Bey’in sevgilisi Kumru yerine, Müştak Bey için hayli yaşlı olan Kumru’nun ablası Sakine Hanım ile zorla evlendirilmeye çalışılması konu edilmektedir. Kılavuz kadın Ziba Dudu ve yenge kadın Habbe’nin kurduğu bu tuzak Müştak Bey’in arkadaşı Hikmet Bey’in mahalle imamı Ebullaklaka’ya rüşvet vermesiyle çözümlenir. Eserde birbirini görmeden evlenmenin sakıncaları üzerinde durulur. Hayal-i Celâl 1873- 74 (hicri 1290) yılında İstanbul’da basılır 5 . Kitabın ilk sayfasında yazarın adı Celalettin olarak geçmektedir. Ancak kitabı yayına hazırlayan Engin kılıç Türk okuyucusu için yeni bir isi m olan yazarı, muhtemelen, ağabeyi Recaizade Mahmut Ekrem’le olan bağını vurgulamak amacıyla kitabın kapağına Recaizade Mehmet Celâl olarak kaydeder. Eser, tefrika edilmeden basılması ve yazarı tarafından roman olarak nitelenmesi bakımından dikkat çekicidir. Çağdaşı olarak kabul edeceğimiz metin 1872-1873 yıllarında Hadika gazetesinde tefrika edilen ve 1875 yılında basılan Şemsettin Sami’ye ait Taaşuk-ı Talat ve
’tır. Bu haliyle eser Şair Evlenmesi’nden on üç yıl sonra, kardeşinin ünlü romanı Araba Sevdası’ndan ise yirmi küsur yıl önce basılmıştır. Yazarın bilinen bu tek romanı maalesef tıpkı yazarı ve diğer eserleri gibi unutulmuş, okuyucuyla buluşması ise ancak günümüzde mümkün olabilmiştir. Metnin orijinal ve sadeleştirilmiş hali Engin Kılıç tarafından Mart 2017’de yayına hazırlanmış ve bastırılmıştır. Eserde Şeyda adlı genç ve bekar bir erkeğin bir türlü evlenememesi konu edilmektedir. Bir kaleme devam eden Şeyda Bey, bebekken annesini, on yedi yaşında ise babasını kaybeder. En yakın dostları, birlikte çalıştıkları hepsi yaşça kendinden büyük, evli barklı beş erkektir. Şeyda kendisini evine kabul eden, güvenip yatılı misafir olarak da ağırlayan dostlarının yakınlarına, çalışanlarına sarkıntılık ederek hepsinin nefretini kazanır. Bunun üzerine grubun en yaşlı ve sözü dinlenir kişisi Muttali Efendi ona bir ders vermek ister. Bu amaçla bir çalışanını kadın kılığına sokar. Erkeği kadın sanıp evin
5 Recaizade Mehmet Celâl. (2017). Hayal-i Celâl, ( Haz:Engin Kılıç), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. |